Jagody Goji (Lycium Barbarum L.) zwane są nierzadko „superowocami”, stają się coraz częściej stałym elementem diety Europejczyków. Od ponad 2300 lat są stosowane w tradycyjnej medycynie chińskiej jako ważny składnik terapeutyczny i leczniczy. Skoro można zauważyć zbiorową modę i afirmację jagód goji, warto przyjrzeć się z bliska ich właściwościom i pozytywnemu działaniu, ale również wspomnieć o zagrożeniach związanych ze stosowaniem tych owoców.
Spis treści:
- Jagody Goji w tradycyjnej medycynie Dalekiego Wschodu
- Składniki odżywcze
- Ile kalorii mają goji?
- Właściwości prozdrowotne i zastosowanie
- Czy goji jest bezpieczne?
- Uprawa goji w ogrodzie
- Bibliografia
Jagody Goji. Moc Tradycji Dalekiego Wschodu
Pierwsze zapisy traktujące o jagodach goji pojawiły się ok. 2300 lat temu, w chińskim starożytnym kompendium wiedzy o rolnictwie i roślinach leczniczych – „Shénnóng Běn Cǎo Jīng”. Podobno popularyzator pierwszych wzmianek dotyczących jagód, przeżył ponad 200 lat, oczywiście dzięki ich spożywaniu. Owoce w medycynie chińskiej, stosowane były w terapii chorób serca, wątroby, nerek i płuc, a także jako naturalny środek wzmacniający mięśnie, kości i wzrok. W Europie jagody goji zadebiutowały w XVII wieku.
Jagody goji są wytwarzane przez kolcowój pospolity bądź tybetański – roślinę-krewniaczkę wilczej jagody.
Składniki odżywcze
Jagody goji są włączane do grupy „superowoców”, ponieważ zawierają bogactwo składników odżywczych, które mają wysoką aktywność biologiczną.
W suszonych owocach goji wyróżniono:
- kompleks polisacharydowy (największa grupa składowa jagód, zwana LBP, ang. Lycium barbarum polisaccharides) – zawiera m.in.: ramnozę, glukozę i galaktozę
- 18 wolnych aminokwasów (w tym głównie prolina) oraz aminokwas niebiałkowy – tauryna
- karotenoidy (drugie w składzie po polisacharydach, stąd czerwono-pomarańczowa barwa owoców), głównie zeaksantyna (owoce goji są jej najlepszym źródłem!)
- związki polifenolowe, m.in.: kwercetyna, rutyna, kwas chlorogenowy, kwas kawowy
- witaminy: B1, B2, B6, E, C
- składniki mineralne: potas, fosfor, magnez, żelazo, cynk, miedź, selen
- kwasy tłuszczowe (np. linolowy, oleinowy, heksadekanowy, mirystynowy) oraz olejki eteryczne
- włókno pokarmowe, kwasy organiczne (jabłkowy, cytrynowy, szikimowy oraz fumarowy).
Ile kalorii mają jagody goji?
Wartość energetyczna suszonych jagód goji wynosi 370 kcal w 100 gramach, natomiast IG jest równy 29.
Właściwości i zastosowanie
Jagody goji wykazują pozytywne oddziaływanie na organizm (szczególnie silnie działa kompleks LBP).
Przypisuje się im działanie:
- przeciwmiażdżycowe i pozytywny wpływ na profil lipidowy (w badaniach wykazywano spadki LDL, cholesterolu całkowitego i TG),
- hipoglikemizujące (w tym również zwiększenie wychwytu glukozy z tkanek obwodowych
i zmniejszenie insulinooporności), - przeciwutleniające (zasługa głównie karotenoidów, flawonoidów i kompleksu LBP),
- przeciwnowotworowe (szczególnie dotyczące raka żołądka, szyjki macicy oraz jelita grubego; działanie apoptyczne i antyproliferacyjne) i immunostymulujące
Ze względu na liczne prozdrowotne właściwości jagód goji, mogą one mieć zastosowanie nie tylko w profilaktyce i terapii chorób cywilizacyjnych (cukrzyca, choroby sercowo-naczyniowe, dyslipidemię, nowotwory), ale również jako element uzupełniający codzienną dietę (np. w postaci dodatku do jogurtów, koktajli, płatków zbożowych) w aktywne związki odżywcze.
Małe, randomizowane badanie z 2022 roku [7] wskazało również, że regularne spożywanie suszonych jagód goji zapobiega i opóźnia rozwój zwyrodnienia plamki żółtej u zdrowych osób w średnim wieku – przyp. redakcji
Czy jagody goji są bezpieczne?
Wraz ze wzrostem popularności jagód, pojawiały się kontrowersje, dotyczące wysokiej zwartości w tych owocach toksycznego alkaloidu – atropiny, jednakże specjalistyczne badania nie potwierdziły tego zagrożenia. Istnieją jednakże, rzadkie co prawda, ale udokumentowane przypadki wystąpienia reakcji alergicznych, objawiające się pokrzywką, świądem, dusznościami, brzękiem czy dysfagią. Niektóre badania dowodzą również, że jagody goji mogą wywoływać alergiczne reakcje krzyżowe z pomidorami lub brzoskwiniami.
Warto jednak wspomnieć, że udokumentowana została interakcja owoców kolcowoju z lekami przeciwzakrzepowymi – zwiększenie efektu leków i wzrost ryzyka krwotoków. Należy więc zastosować umiar i ostrożność przy stosowaniu leków i spożywaniu jagód.
Jak uprawiać krzewy jagód goji w ogródku?
Po przeczytaniu tego artykułu i zauroczeniu jagodami goji może ktoś skusi się na zabawę w ogrodnika i założy własną ekohodowlę?
Warunki glebowe
Sadzonki nie wymagają specjalnych warunków pogodowych ani glebowych. Są mrozoodporne, dzielnie zniosą cień, suszę, a nawet zanieczyszczenia powietrza. Nie należy jednak stawiać ich w wodzie. Najlepiej kwitną w pełnym słońcu, od czerwca do września. Wymagają silnego podcinania. Podstawą pielęgnacji jest organiczny obornik.
Bibliografia:
- http://www.biokurier.pl/aktualnosci/1881-jagody-goji-co-warto-o-nich-wiedziec, Górska M., „Jagody Goji, co warto o nich wiedzieć?”.
- Kulczyński B., Groszczyk B., Cerba A., Michałkowska-Gramza A., Owoce goi (Lucium Barbarum) jako źródło związków bioaktywnych w żywności – przegląd literatury; Nauka Przyroda Technologia, 9, 1-11, 2014.
- Cieślak E., Gębusia A., Charakterystyka właściwości prozdrowotnych owoców roslin egzotycznych; Postępy Fitoterapii, 2, 93-100, 2012.
- Gramza-Michałowska A., Kulczyński B., Jagody goji – superowoc w dietoterapii. Dieta prozdrowotna; Przemysł Spożywczy, 6, 34-36, 2014.
- Kulczyński B., Gramza-Michałowska, Kompleks polisacharydowy jagód Goji (Lycium barbarum) jako element fitoterapii – przegląd literatury; Postępy Fitoterapii, 4, 247-251, 2014.
- http://pl.wikipedia.org/wiki/Kolcow%C3%B3j_chi%C5%84ski
- Li, X., Holt, R. R., Keen, C. L., Morse, L. S., Yiu, G., & Hackman, R. M. (2021). Goji berry intake increases macular pigment optical density in healthy adults: A randomized pilot trial. Nutrients, 13(12), 4409.
- Data pierwotnej publikacji: 22.04.2015
- Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 15.08.2022
