Czy spożywanie cukrów wpływa na rozwój chorób przewlekłych? EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności) dokonał szczegółowego przeglądu literatury naukowej, by odpowiedzieć na to pytanie. Prośbę w tym zakresie otrzymał od pięciu krajów skandynawskich (Danii, Finlandii, Islandii, Norwegii i Szwecji). Urząd zbadał związek między spożyciem cukru a rozwojem różnych chorób przewlekłych. Wśród nich zaś m.in. cukrzycy typu 2 i próchnicy zębów.
Cukry spożywane w nadmiernych ilościach mogą prowadzić do rozwoju wielu chorób przewlekłych. Dotyczy to zarówno cukrów dodawanych do żywności i napojów w trakcie produkcji, jak i występujących naturalnie. Cukrzyca oraz otyłość to jedne z przypadłości, które grożą nam w związku z nadmierną ich konsumpcją.
Wyniki przeglądu literatury
Eksperci z EFSA oceniali związek między spożyciem cukru a rozwojem chorób przewlekłych. Skupili się na otyłości, cukrzycy typu 2, chorobach sercowo-naczyniowych, dnie moczanowej oraz próchnicy. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności otrzymał także prośbę o ustalenie górnego tolerowanego poziomu spożycia (UL) cukrów zawartych w diecie.
W opinii naukowców brak jest danych, by móc ustalić poziom spożycia cukrów, do którego nie obserwuje się żadnych negatywnych skutków zdrowotnych. W związku z tym nie mogli wyznaczyć UL. W wydanej przez ekspertów opinii naukowej możemy przeczytać, że mimo braku możliwości ustalenia górnego tolerowanego poziomu spożycia, cukier, w postaci wolnej lub dodanej, powinien być spożywany w jak najmniejszych ilościach.
Podczas badań, organ bezpieczeństwa potwierdził również, że związek między powstającymi chorobami a cukrem różni się w zależności od jego rodzaju, jaki występuje w diecie. Mogą to być cukry naturalnie występujące w produktach, np. w owocach, ale również wolne cukry.
Wśród tych drugich wymienić możemy zarówno te występujące naturalnie, np. w miodzie, jak i te, które zostają dodane podczas procesu produkcji – np. cukier rafinowany. EFSA potwierdza, że najwyższym stopniem ryzyka wystąpienia chorób dietozależnych, charakteryzują się napoje słodzone. Związek z otyłością, cukrzycą typu 2, nadciśnieniem i chorobami układu krążenia uznano za „wysoki” z 75-100% pewności.
Zależność między spożyciem słodkich napojów a rozwojem dny moczanowej została oceniona jako „umiarkowana” z pewnością na poziomie 50-75%. Z kolei związek z podwyższonym poziomem LDL cholesterolu tzw. złego cholesterolu i chorobami wątroby był znacznie mniej oczywisty i wynosił zaledwie 15-50%.
Okazuje się, że picie soków owocowych, które również zawierają duże ilości cukru, gwarantuje mniejszy stopień ryzyka. Jednak nadal jest to ryzyko „umiarkowane”. EFSA podkreśla, że wydana przez nich opinia naukowa nie ma jednak nic wspólnego ze zmianą oficjalnych zaleceń dotyczących spożywania cukru. Dr Valeriu Curtui, kierownik działu żywienia EFSA, zaznacza, iż krajowe organy ds. zdrowia publicznego i organy międzynarodowe są odpowiedzialne za zmiany zaleceń żywieniowych. Opinia naukowa ma na celu jedynie pomóc innym państwom w ustaleniu własnych wytycznych dotyczących zdrowia publicznego.
Podsumowanie
Spożywanie cukru jest związane z występowaniem różnych chorób przewlekłych, np. otyłości, cukrzycy typu 2, próchnicy i wielu innych. Okazuje się, że napoje słodzone są produktami, które wykazują najwyższy stopień ryzyka zachorowań. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności nie mógł ustalić górnego tolerowanego poziomu spożycia cukru i doszedł do wniosku, że powinien on być spożywany w jak najmniejszych ilościach. Musimy jednak pamiętać, że nie są to oficjalne zalecenia, a jedynie opinia naukowa, którą odpowiednie organy krajowe lub międzynarodowe mogą wziąć pod uwagę w trakcie ustalania zaleceń żywieniowych.
Bibliografia:
Askew, K. ‘Intake of added and free sugars should be as low as possible’: EFSA confirms sugar consumption a risk factor in chronic diseases. Pobrane z: https://www.foodnavigator.com/ (22.07.2021)
