Strefa dla zalogowanych >Dieta lekkostrawna
Dieta lekkostrawna (łatwostrawna) to modyfikacja żywienia racjonalnego ludzi zdrowych. Ma szerokie zastosowanie zakładach leczniczych. Dietę tę stosuje się w celu:
- oszczędzenia przewodu pokarmowego (bądź też chorego narządu),
- złagodzenia dolegliwości z przewodu pokarmowego,
- uzyskania poprawy stanu zdrowia chorego.
Dieta lekkostrawna – najważniejsze zasady
| Dieta lekkostrawna jest wskazana: |
| – w stanach zapalnych błony śluzowej żołądka i jelit,
– w nadmiernej pobudliwości jelita grubego, – w nowotworach przewodu pokarmowego, – w wyrównanych chorobach nerek i dróg moczowych, – w chorobach infekcyjnych przebiegających z gorączką, – w zapalnych chorobach płuc i opłucnej o przebiegu ostrym, – w przewlekłych chorobach układu oddechowego przebiegających z rozedmą, – w zaburzeniach krążenia płucnego (zawał), – w okresie rekonwalescencji po zabiegach chirurgicznych, – dla chorych długo leżących, u których dochodzi do zaburzenia pracy przewodu pokarmowego, – dla osób w wieku podeszłym. |
Dieta ta jest sposobem żywienia, na bazie którego przygotowane są inne, wymagające tylko zmniejszenia lub zwiększenia udziału poszczególnych składników pokarmowych w dziennej racji pokarmowej. Dieta ta powinna być normokaloryczna oraz zawierać wszystkie składniki odżywcze. Najważniejszą modyfikacją w diecie lekkostrawnej jest stosowanie odpowiednich technik kulinarnych podczas przygotowania potraw. Duże zastosowanie mają potrawy dokładnie rozdrobnione, spulchnione przed dodatek ubitej piany, namoczonej bułki, np. budynie z mięsa, kasz i warzyw, sera twarogowego, gotowane w „łaźni wodnej”.
Techniki kulinarne
| Dozwolone techniki kulinarne | Przeciwwskazane techniki kulinarne |
| – gotowanie w wodzie i na parze – często łączone z przecieraniem, miksowaniem i rozdrabnianiem,
-pieczenie w folii, rękawie bądź pergaminie – obróbka ta nie wymaga tłuszczu, produkt jest miękki, ponieważ nie traci wody; nie powstają również niestrawne produkty reakcji Maillarda (brak chrupiącej skórki), – pieczenie w naczyniach ceramicznych, na ruszcie, w piekarniku lub w opiekaczu elektrycznym, – „smażenie na parze” – w łaźni wodnej, ewentualnie z małą ilością masła (temperatura tłuszczu nie przekracza 100 °C), – dodawanie tłuszczu do potraw przy ich przyrządzaniu, – stosowanie do zagęszczania zawiesiny mąki w wodzie lub mleku, ewentualnie w słodkiej śmietance, jeśli jest dozwolona. |
– smażenie,
– duszenie z dodatkiem tłuszczu i wcześniejszym obsmażaniem produktów, – pieczenie w sposób tradycyjny, – zapiekanie, – grillowanie, – sporządzanie zasmażek, – odgrzewanie, – odsmażanie. |
Istotne jest także to, aby potrawy były świeżo przygotowywane oraz nieprzechowywane w lodówce. Ważna jest także ilość posiłków – 4-5 –oraz ich regularność. Porcje nie powinny być zbyt duże. Ostatni posiłek zaleca się 2 godziny przed snem. Należy pamiętać także o tym, aby potrawy nie były zbyt zimne ani zbyt gorące, ponieważ w ten sposób może dojść do podrażnienia ściany przewodu pokarmowego chorego.
Produkty zalecane i niedozwolone
Dozwolone tłuszcze to: olej słonecznikowy, sojowy, kukurydziany, olej rzepakowy bezerukowy, oliwa z oliwek, masło, śmietanka i miękkie margaryny. Tłuszcze zaleca się dodawać do gotowych potraw na surowo.
Z diety należy wykluczyć potrawy i produkty:
- smażone i pieczone w tradycyjny sposób,
- powodujące nadmierne wydzielanie soków trawiennych (ostro przyprawione, tłuste, długo zalegające w żołądku),
- zawierające duże ilości błonnika pokarmowego,
- powodujące wzdęcia,
- wędzone,
- używki i marynaty.
Z diety eliminuje się tradycyjnie cebulę, czosnek i ogórki (ponieważ często obserwuje się dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego po ich spożyciu). Wykluczyć należy także warzywa kapustne i strączkowe.
Błonnik w diecie lekkostrawnej
Mimo tego, że z diety eliminuje się produkty z dużą zawartością błonnika, jego ogólna zawartość nie diecie nie powinna być nadmiernie ograniczona, jeśli nie ma ku temu wyraźnych wskazań. Źródłem błonnika w diecie lekkostrawnej powinny być młode, delikatne warzywa, dojrzałe owoce, delikatne pieczywo pszenne i graham, drobne kasze. Zalecana ilość błonnika na dobę w diecie lekkostrawnej wynosi do 25 g.
| W celu polepszenia tolerancji błonnika pokarmowego stosuje się różne techniki kulinarne. Są to, m.in.: |
| – dobór delikatnych warzyw i dojrzałych owoców,
– usuwanie z warzyw i owoców skórek oraz pestek, – oddzielanie i wyrzucanie zwłókniałych i twardych części roślin, – gotowanie, – wydłużanie czasu gotowania produktów roślinnych, co powoduje częściową hydrolizę błonnika pokarmowego, – przecieranie przez sito i miksowanie produktów, – mechaniczne rozdrabianie produktów (np. owoce podaje się w postaci musów, przecierów, puree oraz soków). – spożywanie oczyszczonych produktów zbożowych. |
U osób w podeszłym wieku, u których występują zaburzenia pracy przewodu pokarmowego, zasadne może być wykorzystanie niektórych zaleceń diety łatwostrawnej. Dieta w zależności od masy ciała pacjenta oraz choroby, w jakiej będzie stosowana, może ulec modyfikacji pod względem zawartości energii, składników pokarmowych lub produktów spożywczych.
Bibliografia:
- Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka, Żywienie zdrowego i chorego człowieka, wyd. PZWL, Warszawa, 2014.
- Włodarek D., Lange E., Kozłowska L., Dietoterapia, wyd. PZWL, Warszawa, 2015.
