Kult szczupłej sylwetki, promowany przez media powoduje sięganie po różne drastyczne środki i sposoby, służące zmniejszeniu masy ciała. Osoby z nadwagą lub otyłością stają się dla otoczenia obiektem drwin, są dyskryminowane w różnych dziedzinach życia. Takie zachowania wzbudzają u osób z nadmierną masą ciała wstyd, poczucie winy, niskie poczucie własnej wartości, dlatego odchudzanie się na „własną rękę” to bardzo częste praktyki, by walczyć z niechcianymi kilogramami.
Niestety, często stosowane strategie nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, co rodzi frustrację, ponieważ takie zachowania nieustannie się powtarzają.
Głównymi psychologicznymi przyczynami niepowodzeń w odchudzaniu są:
- niedostateczna motywacja – podejmowanie decyzji o zmniejszeniu masy ciała wymaga wzbudzenia wewnętrznej motywacji, uświadomienia sobie, że „chcę schudnąć” – a nie „muszę schudnąć”! Podpowiedzi innych osób, motywacja z otoczenia to niewystarczająca siła na zmianę nawyków żywieniowych. Duże znaczenie w pracy nad zmianą odżywiania ma również realnie postawiony cel. Osoby otyłe dość często pragną w szybkim tempie osiągnąć niską wagę, nie biorąc pod uwagę indywidualnych właściwości i zdolności organizmu. Osiągnięcie spektakularnych efektów w krótkim czasie jest trudne i niebezpieczne dla zdrowia – nie tędy droga.
- brak kontroli łaknienia – trudność w opanowaniu łaknienia prowadzi do podjadania. Często to, co wydaje się być głodem nie ma z nim nic wspólnego. Niezaspokojone potrzeby emocjonalne mylnie mogą być łączone z uczuciem głodu fizjologicznego. Jedzenie pojawia się wówczas w chwilach stresu, lęku, gniewu – staje się wyuczonym sposobem rozładowywania napięcia, negatywnych emocji i jednocześnie traktowane jest jako nagroda, pocieszenie.
- lęk przed zmianą – odchudzanie to nie tylko zmiana wyglądu. Aby było trwałe musi wiązać się ze zmianą stylu życia, a to może generować silny lęk. Obawy dotyczą m.in. funkcjonowania w towarzystwie (np. jak poradzę sobie w sytuacji przyjęć towarzyskich?). Ważna staje się też opinia społeczna (np. co będą o mnie mówić, jeśli sobie nie poradzę?) Może się również pojawić poczucie winy, związane z poświęcaniem sobie znacznej części uwagi (czy to w porządku wobec męża, dzieci itp.?).
Otyłość to problem złożony. W walce z nadmiernymi kilogramami niezbędne staje się kompleksowe podejście do problemu, a więc profesjonalna pomoc psychologiczna połączona z leczeniem dietetycznym i aktywnością fizyczną.
