Żywienie w anoreksji

Zaburzenia odżywiania, do których zalicza się nadwagę, otyłość, bulimię, anoreksję i inne rodzaje niedożywienia, stanowią duży problem w dzisiejszych czasach. Nadwaga i otyłość są dużo bardziej nagłaśniane w mediach                               i opisywane przez specjalistyczne czasopisma, niż niedożywienie. A szkoda, ponieważ szacuje się, że w Europie osoby z problemem niedożywienia stanowią aż 5-15% społeczeństwa.

Anoreksja dieta

Modne diety odchudzające, szczupłe sylwetki kreowane przez media, przewlekłe choroby somatyczne, czynniki genetyczne, angażowanie dzieci w problemy małżeńskie, sytuacje stresowe,  zaniedbanie opiekuńcze, problemy natury psychicznej, te i inne przyczyny, prowadzą do niedożywienia.

Jedną z klinicznych postaci niedożywienia jest anorexia nervosa.

Anoreksja polega na celowej redukcji masy ciała, osoba chora najczęściej ma zaburzony obraz własnego ciała i towarzyszy jej lęk związany z przekonaniem o nieestetycznej budowie ciała. Często występuje depresja.

Szacuje się , że w Polsce od 0,8%-1, 8% dziewcząt choruje na anoreksję. Najczęściej występuję u nastolatek. U mężczyzn choroba ta występuję dużo rzadziej.

Jak rozpoznać anoreksję?

Początek choroby jest bardzo ciężki do zdiagnozowania. Najpierw pojawiają się wyrzuty sumienia po spożyciu obfitego posiłku, chorzy rezygnują z trudno strawnych potraw, są niezadowoleni z własnego wyglądu, unikają spożywania posiłków z rodziną, intensywnie ćwiczą, noszą luźne ubrania, aby ukryć swoje wychudzone ciało.

Leczenie anoreksji jest bardzo trudne. Wymaga współpracy wielu specjalistów: lekarza, dietetyka, psychoterapeuty. Kluczową rolę w terapii pełni dietetyk. Często osoby z anoreksją są skrajnie niedożywione a ich posiłek to tylko liść sałaty, czy mały sucharek. Głównym celem leczenia dietetycznego jest przywrócenie prawidłowej masy ciała oraz leczenie fizycznych następstw niedożywienia.

Leczenie żywieniowe anoreksji

Zaczyna się od oceny sposobu żywienia, na podstawie wywiadu żywieniowego. Dietetyk zwraca uwagę na błędy w żywieniu, na preferencje żywieniowe, częstość i rodzaj spożywanych pokarmów, analizuje  również zmiany w sposobie żywienia, przyczyny tych zmian i wahania wagi. Specjalista musi zapytać o ewentualne nudności, wymioty, biegunki i inne dolegliwości. Później dokonuje się oceny stanu odżywiania, poprzez badania antropometryczne a także badania biochemiczne.

W zależności od kondycji psychicznej i fizycznej chorego, wybiera się drogę podawania składników pokarmowych (doustnie, dojelitowo, przez sondę dożołądkową, pozajelitowo).

Wartość energetyczną diety ustala się do należnej, a nie do obecnej masy ciała.  Przyrost masy ciała powinien być stopniowy. Podczas ambulatoryjnego leczenia do 1kg/ tydzień, podczas hospitalizacji do 1,5 kg/ tydzień. Ze względu na wysokie niedożywienie, podaż białka powinna wynosić 25-30% należnej energii. Podobnie jest z podażą tłuszczy, natomiast podaż węglowodanów powinna wynosić około 50% należnej energii. Specjalista dokładnie powinien ustalić zapotrzebowanie na witaminy i minerały. Dietę pozbawioną laktozy i ubogą w tłuszcze początkowo zaleca się chorym, którzy stosowali całkowitą głodówkę. Na wstępie leczenia dietetycznego zaleca się dietę – 500kcal                    (40-50kcal/kg masy ciała), stopniowo zwiększając kaloryczność diety, aż do 2000-3000kcal/ dobę. Żywienie osoby chorej na anoreksję jest niezwykle trudne, wymaga dużo czasu i cierpliwości. Nie zaleca się zbyt szybkiej i intensywnej realimentacji, może to być przyczyną powikłań np. niewydolności krążenia, hipofosfatemii, a nawet śmierci.

Posiłki

Bardzo duże znaczenie ma wygląd posiłków. Powinny być podawane często, ale w  małych objętościach. Dania powinny być urozmaicone, taka potrawa dostarczy wszystkich niezbędnych składników. Lekkostrawne, zalecana obróbka termiczna, to gotowanie, pieczenie w folii, duszenie. Potrawy powinny być dobrze przyprawione, naturalnymi, aromatycznymi ziołami. Posiłki powinny być estetycznie podawane, kolorowe, spożywane w przyjemnej, spokojnej atmosferze, w towarzystwie innych osób.

Podsumowanie

Anoreksja to bardzo trudny i złożony problem medyczny. Aby zmniejszyć skalę choroby, konieczna jest edukacja wśród dzieci i młodzieży, a także zaprzestanie promowania idealnie szczupłej sylwetki w prasie i mediach. Skuteczna terapia i powrót do zdrowia to wspólny wysiłek wielu specjalistów i rodziny, ale przede wszystkim chęci do walki o zdrowie i normalne życie osoby chorej.

Bibliografia:

1.E. Bator, M. Bronkowska, D. Ślepecki, J. Biernat: Anoreksja- przyczyny, przebieg, leczenie, Nowiny Lekarskie 2011,80,3, 184-191

2. A. Rajewski,: Zaburzenia odżywiania się. Psychiatria. Przew. Lek., 110-115

3. A. Lewitt, K. Brzęczek , K. Krupienicz: Interwencje żywieniowe w leczeniu anoreksji- wskazówki dietetyczne, Enokr. Otyłość, Zaburzeni przemiany materii, 2008, 4(3), 128-136

Przeczytaj także: Jak dożywiać osoby z anoreksją?