Aronia czarnoowocowa – właściwości zdrowotne

Dla wielu z nas owoc aronii nie kojarzy się z niczym smacznym, ze względu na cierpki smak, który posiada. Należy jednak pamiętać o tym, że nie zawsze to, co smakuje mniej, musi oznaczać się gorszymi właściwościami. Artykuł ten umożliwi lepsze poznanie aronii czarnoowocowej, a przede wszystkim jej prozdrowotnego działania.

Czym jest aronia czarnoowocowa?

Aronia czarnoowocowa ( Aronia melanocarpa) – to krzew owocowy, który osiąga 2-3 m wysokości. Ma okrągłe czarne owoce, pokryte woskowym, nalotem i zabrane w grona. Jako krzew ogrodowy nie posiada specjalnych wymagań glebowych, a jej owoce nie akumulują metali ciężkich, takich jak: kadm, ołów, arsen i cyna.

Aronia czarnoowocowa charakteryzuje się największą spośród surowców roślinnych, polifenoli.

Krzewy tego owocu pochodzą z Ameryki Północnej, a do Europy zostały sprowadzone w XVII w.

Skład owoców aronii czarnoowocowej

W owocach aronii zawarte są składniki o właściwościach antyoksydacyjnych (przeciwutleniających), m.in. antocyjany, flawonoidy i garbniki, a także kwasy organiczne  (jabłkowy, cytrynowy, winowy i chlorogenowy), witaminy (C, B2, B6, E, PP), oraz składniki mineralne ( molibden, mangan, miedź, bor, jod, kobalt, wapń i żelazo).

Właściwości lecznicze owoców aronii potwierdzone badaniami naukowymi

• Działanie antyproliferacyjne ( zapobiegające rozrostowi) i ochronne w przypadku raka jelita grubego. Wykazano to w badaniu, w którym dokonano analizy ekspresji genów* na ekspozycję na dietetyczne poziomy soku z aronii, która powodowała pobudzenie ekspresji genu CEAMA1, odpowiadającego za hamowanie we wczesnych stadiach różnych typów nowotworów, w tym raka jelita grubego.
• Korzystne działanie na komórki ściany śródbłonka naczyń krwionośnych, a tym samym zwiększenie elastyczności tych naczyń i zmniejszenie ryzyka chorób układu krwionośnego- wykazano, że sok z owoców aronii (zawarte w nim antyoksydanty), wpływa korzystnie na pobudzenie powstawania NO (tlenek azotu) w komórkach śródbłonka. Substancja ta uelastycznia naczynia i chroni przed odkładaniem się w nich złogów.
• Korzystne oddziaływanie w hiperlipidemii (przekraczający normę poziom lipidów w surowicy krwi) i hipercholesterolemii (przekraczający normę poziom cholesterolu w surowicy krwi). Zostało to potwierdzone w badaniu, w którym grupie mężczyzn przez okres 6 tygodni podawano sok z aronii. Wykonano badania krwi, które wykazały znaczny spadek poziomu cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL (tzw. „zły cholesterol”) i trójglicerydów (TG) we krwi, a poziom cholesterolu HDL (tzw.” dobry” cholesterol) wzrósł. [3] Warte przypomnienia jest to, iż podwyższony, czy znacznie zawyżony poziom cholesterolu całkowitego, chol. LDL i trójglicerydów, zwieszają ryzyko wystąpienia miażdżycy naczyń krwionośnych, zawału serca, itp.
• Działanie hipotensyjne (obniżające ciśnienie krwi). Zawarte w soku z aronii bioaktywne składniki (m.in. flawonoidy), działają jak inhibitory i hamują enzym konwertazę angiotensyny, co skutkuje obniżeniem poziomu angiotensyny II (hormon peptydowy) i w efekcie obniżeniem ciśnienia skurczowego i rozkurczowego krwi.[2]
• W badaniach wykazano również, że sok aroniowy, może zapobiegać cukrzycy (stanom przedcukrzycowym), poprzez stymulację wychwytu glukozy, zwiększone wydzielanie insuliny oraz redukcję stresu oksydacyjnego (w wyniku tego procesu tworzą się tzw. wolne rodniki).[3]
• Istnieją również doniesienia, które świadczą o korzystnym wpływie soku aroniowego na owrzodzenia żołądka wywołane alkoholem etylowym[4].
• Działanie przeciwutleniające owoców aronii, poprzez zawarte antocyjany, które zapobiegają tworzeniu wolnych rodników, którym przypisuje się szereg negatywnych działań na nasz organizm, m.in. działanie rakotwórcze[5].
• U pacjentów z Zespołem Metabolicznym (zespół chorobowy obejmujący otyłość brzuszną, nadciśnienie, wysoki poziom TG i cholesterolu całkowitego oraz podwyższoną glikemię (poziom cukru we krwi) na czczo), których objęto dwumiesięczną kuracją antocyjanami z owoców aronii, zanotowano poprawę parametrach takich jak: lipidy, BMI (wskaźnik masy ciała) i ciśnienie krwi[6].

Zastosowanie owoców aronii

Owoce aronii od wielu setek lat znajdują zastosowanie w medycynie i ziołolecznictwie, jak również w kuchni. Do dzisiaj z aronii wytwarza się soki, syropy, nalewki, dżemy. Owoce można suszyć i mieszać z innymi ziołami, co stanowi bardzo dobrą przyprawę do mięs.

Bibliografia:

1. Białek M., Hallmann E., Rutkowski J. Aronia czarnoowocowa (Aronia melanocarpa) jako potencjalny składnik żywności funkcjonalnej. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2012, 6(85), 21-30
2. Kullings S.E., Rawel H.M. Cuokeberyy (Aronia melanocarpa)- a review on the characteristic components and potential health effects. Planta Med., 2008, 74, 1625-1634
3. Jeremicz Z., Korotkiewicz A. Luczkiewicz M. Aronia Plants: A review on traditional use, biological activities and perspectives for modern medicine. J. Med. Food. 2010, 13(2), 255-269
4. Wolski, O. Kalisz, M. Prasał, A. Rolski: Aronia czarnoowocowa – Aronia melanocarpa (Michx.) Elliot – zasobne źródło antyoksydantów, Postępy Fitoterapii , 2007, 145-154
5. Niedworok: WŁAŚCIWOŚCI lecznicze cyjanin z aronii czarnoowocowej
6. Broncel M. i wsp. Wpływ antocyjanin z aronii czarnoowocowej na ciśnienie tętnicze oraz stężenie endoteliny-1 i lipidów u pacjentów z zespołem metabolicznym

*Ekspresja genów- proces w którym informacja genetyczna zapisana w genie, zostaje odczytana i przepisana na jego produkty, które są białkami.