Erytrozyna (E127). Czy ten czerwony barwnik jest niebezpieczny dla zdrowia?

Erytrozyna E127 to barwnik stosowany w przemyśle spożywczym do barwienia żywności na intensywny, wiśniowo-czerwony kolor. W ostatnich dniach na temat erytrozyny zrobiło się głośno za sprawą decyzji FDA o zakazie stosowania jej w USA. FDA, czyli The Food and Drug Administration, jest organizacją strzegącą bezpieczeństwa leków w Stanach Zjednoczonych. Na tamtym rynku erytrozyna znana jest jako red dye no. 3 („FD&C Red No. 3”, „FD&C Red 3” lub „Red 3”, czyli czerwony barwnik numer 3). W Unii Europejskiej znajdziemy ją jako E127. Tak jak wiele innych barwników jest ona otrzymywana w sposób sztuczny z ropy naftowej. Przyjrzyjmy się bliżej, co wiemy na temat tego składnika.

Czy erytrozyna może być legalnie stosowana w Polsce?

Ostatnia opinia europejskiego organu EFSA pochodzi z 2011 roku. Wcześniej składnik analizowany był przez JECFA (1990) i SCF (1989). Obie komisje ustaliły akceptowalne dzienne spożycie (ADI) na poziomie 0-0,1 mg/kg masy ciała na dzień. Erytrozyna w UE jest dopuszczona jest wyłącznie do stosowania w wiśniach koktajlowych, kandyzowanych i Bigarreaux [5].

Nie oznacza to jednak, że nie może się znaleźć w produktach importowanych spoza UE. Wtedy powinno się na produkcie jednak znaleźć odpowiednie oznaczenie. Z uwagi na decyzję FDA o zakazie stosowania tego składnika [2] takie produkty z USA również już nie będą napływały na nasz rynek od momentu wejścia w życie ustawy. Na tamtejszym rynku erytrozyna oficjalnie pojawiła się w 1969, natomiast pewne obiekcje na temat jej bezpieczeństwa pojawiały się już od lat 90. [3]. Wciąż jednak może być ona stosowana w innych krajach – jednym z przykładów jest chociażby Kanada [4].

W jakich produktach znajduje się erytrozyna?

W niektórych krajach E127 może być stosowany w produktach takich jak cukierki, ciasta, ciasteczka, mrożone desery, polewy i lukry, a także w niektórych lekach doustnych [2]. Ponadto w UE stosowana jest jako pasza dla zwierząt nieprzeznaczonych do konsumpcji dla ludzi oraz we wspomnianych wiśniach koktajlowych i kandyzowanych.

Jak erytrozyna wpływa na zdrowie? O rakotwórczości i normach E127

Panel EFSA potwierdził w swojej opinii z 2011 roku, że guzy tarczycy u szczurów wywołane erytrozyną są efektem wtórnym jej wpływu na funkcje tarczycy i nie są związane z genotoksycznością, co oznacza, że mają ograniczone znaczenie dla ludzi. Kluczowe badanie wykazało brak efektów u ludzi przy dawce 60 mg dziennie. Odpowiada to 1 mg/kg masy ciała na dzień. Na podstawie tego badania, z zastosowaniem współczynnika bezpieczeństwa 10, ustalono ADI na poziomie 0-0,1 mg/kg masy ciała na dzień.

FDA również odwołał się m.in. do dwóch badań wskazujących na rozwój nowotworów u szczurów płci męskiej, narażonych na wysokie dawki erytrozyny. Było to związane z mechanizmem hormonalnym specyficznym dla tych zwierząt. Mechanizm ten nie występuje u ludzi, a poziomy narażenia na barwnik u ludzi są znacznie niższe niż dawki powodujące efekty obserwowane u szczurów. Badania na innych zwierzętach i ludziach nie wykazały podobnych efektów. Dostępne dane naukowe nie potwierdzają ryzyka związanego ze stosowaniem tego barwnika.

Należy jednak mieć na uwadze, że w USA obowiązuje tzw. klauzula Delaneya, która zakazuje stosowania konkretnych składników nawet jeśli wykazano rakotwórczość jedynie u zwierząt.

Podsumowanie. Czy należy obawiać się erytrozyny?

Na naszym rynku nie powinniśmy obawiać się wpływu E127 na nasze zdrowie. Badania EFSA [1] wykazały, że obecne poziomy spożycia (średnio 0,0031 mg/kg masy ciała na dzień, a w 95. percentylu 0,01 mg/kg) są poniżej ustalonego ADI. To zaś wskazuje na brak zagrożenia dla zdrowia przy obecnych poziomach narażenia, uwzględniając także inne źródła.

Bibliografia:

1. EFSA Panel on Additives and Products or Substances used in Animal Feed (FEEDAP). (2011). Scientific Opinion on the safety and efficacy of erythrosine in feed for cats and dogs, ornamental fish and reptiles. EFSA Journal, 9(12), 2447.
2. https://www.fda.gov/food/hfp-constituent-updates/fda-revoke-authorization-use-red-no-3-food-and-ingested-drugs
3. https://www.fda.gov/industry/color-additives/fdc-red-no-3
4. https://www.theglobeandmail.com/canada/article-synthetic-red-food-dye-banned-by-us-fda-poses-no-human-risk-in-canada/
5. COMMISSION REGULATION (EU) No 1129/2011 of 11 November 2011 amending Annex II to Regulation (EC) No 1333/2008 of the European Parliament and of the Council by establishing a Union list of food additives, https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2011:295:0001:0177:en:PDF