Jednym z ostatnich trendów u sportowców i osób aktywnych fizycznie jest picie bulletproof coffee przed treningiem. Jest to tzw. kuloodporna kawa, czyli połączenie kawy z masłem i olejem. Wynalazcą specyfiku jest Dave Asprey. W 2004 podczas wycieczki do Tybetu odkrył, że tamtejsi mieszkańscy do swojej herbaty dodają masło i mleko jaków. Asprey zamienił herbatę na kawę, a mleko na tłuszcz MCT.
Przepis na bulletproof coffee
Jego oryginalny przepis na bulletproof coffee brzmi:
- Zaparz 2,5 łyżki świeżo zmielonej kawy.
- Dodaj od 1 małej łyżeczki do 2 łyżek oleju MCT (lub oleju kokosowego).
- Dodaj 1-2 łyżki masła.
- Zblenduj wszystko ze sobą przez 20-30 sekund.
Działanie bulletproof coffee
Według autora pomysłu bulletproof coffee wspomaga redukcję masy ciała, wspomaga koncentrację, a nawet usprawnia pracę mózgu. Biorąc pod uwagę zawartość kofeiny i jej działanie, faktycznie dana mieszanka może pobudzać i poprawić koncentrcję.
Olej MCT może wspomagać ten efekt. Ze wzgędu na dużą zawartość tłuszczy, bulletproof coffee faktycznie pozwala na zaspokojenie głodu i zwiększenie uczucia sytości. Warto zwrócić uwagę, że autor poleca wypijanie kuloodpornej kawy na czczo, zamiast śniadania. Natomiast biorąc pod uwagę podaż odpowiedniej ilości witamin oraz składników mineralnych, może to nie być najlepszy pomysł. Ani olej kokosowy, ani masło nie są dobrym źródłem witamin i minerałów.
Kuloodporna kawa przed treningiem?
Kolejnym pomysłem Dave’a Aspreya na spożywanie kuloodpornej kawy jest stosowanie jej jako przedtreningówki. Wykorzystywanie kofeiny w wielu dyscyplinach sportowych jest powszechnie znane.
Kofeina działając na centralny układ nerwowy, będzie zwiększać koncentrację i tym samym poprawiać osiągi sportowe (Bean 2014).
Natomiast średniołańcuchowym kwasom tłuszczowym (MCT) przypisuje się m.in. działanie wspomagające utratę masy ciała oraz przyspieszenie wydatków energetycznych (Jones, St-Onge 2002).
MCT trawione i wykorzystywane są szybciej, ponieważ nie potrzebują do transportu enyzmów palmitoilotransferazy karnitynowej (CPT1, CPT2) oraz są wchłaniane przez żyłę wrotną i odrazu transportowane do wątroby.
Natomiast badania wykazały, że olej MCT nie będzie miał pozytywnych korzyści. Wykazano, że nie ma wpływu na rozpad glikogenu oraz zwiększenie zużycia energii (Angus i wsp. 2000). Co więcej, większe dawki – powyżej 30g, mogą powodować problemy żołądkowo-jelitowe (Jeukendrup i wsp. 1998).
MCT to kwasy średniołańcuchowe, zawierają kwasy o 8 i 10-węglowych łańcuchach. W oleju kokosowym jest to kwas kaprylowy i kaprynowy. Procentowa zawartość kwasu kaprylowego w oleju kokosowym wynosi 7,8%, natomiast kwasu kaprynowego 7,6%. Biorąc pod uwagę, że zawartość MCT w oleju kokosowym nie przekracza 15% można uznać, że olej kokosowy nie jest dobrym źródłym średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych.
Podsumowując, właściwości kwasów MCT nie powinny być utożsamiane z właściwościami oleju kokosowego. Na spożywanie na czczo bulletproof coffee powinny uważać osoby m.in. z chorobami układu krążenia.
Istnieje jedno badanie przeprowadzone na 59-letnim męzczyźnie, który odstawił statyny zastępując je kuloodporną kawą, spożywaną 1-2 razy dziennie. Po kilku miesiącach frakcja jego cholesterolu LDL wzrosła o 276% (Toklu i wsp. 2015). Wzrost cholesterolu był zapewne spowodowany zwiększonym spożyciem nasyconych kwasów tłuszczowych obecnych w oleju kokosowym, biorąc też pod uwagę, że badany miał zaburzenia gospodarki lipidowej.
Wnioski
Wnioski? Brak rzetelnych i wystarczających badań na temat spożywania bulletproof coffee, aby stwierdzić, że spożycie takiej kawy może wspomagać wydolność lub redukcję masy ciała. Biorąc pod uwagę kwestie zdrowotne trzeba pamiętać, że olej kokosowy składa się głównie z nasyconych kwasów tłuszczowych. Obecne rekomendacje żywieniowe zalecają spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych do poziomu 7-10% energetyczności diety.
Bibliografia
- Angus D.J., Hargreaves M., Dancey J. 2000. Effect of carbohydrate or carbohydrate plus medium-chain triglyceride ingestion on cycling time trial performance. J Appl Physiol 88:113–119.
- Bean A. 2014. Żywienie w sporcie. Kompletny przewodnik. Wydawnictwo Zysk S-Ka, Poznań.
- Jeukendrup A.E., Thielen J.J., Wagenmakers A.J. 1998. Effect of medium-chain triacylglycerol and carbohydrate ingestion during exercise on substrate utilization and subsequent cycling performance. Am J Clin Nutr. 67: 397–404.
- St-Onge M.P., Jones S. 2002. Psychological Effects of Medium -Chain Triglycerides:Potential Agents in the prevention of obesity. J Nutr 132:329-32. Toklu B., Milne V., Bella M. 2015. Rise in Serum Lipids After Dietary Incorporation of „Bulletproof Coffee”. J Clin Lipidol 9:462.
