….czyli zmiany zaczynają się w głowie
Większość osób wie jak powinna wyglądać zdrowa dieta, co służy zdrowiu, ile i jak jeść. Na co dzień jednak okazuje się, że trudno przełożyć tę wiedzę na praktykę. Sama wiedza okazuje się niewystarczająca.
Skuteczne wprowadzanie zmian dotyczących odżywiania, wyglądu czy stylu życia związane jest przede wszystkim ze świadomym, zaplanowanym działaniem. Kluczowe znaczenie ma również skuteczna, czyli trwała, motywacja. Możemy ją osiągnąć głównie poprzez budowanie, wzmocnienie motywacji wewnętrznej, uświadomienie sobie potrzeb własnego ciała, dotychczasowych nawyków, błędów żywieniowych.
Najważniejsze czynniki, które wpływają na poziom motywacji wewnętrznej dotyczą:
- własnych przekonań, które mogą być wspierające lub ograniczające w odniesieniu do celów i zamierzeń;
- odpowiedzialności, szczególnie w aspekcie podejmowania decyzji;
- poczucia własnej wartości;
- ew. trudności w podejmowaniu decyzji.
Jeśli na nasze decyzje decydujący wpływ będą miały motywatory zewnętrzne (moda, styl, wzorce narzucane przez otoczenie) to z czasem przestaną być one dla nas atrakcyjne, zwłaszcza w sytuacjach słabości, zwątpienia, które często pojawiają się na drodze do zmiany nawyków. Będą one nam pomagać – lecz tylko do określonego momentu.
Rola dietetyka w zmianie nawyków żywieniowych pacjentów
W swojej praktyce powinniśmy przede wszystkim pomóc pacjentowi w określeniu własnego celu, który powinien być realny, ambitny, mierzalny, ustalony w czasie. Poprzez zadawanie odpowiednich pytań odkrywamy co jest ważne dla pacjenta, zauważamy korzyści, jakich spodziewa się osiągnąć, rozpoznajemy jego obawy. Pacjentowi będzie dużo łatwiej zgodzić się na proponowane leczenie, jeśli będzie wiedział, że zaspokoi to ważne dla niego wartości oraz rozwieje jego obawy.
Kolejnym krokiem jest pomoc w uświadomieniu pacjentowi jego mocnych i słabych stron, co pozwoli mu łatwiej pokonać wszelkie przeszkody w osiąganiu wyznaczonego celu. Dzięki znajomości samego siebie pacjent świadomie może zarządzać zmianą nawyków żywieniowych.
Osoby pracujące z pacjentem nad zmianą nawyków żywieniowych nie mogą zapominać o podstawowej zasadzie motywacji- „nie zainspirujesz nikogo, jeżeli tobie brakuje inspiracji”. Będziemy skuteczni w motywowaniu pacjentów, jeżeli nasza motywacja wewnętrzna jest silna i zaraźliwa. Pacjenta motywują nie tylko indywidualne cele, potrzeby – ale również wspólny kierunek działania. Motywacja rośnie wraz z wysiłkiem wkładanym w pracę, gdy dostrzegamy pożądane rezultaty naszych działań. Dlatego tak ważne jest przekazanie w odpowiednim momencie informacji zwrotnej i wsparcia.
W tej sytuacji kluczowa może okazać się pomoc ze strony diet coacha, psychodietetyka, który pomoże wzbudzić motywację na trzech płaszczyznach: odżywiania, przekonań i zachowania oraz wzmocni nowe nawyki. Nauczy, jak jeść w sposób naturalny, swobodny, tak by jedzenie stało się przyjemnością i nie wiązało się z poczuciem straty, wyrzeczenia. Krok po kroku rozwinie nasze kompetencje (wiedzę, umiejętności, postawy) w zakresie nowego, zdrowego sposobu odżywiania i stylu życia. Docelowo pomoże pacjentowi stworzyć w głowie swojego własnego wewnętrznego diet coacha, pomoże zrozumieć potrzeby żywieniowe, opracować indywidualny plan odżywiana, adekwatny do prowadzonego stylu życia.
Podsumowując, do pomyślnej zmiany nawyków żywieniowych niezbędne jest świadome działanie czyli wyznaczanie sobie celu i konsekwentne jego realizowanie. Idąc w kierunku celu pacjent poznaje siebie, słucha swojego ciała, zaczyna dbać o siebie, rozwija aktywność fizyczną. Sam decyduje i wybiera.
Jestem twoim nieodłącznym towarzyszem. Twoim największym pomocnikiem lub największym ciężarem. Będę popychał cię do przodu albo sprowadzał do porażki. Pozostaję całkowicie do twojej dyspozycji. Możesz mi powierzyć połowę swoich zajęć, a ja je będę wykonywać szybko i dokładnie. Łatwo mną kierować, wystarczy być wobec mnie stanowczym. Pokaż mi dokładnie, jak coś ma być zrobione, a po kilku lekcjach będę robić to automatycznie.
Służę wszystkim wielkim ludziom i, niestety, także wszystkim nieudacznikom. Nie jestem maszyną, ale działam równie precyzyjnie, a do tego mam inteligencję człowieka. Możesz wykorzystywać mnie do generowania zysku – ale możesz dzięki mnie doprowadzić się także do ruiny. Przyjmij mnie, szkól mnie, bądź dla mnie stanowczy, a cały świat złożę u twoich stóp. Bądź dla mnie pobłażliwy, a zniszczę cię. Kim jestem? NAWYKIEM.” ( z ks. J.C. Maxwell’a)
Literatura:
- Mijakowska U.: Diet Coaching, poradnik dla wiecznie odchudzających się, Samo Warszawa 2012;12-14, 72-90
- Łuszczyńska A.: Nadwaga i otyłość, Interwencje Psychologiczne, PWN, Warszawa 2012; 63-85
