Palenie tytoniu jest jednym z najczęstszych uzależnień. W Polsce ok.9 milionów osób nałogowo pali papierosy. Dym tytoniowy zawiera ponad 4000 tys. substancji chemicznych, w tym ponad 40 czynników rakotwórczych. 90% zachorowań na raka płuc spowodowane jest paleniem tytoniu. Palenie przyczynia się również do wielu innych chorób m.in. przewlekłego obturacyjnego zapalenia płuc, zawału serca czy upośledzenia niepłodności oraz skraca życie (1 papieros kosztuje 11 minut życia). Dane te są przerażające, dlatego ludzie często walczą z nałogiem. Jednak po rzuceniu palenia papierosów część osób boi się dodatkowych kilogramów. Czy jest to słuszne?
pixabay, cc0
Okazuje się, że tak. Osoby po rzuceniu palenia tytoniu często przybierają na wadze. Dzieje się tak w 80-90% przypadków. Średni przyrost masy ciała zachodzi najszybciej w ciągu 3 miesięcy po zaprzestaniu palenia. Zazwyczaj jest to kilogram na miesiąc, po 3 miesiącach tempo tego przyrostu zwalnia. W ciągu roku po rzuceniu palenia średni przyrost masy ciała u większości osób wynosi 4-5kg, ale w 10-20% przypadków przekracza 10kg. Należy zaznaczyć, że jest to trwały przyrost masy ciała, trzeba dołożyć wszelkich starań aby mu zapobiec lub schudnąć. Czynnikiem decydującym w pewnym stopniu o ilości dodatkowych kilogramów po zaprzestaniu palenia jest wiek. Istnieje korelacja między mniejszym przyrostem masy ciała a starszym wiekiem w chwili zaprzestania palenia. Przyrost masy ciała odsetkowo u kobiet jest większy niż u mężczyzn.
Przyczyn dlaczego zazwyczaj tyjemy po zaprzestaniu palenia tytoniu jest kilka:
- nikotyna w pewnym stopniu przyspiesza tempo przemiany materii, po rzuceniu palenia nasz metabolizm zwalnia
- paląc paczkę papierosów dziennie organizm spala aż 500kcal, dzieje się tak, gdyż paląc papierosy zwiększa się bicie serca (występuje tachykardia), a więc zarazem przyspiesza się metabolizm i spala się więcej kalorii. Po zaprzestaniu palenia należałoby odjąć z diety daną liczbę kalorii.
- papierosy hamują łaknienie –> jednym z objawów abstynencji jest wzmożony apetyt, którego konsekwencją jest odkładanie się niespożytej energii w postaci tkanki tłuszczowej
- nikotyna działa psychoaktywująco – poprawia nastrój, redukuje stres, zmniejsza lęk, niepokój, po odstawieniu palenia osoby są nerwowe, niespokojne, wtedy często pocieszenia szukają np. w czekoladzie
- palacze mają nawyk zbliżania rąk do ust, po rzuceniu palenia, papierosa zastępują najczęściej jedzeniem
Czy można temu zapobiec?
Po zaprzestaniu palenia papierosów dobrze jest monitorować masę ciała. Jeśli zauważymy jej wzrost, należy od razu zmodyfikować swoją dietę, zmniejszyć ilość kalorii. Starać się nie zastępować papierosa innymi produktami spożywczymi. Dobrze jest również wprowadzić lub zwiększyć aktywność fizyczną. Badania wykazały, że przyrost masy ciała po 12 miesiącach u osób ćwiczących jest o 2kg mniejszy. Istnieją również leki ułatwiające zaprzestanie palenia: nikotynowa terapia zastępcza (NTZ), weraniklina, bupropion, jednak u tych osób przyrost masy ciała po roku od zaprzestania palenia jest zbliżony do przyrostu u osób bez leczenia wspomagającego.
Mimo czasami kilku dodatkowych kilogramów, zaprzestanie palenia tytoniu niesie ze sobą wiele zdrowotnych korzyści, m.in.: zmniejsza się ryzyko zawału serca, wystąpienia nowotworów, obniża się ciśnienie krwi, zwiększa się wydolność oddechowa, układ krążenia ulega wzmocnieniu. Dlatego nie należy się przejmować możliwością przybrania kilku kilogramów, bo zalet zaprzestania palenia tytoniu jest znacznie więcej.
