Alergia na nikiel
PO PRZEJŚCIU NA „ZDROWE” ODŻYWIANIE DOSTAŁEM/AM UCZULENIA – CZYLI ALERGIA NA NIKIEL
Nikiel, mimo iż jest pierwiastkiem śladowym diety, odgrywa ważną rolę m.in. w metabolizmie człowieka. Dlatego jest niezbędnym elementem naszej diety. W pewnych sytuacjach dochodzi jednak do nadwrażliwości na ten składnik. Już w 2008 roku nikiel nazwany został „alergenem roku”.
Występowanie niklu
Nikiel jest piątym co do obfitości występowania pierwiastkiem na Ziemi. Znajdziemy go w glebie, atmosferze, wodzie, w tym wodzie pitnej, a także pożywieniu i narzędziach, czy przedmiotach użytku codziennego tj. naczyniach, sztućcach, telefonach, a nawet w elementach odzieży np. guzikach. Ze względu na jego powszechność niemożliwe staje się całkowite wyeliminowanie go z codziennego jadłospisu.
Zawartość niklu w pożywieniu
Znacznie więcej omawianego pierwiastka znajduje się w żywności pochodzenia roślinnego niż zwierzęcego. Szczególnie wysoką zawartością odznaczają się takie produkty jak: kakao, soja, świeże jak i suszone warzywa strączkowe, migdały, owies, herbata, niektóre ryby, produkty puszkowane. Niską zawartością charakteryzują się produkty pochodzenia zwierzęcego i produkty mleczne.
| Produkt | Zawartość [mg/kg] |
| Herbata zielona | 236 |
| Herbata czarna | 65 |
| Czekolada | 28 |
| Kakao | 12,3 |
| Mąka pszenna | 12,2 |
| Ziarna zbóż | 0,17 – 12,6 |
| Orzechy mieszane | 0,99 – 5,29 |
| Mleko | < 0,02 |
| Drób | 0,04 |
| Jaja | 0,002 – 0,03 |
Czynniki ryzyka
- płeć żeńska, ze względu na używanie biżuterii. Częściej u kobiet palących.
- Wahania hormonalne, wynikające z cyklu miesiączkowego
- Niedobór żelaza
- Atopia
- Wczesna ekspozycja na nikiel
- Ekspozycja zawodowa (np. fryzjerzy, salowe, sprzątaczki, maszyniści)
Objawy alergii na nikiel
- alergiczne kontaktowe zapalenie skóry
- wyprysk dłoni w kontakcie bezpośrednim
- pęcherzykowaty wyprysk dłoni
- zapalenie spojówek
- astma oskrzelowa
- pokrzywka
- nieżyt nosa
- „baboon syndrome” tzw. syndrom pawiana (wysypka głównie na powierzchni pośladków)
Diagnostyka
W pierwszej kolejności, gdy zauważymy u siebie wyżej wymienione objawy, należy niezwłocznie udać się do lekarza, który na podstawie wywiadu i badania przedmiotowego może zalecić wykonanie testów NTP – naskórkowe testy płatkowe. Odczytu z tego badania dokonuje się po 48 i 72 godzinach.
Dieta
Bardzo często przejście z „niezdrowego” odżywiania na „zdrowy” sposób żywienia może zaostrzyć lub nawet wywołać objawy alergii. Dzieje się tak dlatego, że dieta bogata w produkty wysokobłonnikowe (płatki owsiane, mąka pełnoziarnista) oraz warzywa, szczególnie te liściaste tj. szpinak, sałata, zawiera duże ilości tego pierwiastka. Efektem tego jest znaczne ograniczenie produktów pełnowartościowych, które osoba uczulona może stosować w codziennej diecie.
Ważny jest również proces przygotowania produktów do spożycia. Owoce i warzywa należy myć dokładnie, by zmniejszyć ilość niklu pochodzącego z nawozów czy pestycydów. Obróbki termicznej dokonujemy w garnkach, które nie posiadają w składzie niklu.
Warto wprowadzić do diety produkty, które ograniczają wchłanianie niklu. Są to:witamina C, sok pomarańczowy, dodatek mleka do kawy czy herbaty.
Podsumowanie
Całkowite wyeliminowanie niklu ze względu na jego powszechne występowanie w otoczeniu jest niemożliwe. Badania jednak dowodzą, że jego ograniczenie w diecie korzystnie wpływa na przebieg alergii, dlatego podstawą zapobiegania wystąpienia objawów jest stosowanie diety niskoniklowej. Trzeba pamiętać też, by osoby nadwrażliwe na ten pierwiastek zrezygnowały z biżuterii i innych przedmiotów, które mogą ich uczulać.
Przykładowy jadłospis jednodniowy
Śniadanie:
- Kasza manna na mleku z bananem i miodem
- Herbata owocowa (słaby napar)
II śniadanie:
- Grzanki z awokado i papryką
- Kawa (najlepiej rozpuszczalna – słaby napar)
Obiad:
- Kurczak zapiekany z mozzarellą, surówka z marchewki z ryżem
- Woda
Podwieczorek:
- Koktajl z borówkami na kefirze
Kolacja:
- Sałatka z jajkiem, makaronem i opiekanym burakiem
- Herbata (słaby napar)
Bibliografia
- Wojciechowska M., Kołodziejczyk J., Gocki J., Bartuzi Z. Nadwrażliwość na nikiel. Alergia Astma Immunologia, 13(3)/2008, s. 136-140
- Duda-Chodak A., Błaszczyk U. The impact of nickel on human health. J. Elementol., 13(4)/2008, s. 685-696
- Śpiewak R., Piętowska J. Nikiel alergen wyjątkowy. Od struktury atomu do regulacji prawnych. 2006.
- Czarnobilska E., Obtułowicz K., Wsołek K., Piętowska J., Śpiewak R. Mechanizmy alergii na nikiel. Przegląd lekarski 64/2007, s. 7-8
