Endometrioza

Co to jest endometrioza?

Endometrioza jest chorobą z pogranicza autoimmunologii, która dotyka kobiety praktycznie w każdym wieku. Choruje na nią od 6 do 15 % kobiet. Są to zarówno 30, 40 – latki, jaki i kobiety bardzo młode oraz panie po menopauzie. W przeważającej części dotyka kobiet szczupłych.

Od jej pierwszych objawów do postawienia diagnozy mija czasem 12 lat.

W tym czasie kobieta odwiedza średnio 4 specjalistów np. ortopedę, gastrologa czy psychiatrę.

Około 60 % kobiet cierpiących na tę chorobę jest niepłodnych.

Przyczyny choroby

Istnieje kilka teorii powstawania endometriozy. Spośród proponowanych teorii patogenetycznych, takich jak wsteczna miesiączka, metaplazja koelometyczna i pozostałości Müllera, żadna nie tłumaczy wszystkich rodzajów endometriozy.

Wędrująca śluzówka

Najpopularniejszą jest jednak ta o wędrującej śluzówce. W trakcie miesiączki krew, zamiast opuszczać organizm, cofa się i przemieszcza w głąb ciała. Elementy pochodzące z macicy osadzają się w różnych miejscach, na jelitach, w otrzewnej, pęcherzu a nawet płucach. To jednak jajniki są głównym miejscem zmian endometrialnych.

Powstały stan zapalny pogłębia się z każdym miesiącem, najczęściej powodując coraz większy ból.

Zachwiana apoptoza

Niebagatelną rolę w powstawaniu endometriozy przypisuje się zachwianej apoptozie, czyli zaprogramowanej śmierci komórki.

Jeżeli stare komórki nie zostaną usunięte z organizmu, to powstają stany zapalne. Samą apoptozę warunkują hormony wzrostu oraz insulina. Nieprawidłowo funkcjonujące komórki NK (natural killer) pozwalają na zagnieżdżenie się endometrium w niechcianych miejscach. Stąd też zwraca się uwagę na odpowiednie odżywianie, utrzymujące stabilny poziom insuliny oraz na styl życia pacjentek, gdyż odpowiednia ilość snu  zapewnia odpowiedni poziom hormonu wzrostu.

Pozostałe czynniki

Endometrioza najczęściej związana jest z nieprawidłową ilością estrogenów.

U około 80% pacjentek stwierdza się przeciwciała w klasach IgA, IgG i IgM skierowane przeciwko antygenom endometrium i jajnika.

Na zachorowanie na endometriozę najbardziej narażone są kobiety chorujące na choroby autoimmunizacyjne, takie jak Hashimoto, RZS, toczeń układowy, stwardnienie rozsiane.

Wśród przyczyn zachorowania wymienia się :

• predyspozycje genetyczne
• nieprawidłowe oczyszczanie organizmu przez wątrobę (toksyny) – tutaj należy wspomnieć o wpływie używania chlorowanych podpasek, tamponów, piciu alkoholu
• dysbiozę jelitową
• niedoczynność tarczycy
• inne choroby autoimmunizacyjne
• czynniki środowiskowe takie jak stres, niedobory snu
• braki witamin i mikroelementów ( w tym wit. D)
• stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych
• stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych
• krótkie cykle miesiączkowe i wczesne wystąpienie pierwszej miesiączki
• nieprawidłowości w budowie układu rozrodczego
• alergie pokarmowe

Objawy

Objawami endometriozy mogą być :

• bardzo bolesne miesiączki
• kłopoty z zajściem w ciążę
• obfite miesiączki ze skrzepami
• bolesne stosunki
• mdłości, wymioty w czasie miesiączki
• ból w trakcie wypróżnień
• krwawienia między miesiączkami
• krew w kale lub w moczu
• bóle kręgosłupa
• ból podczas oddawania moczu
• zaparcia, biegunki, wzdęcia

Ból

W endometriozie tkanka endometrium pojawiająca się poza jamą macicy, powoduje bolesne miesiączkowanie, niepłodność, przewlekły ból brzucha i objawy ze strony jelit.

Należy podkreślić, że 20 % pacjentek nie ma żadnych dolegliwości bólowych, a u pozostałych ból jest okresowy lub ciągły. Nie ma związku pomiędzy odczuwaniem bólu, a stopniem zaawansowania choroby.

Możliwe konsekwencje

Konsekwencją nieleczonej endometriozy mogą być :

• zmęczenie
• niepłodność
• ciąża pozamaciczna
• poronienie
• wahania nastroju
• depresja
• migreny
• nowotwór

Bibliografia :

1. Barcz E., Kamiński P., Marianowski L.; Współczesne poglądy na patogenezę endometriozy, Nowa Medycyna 6/1999, s. 52-54
2. YOUNG S., Burns M.K., DiFrancesco L., Nezhat A. et al,Diagnostic and treatment guidelines for gastrointestinal and genitourinary endometriosis. J Turk Ger Gynecol Assoc. 2017;18:200-209.
3. Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące diagnostyki i metod leczenia endometriozy, Ginekol Pol. 11/2012
4. Audebert A, Petousis S, Margioula-Siarkou C, Ravanos K, Prapas N, Prapas Y, Anatomic distribution of endometriosis: A reappraisal based on series of 1101 patients, 2018
5. Uotila R, Setälä M, Härkki P, Kössi J, Lavonius M. Endometriosis-associated bowel symptoms, 2014
6. Schmidt D., Ulrich U., Endometriosis-related ovarian tumors, 2014
7. Vercellini P, Viganò P, Somigliana E, Fedele L, Endometriosis: pathogenesis and treatment, 2014