Dnia 11 marca 2020 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła wybuch pandemii wirusa SARS-COV 2. Sytuacja pandemiczna znacząco wpłynęła na życie ludzkie, w tym na sposób odżywiania, zarówno pod względem pozytywnym, jak i negatywnym. Przed wybuchem pandemii oraz w jej trakcie, najważniejszymi determinantami wyborów żywieniowych były cena i atrakcyjność sensoryczna żywności. Jednak czy inne czynniki wpływające na wybory żywieniowe młodych ludzi zmieniły się? Na to pytanie dało odpowiedź badanie przeprowadzone przez Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Miało ono na celu ocenę zależności między pandemią COVID-19 a wyborami żywieniowymi polskiej młodzieży.
Przebieg badania
Kwalifikacja
Badanie zostało przeprowadzone w maju 2020 roku. Na początku odbyło się losowanie szkół ponadgimnazjalnych, które zostały wybrane do udziału w badaniu na podstawie losowania powiatów w obrębie województw. Później miało miejsce losowanie szkół ponadgimnazjalnych na terenie powiatów. Z każdego gimnazjum, które zostało wybrane w ramach procedury, zaproszono dyrektorów szkoły. Jeśli wyrażali chęć udziału szkoły w badaniu, informowali o nim uczniów.
Kwestionariusz FCQ
Młodzież została uwzględniona tylko wtedy, gdy oni oraz ich rodzice lub opiekunowie prawni wyrazili świadomą zgodę na uczestnictwo. W przypadku wyrażenia chęci udziału w badaniu, uczniowie otrzymali elektroniczny link do dedykowanego kwestionariusza. Był to kwestionariusz wyborów żywieniowych — FCQ (Food Choice Questionnaire).
Został zastosowany dwukrotnie. Pierwszy raz, w celu analizy wyborów żywieniowych w czasie pandemii COVID-19. Drugi raz, aby poznać wybory młodzieży, jakie podejmowali przed pandemią. FCQ został zaprojektowany w celu oceny zakresu rozważań, jakie mogą mieć ludzie przy wyborze jedzenia.
Aby przeanalizować motywy wyboru produktów spożywczych i potraw, determinanty podzielono na dziewięć kategorii. Były wśród nich zdrowie, nastrój, wygoda, atrakcyjność sensoryczna, naturalna zawartość, cena, kontrola masy ciała, znajomość i obawy natury etycznej.
Respondenci byli pytani o to, jak ważna jest dla nich dana pozycja przy wyborze jedzenia. Ostatecznie w badaniu wzięło udział 2448 uczniów.
Wyniki
Zarówno w okresie przed, jak i w trakcie pandemii COVID-19, jako najważniejsze czynniki wskazano atrakcyjność sensoryczną i cenę. Zaobserwowano jednak różnice między wynikami innych determinantów.
Zdrowie i kontrolę masy ciała uznano za ważniejsze w okresie pandemii COVID-19 w porównaniu z okresem poprzedzającym. Z kolei nastrój badani uznali za mniej ważny. Atrakcyjność sensoryczna była także rzadziej wybierana niż przed okresem pandemii. Jednak wciąż wskazywano ją jako jeden z najczęstszych determinantów wyborów żywieniowych.
Można więc stwierdzić, że pandemia wirusa SARS-COV 2 była w stanie zmienić motywy wyborów żywieniowych polskiej młodzieży.
Trudna sytuacja panująca na świecie zwiększyła znaczenie zdrowia i kontroli wagi dla młodych ludzi.
Można to uznać za pozytywne zmiany. Lepsze odżywanie się z pewnością będzie miało dobry wpływ na organizm. Niedożywienie oraz otyłość mogą mieć negatywny wpływ na wyniki pacjentów z COVID-19. Dlatego tak ważne jest przestrzeganie odpowiednio zbilansowanej diety.
Wnioski
Pandemia COVID-19 zmieniła nawyki żywieniowe wielu osób. Były to zmiany pozytywne i negatywne. W tym badaniu sprawdzono, jak zmieniły się one u polskiej młodzieży. Wyniki wskazują, że pandemia zwiększyła znaczenie zdrowia i kontroli masy ciała dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych.
Można to uznać za pozytywną zmianę. Prawidłowy stan odżywienia jest szczególnie ważny w dobie pandemii. Wybory żywieniowe w okresie dojrzewania determinują zarówno aktualny stan zdrowia, jak i stan zdrowia w dorosłym życiu.
Na podstawie:
Głąbska, D., Skolmowska, D., & Guzek, D. (2020). Population-Based Study of the Changes in the Food Choice Determinants of Secondary School Students: Polish Adolescents’ COVID-19 Experience (PLACE-19) Study. Nutrients, 12(9), 2640.
