Erytrozyna (E127). Czy ten czerwony barwnik jest bezpieczny?

Autor: Redakcja Dietetycy.org.pl | ostatnia aktualizacja 19 stycznia, 2025

Erytrozyna E127 to barwnik stosowany w przemyśle spożywczym do barwienia żywności na intensywny, wiśniowo-czerwony kolor. W ostatnich dniach na temat erytrozyny zrobiło się głośno za sprawą decyzji FDA o zakazie stosowania jej w USA. FDA, czyli The Food and Drug Administration, jest organizacją strzegącą bezpieczeństwa leków w Stanach Zjednoczonych. Na tamtym rynku erytrozyna znana jest jako red dye no. 3 („FD&C Red No. 3”, „FD&C Red 3” lub „Red 3”, czyli czerwony barwnik numer 3). W Unii Europejskiej znajdziemy ją jako E127. Tak jak wiele innych barwników jest ona otrzymywana w sposób sztuczny z ropy naftowej. Przyjrzyjmy się bliżej, co wiemy na temat tego składnika.

Czy erytrozyna może być legalnie stosowana w Polsce?

Ostatnia opinia europejskiego organu EFSA pochodzi z 2011 roku. Wcześniej składnik analizowany był przez JECFA (1990) i SCF (1989). Obie komisje ustaliły akceptowalne dzienne spożycie (ADI) na poziomie 0-0,1 mg/kg masy ciała na dzień. Erytrozyna w UE jest dopuszczona jest wyłącznie do stosowania w wiśniach koktajlowych, kandyzowanych i Bigarreaux [5].

Nie oznacza to jednak, że nie może się znaleźć w produktach importowanych spoza UE. Wtedy powinno się na produkcie jednak znaleźć odpowiednie oznaczenie. Z uwagi na decyzję FDA o zakazie stosowania tego składnika [2] takie produkty z USA również już nie będą napływały na nasz rynek od momentu wejścia w życie ustawy. Na tamtejszym rynku erytrozyna oficjalnie pojawiła się w 1969, natomiast pewne obiekcje na temat jej bezpieczeństwa pojawiały się już od lat 90. [3]. Wciąż jednak może być ona stosowana w innych krajach – jednym z przykładów jest chociażby Kanada [4].

ciasto z czerwonym syntetycznym barwnikiem

W jakich produktach znajduje się erytrozyna?

W niektórych krajach E127 może być stosowany w produktach takich jak cukierki, ciasta, ciasteczka, mrożone desery, polewy i lukry, a także w niektórych lekach doustnych [2]. Ponadto w UE stosowana jest jako pasza dla zwierząt nieprzeznaczonych do konsumpcji dla ludzi oraz we wspomnianych wiśniach koktajlowych i kandyzowanych.

Jak erytrozyna wpływa na zdrowie? O rakotwórczości i normach E127

Panel EFSA potwierdził w swojej opinii z 2011 roku, że guzy tarczycy u szczurów wywołane erytrozyną są efektem wtórnym jej wpływu na funkcje tarczycy i nie są związane z genotoksycznością, co oznacza, że mają ograniczone znaczenie dla ludzi. Kluczowe badanie wykazało brak efektów u ludzi przy dawce 60 mg dziennie. Odpowiada to 1 mg/kg masy ciała na dzień. Na podstawie tego badania, z zastosowaniem współczynnika bezpieczeństwa 10, ustalono ADI na poziomie 0-0,1 mg/kg masy ciała na dzień.

FDA również odwołał się m.in. do dwóch badań wskazujących na rozwój nowotworów u szczurów płci męskiej, narażonych na wysokie dawki erytrozyny. Było to związane z mechanizmem hormonalnym specyficznym dla tych zwierząt. Mechanizm ten nie występuje u ludzi, a poziomy narażenia na barwnik u ludzi są znacznie niższe niż dawki powodujące efekty obserwowane u szczurów. Badania na innych zwierzętach i ludziach nie wykazały podobnych efektów. Dostępne dane naukowe nie potwierdzają ryzyka związanego ze stosowaniem tego barwnika.

Należy jednak mieć na uwadze, że w USA obowiązuje tzw. klauzula Delaneya, która zakazuje stosowania konkretnych składników nawet jeśli wykazano rakotwórczość jedynie u zwierząt.

Podsumowanie. Czy należy obawiać się erytrozyny?

Na naszym rynku nie powinniśmy obawiać się wpływu E127 na nasze zdrowie. Badania EFSA [1] wykazały, że obecne poziomy spożycia (średnio 0,0031 mg/kg masy ciała na dzień, a w 95. percentylu 0,01 mg/kg) są poniżej ustalonego ADI. To zaś wskazuje na brak zagrożenia dla zdrowia przy obecnych poziomach narażenia, uwzględniając także inne źródła.