Aspartam to syntetyczny słodzik, który w wielu przypadkach z powodzeniem zastępuje tradycyjny cukier. Stosuje się go przede wszystkim do słodzenia produktów w przemyśle spożywczym. Pojawił się w latach 60. XX wieku, ale zanim wszedł na stałe do użytku, musiał przejść szereg badań, które sprawdzały jego bezpieczeństwo dla organizmu ludzkiego. Również już po wejściu na rynek trwały szeroko zakrojone badania kliniczne i laboratoryjne, które testowały działanie aspartamu.
Aspartam i jego szkodliwość została przebadana w Stanach Zjednoczonych, gdzie Agencja Żywności i Leków, czyli FDA, stwierdziła w 1979 roku, że jest to bezpieczna substancja, którą można stosować w pożywieniu, po czym wprowadzono słodzik do produkcji żywności. Następnym krokiem po kilku latach było dopuszczenie substancji na rynek europejski. Badania przeprowadził i pozytywną opinię wystawił Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności.
Od początku aspartam był obiektem wielu kontrowersji, więc zarzucano mu wiele szkodliwych efektów ubocznych, łącznie z rakotwórczością, jednak nie zostały one poparte rzetelnymi badaniami.
Aspartam – szkodliwość udowodniona?
Syntetyczny słodzik, oznaczany symbolem E951, zyskał ogromną popularność w przemyśle spożywczym, ponieważ jest bardzo słodki, około 200 razy słodszy od cukru, i można go używać w niewielkich stężeniach. To z kolei powoduje, że świetnie nadaje się do produktów dietetycznych. Jest ceniony i chętnie używany przez osoby, które borykają się z problemem nadwagi. Ponadto substancja ta nie powoduje próchnicy zębów. Mimo to aspartam, jak i inne różnego typu inne, sztucznie stworzone przez człowieka substancje, wielokrotnie bywał oskarżany o szkodliwe działanie na ludzki organizm.
Aspartam to substancja chemiczna, która składa się z fenyloalaniny i kwasu asparaginowego. Jest to połączenie dwóch aminokwasów, które naturalnie występują w wielu produktach białkowych. Oznacza to, że można je znaleźć w nabiale, mięsie, warzywach czy rybach. Jednak przeciwnicy słodzika uznali, że chociaż naturalnie przyjmowane aminokwasy są zupełnie bezpieczne, to w przypadku ich wyizolowania i spożywania w formie syntetycznej mogą przenikać w zbyt dużych ilościach do układu nerwowego i uszkadzać go.
Jeszcze bardziej podejrzany wydawał się metanol, który wytrąca się w organizmie podczas rozpadu aspartamu. Co prawda w codziennej diecie przyjmujemy go w jeszcze większych ilościach, jedząc owoce i warzywa, jednak zarzut polegał na tym, że przy okazji pojawia się wówczas etanol, który niweluje niepożądane działania metanolu. Nie dzieje się tak w przypadku rozpadu słodzika. Okazuje się jednak, że ilość substancji – 0,1 g na każdy gram spożytego aspartamu, nie stanowi dla organizmu problemu.
Od momentu pojawienia się na rynku spożywczym przypisywano aspartamowi wiele skutków ubocznych, takich jak depresję, problemy z widzeniem, problemy metaboliczne, zatrucie metanolem, bóle głowy. Oskarżano także substancję o powodowanie stwardnienia rozsianego oraz raka. Jednak w toku setek przeprowadzonych badań klinicznych wykonanych na zlecenie agencji dbających o bezpieczeństwo żywności w różnych krajach nigdy żadna szkodliwość aspartamu nie została udowodniona. Oczywiście przy znacznym przedawkowaniu aspartamu mogą się pojawiać skutki uboczne, tak jak po przedawkowaniu każdej innej substancji. Natomiast słodzik przyjmowany w bezpiecznej dawce dziennej, ustalonej w toku wieloletnich badań na 40 mg na kilogram masy ciała, aspartam jest całkowicie nieszkodliwy dla ludzkiego organizmu. Więcej informacji znajduje się pod adresem: https://pulsmedycyny.pl/aspartam-jest-bezpieczny-886701
Jedyną znaną i udowodnioną naukowo chorobą, która ma bezpośredni związek z przyjmowaniem substancji zawartych w aspartamie, jest fenyloketonuria. Choroba ta polega na uwarunkowanych genetycznie problemach z przyjmowaniem fenyloalaniny. Aminokwas ten jest dla chorego toksyczny, odkłada się w organizmie i powoduje wiele zaburzeń. Obecnie w Polsce i na świecie noworodki są wcześnie diagnozowane pod kątem tej choroby, a odpowiednia dieta i unikanie fenyloalaniny pozwalają na prowadzenie normalnego trybu życia.
Jakie produkty zawierają aspartam?
Aspartam w ostatnich dziesięcioleciach zyskał ogromną popularność jako dodatek do produkowanej żywności. Na pewno dzieje się tak ze względu na jego bardzo słodki smak, dzięki któremu potrzeba niewielkiej ilości substancji, aby posłodzić produkt. Jest on także niekłopotliwy, nie pozostawia posmaku, a wręcz wzmacnia inne smaki i aromaty. Warto zwrócić uwagę na fakt, że aspartam nie nadaje się jedynie do produkowania żywności w wysokich temperaturach, ponieważ wówczas traci swój charakterystyczny smak. Poza tą sytuacją aspartam jest powszechnie znany w przemyśle spożywczym.
Biorąc pod uwagę zalety syntetycznego słodzika, producenci użyli go na początku do słodzenia napojów niskokalorycznych. Kariera aspartamu w tego typu produktach nabrała tempa i obecnie na rynku istnieje ogromny wybór napojów z zawartością E951. Najpopularniejsze produkty zawierające aspartam to Coca-Cola, Pepsi, 7 Up w wersjach light, zero cukru i zero kalorii. Decydują się na nie osoby, którym zależy na unikaniu dużej ilości cukru, trzymaniu diety lub takie, które mają problemy w nadwagą. Słodzik stosowany jest także w składzie innych napojów niskokalorycznych. Pojawia się on w niektórych napojach energetyzujących, izotonicznych, ale także w napojach kawowych, tzw. kawie 2 w 1, 3 w 1, rozpuszczalnym kakao, piwie smakowym, napojach owocowych, a nawet w smakowej wodzie mineralnej.
Poza napojami aspartam słodzi całą gamę innych produktów. Pojawia się przede wszystkim w płatkach śniadaniowych, do których produkcji również służył od samego początku. Słodzik zawierają jogurty light, dżemy niskosłodzone, syropy, sosy, keczupy, wszelkie dania instant, wędliny czy produkty rybne. Poza tym istnieje na rynku ogromne zapotrzebowanie na niskokaloryczne słodycze, a produkty z aspartamem wychodzą mu naprzeciw. Aspartam zawierają: gumy do żucia bez cukru, batony dietetyczne, cukierki, galaretki i inne desery chętnie kupowane przez osoby, które chcą unikać zbędnych kalorii. Osobną kategorią produktów, których smak poprawia syntetyczny słodzik, są leki. Pojawia się on w składzie różnych substancji, a zwłaszcza tabletek musujących i pastylek do ssania, które bez dodatku aspartamu byłyby znacznie mniej przyjazne dla pacjenta. Informacje znajdują się również pod adresem: https://www.nawidelcu.pl/dieta-pod-lupa/aspartam-5-ciekawostek-temat-tego-slodziku/
Jak wyglądały badania o aspartamie?
Licznym kontrowersjom, które pojawiły się wokół aspartamu, od samego początku towarzyszyły badania mające na celu potwierdzić różne tezy. Przeciwnicy słodzika próbowali go skompromitować, natomiast agencje rządowe poszczególnych krajów chciały potwierdzić bezpieczeństwo składnika używanego do produkcji żywności. Kliniczne badania nad słodzikiem od lat 70. ubiegłego wieku prowadziły przede wszystkim dwie instytucje – najpierw FDA, czyli amerykańska Agencja Żywności i Leków, a następnie jej europejski odpowiednik, czyli EFSA – Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności. Obie agencje po licznych i trwających wiele lat badaniach wydały aspartamowi pozytywne rekomendacje i dopuściły go do produkcji jako substancję absolutnie bezpieczną. Tuż po wprowadzeniu produktu na rynek amerykański pojawiły się pierwsze sygnały, które miały na celu udowodnić, że przyjmowanie substancji powoduje wspomniane wyżej skutki uboczne. Badania naukowe wykluczyły jednak związek tych dolegliwości ze spożywaniem aspartamu w produktach spożywczych.
Najpoważniejsze oskarżenia wobec substancji pojawiły się w latach 90. Wówczas rozpoczęła się kampania mająca na celu udowodnić wiele innych, negatywnych działań aspartamu, np. miał źle wpływać na rozwój płodu, niszczyć układ nerwowy, powodować stwardnienie rozsiane, a przede wszystkim wywoływać raka. Wszystkie argumenty przeciwników oparte były jedynie na powtarzanych opiniach i subiektywnych odczuciach. Jedynie tę ostatnią tezę dotyczącą rakotwórczości próbowano udowodnić na podstawie badań.
Grupa włoskich badaczy z Bolonii przeprowadziła w tym celu doświadczenia na szczurach. Jednak badania te zostały podważone przez naukowców z EFSA. Po pierwsze badacze nie ujawnili całości swojej dokumentacji. Ponadto okazało się, że szczurom podawano znacznie zwiększoną dawkę substancji, więc ich organizmy reagowały na przedawkowanie źle, tak jak się dzieje przy przedawkowaniu każdej innej substancji. Natomiast nie udało się udowodnić, że aspartam jest przyczyną zachorowań na nowotwory.
Jak wynika z wieloletnich badań naukowych, aspartam jest bezpieczną substancją, która przyjmowana w dawce dziennej nieprzekraczającej zalecanych 40 mg na każdy kilogram masy ciała nie przyczynia się do żadnych dolegliwości ani nie powoduje chorób neurologicznych, metabolicznych ani nowotworowych. Więcej dostępne na stronie: https://www.guiltfree.pl/blog/2015/01/10/aspartam-e-951/
Aspartam a cukrzyca?
Badania naukowe udowodniły, że aspartam jest bezpieczny i nie powoduje chorób, a nawet jest wskazany przy występowaniu pewnego poważnego schorzenia, którym jest cukrzyca. Polega ona na problemach z wydzielaniem i działaniem insuliny w organizmie. Podstawą walki z tą chorobą jest, oczywiście oprócz podawania insuliny, odpowiednia dieta oparta na unikaniu cukru, ponieważ to on sprawia, że przemiana węglowodanów u diabetyków jest jeszcze bardziej zaburzona. Podczas spożywania węglowodanów następuje wzrost stężenia glukozy, co powoduje gwałtowny wyrzut insuliny przez trzustkę do krwi, a to może wywoływać duży spadek stężenia cukru we krwi.
Dlatego idealnym rozwiązaniem dla osób cierpiących na cukrzycę jest używanie produktów z aspartamem. Nadaje on potrawom, napojom i produktom odpowiedni smak i znacznie ułatwia życie w chorobie. Ponadto nie powoduje zaburzeń metabolizmu węglowodanów, czyli nie prowadzi do wyrzutu insuliny. Dlatego słodzik, a zwłaszcza aspartam, są polecane w diecie diabetyków.
Aspartam jest bardzo popularnym dodatkiem do produktów spożywczych. Używa się go w coraz powszechniej w słodyczach, napojach czy innych rodzajach żywności. W związku z tym zadbano o odpowiednie przebadanie substancji pod kątem bezpieczeństwa. Światowa Organizacja Zdrowia, a za nią wiele innych organizacji wydało dla słodzika pozytywną rekomendację. Podobne stanowisko zajęły Polskie Towarzystwo Diabetologiczne oraz Polskie Towarzystwo Badań nad Otyłością. Nigdy na drodze badań naukowych nie udowodniono szkodliwego działania tej substancji, za to ceni się aspartam za jego liczne zalety.
