Kandydoza – jak okiełznać ekspansję C. albicans

Drożdżaki z gatunku Candida są nieodłącznym elementem mikrobiomu, najliczniejszą populację stanowi gatunek Candida albicans (polska nazwa bielnik biały) i to głównie on jest odpowiedzialny za kandydozy. Dopóki organizm wykazuje dobry stan zdrowia drożdżaki nie stanowią większego problemu, ba są nawet konieczne do funkcjonowania innych mikroorganizmów. Problem pojawia się w momencie osłabienia  odporności, wówczas dochodzi do nadmiernej ekspansji grzyba i tak  z niegroźnego współlokatora zamienia się w gatunek dominujący, przyczyniający się do rozwoju stanu dysbiozy, co niestety odbija się na upośledzeniu funkcjonowania całego organizmu. Pewne stany fizjologiczne jak ciąża czy karmienie  sprzyjają  rozwojowi kandydozy. Inwazję bielnika ułatwiają także takie schorzenia jak niewyrównana cukrzyca, nadczynność tarczycy, niewydolność nerek, gruźlica, zakażenie HIV, choroby nowotworowe (szczególnie te, w których zachodzi konieczność poddawania pacjenta chemio-i radioterapii) oraz hormonoterapia.  C. albicans w procesie fermentacji produkuje immunosupresanty, czyli substancje hamujące układ odpornościowy, jak i toksyny nasilające stan zapalny w organizmie. Szczególnie podstępną cechą drożdżaków jest zdolność do produkcji substancji o charakterze podobnym do insuliny, co powoduje obniżenie poziomu cukru we krwi, a tym samym zwiększa się chęć sięgnięcia po porcję słodyczy, dostarczając dodatkowej pożywki dla rozwoju grzyba i tak koło się zamyka. Jak się okazuje oprócz klasycznych form kandydozy takich jak pleśniawki czy infekcje pochwy występują również dość niespecyficzne, układowe objawy i wśród nich warto wymienić:

1. Objawy ze strony przewodu pokarmowego: biegunki, zaparcia, przelewanie się w brzuchu, bóle brzucha, zgaga, refluks, świąd odbytu, nietolerancje pokarmowe zwłaszcza na mleko i gluten, duże zapotrzebowanie na pokarmy zawierające cukier
2. Układ moczowo-płciowy– nawracające infekcje ginekologiczne, niebakteryjne zapalenie pęcherza moczowego i dróg moczowych, uczucie pieczenia w cewce moczowej i parcia na mocz
3. Skóra: świąd, suchość i łuszczenie się skóry, wypryski, egzema
4. Narząd ruchu: osłabienie mięśniowe, bóle mięśni i stawów, obrzęki stawów
5. Układ oddechowy: przewlekły stan zapalny zatok szczękowych i czołowych, zapalenia uszu, przewlekły katar, częste infekcje bakteryjne i wirusowe
6. Układ nerwowy: przewlekłe zmęczenie, ospałość, zawroty głowy, zaburzenia nastroju, objawy lękowe i depresyjne, zaburzenia snu

Strategia postępowania jeśli chodzi o leczenie kandydozy powinna obejmować kilka obszarów działania:

1. Modyfikacja diety– dieta jest dość restrykcyjna, ponieważ dużo produktów ulega ograniczeniu albo całkowitemu wykluczeniu z jadłospisu. Na pierwszym miejscu z codziennego menu usuwamy produkty zawierające cukry proste, ograniczyć należy jednocześnie produkty będące źródłem węglowodanów złożonych. Dieta powinna bazować na produktach z niskim indeksem glikemicznym. Z owoców dozwolone jest spożywanie jedynie grejpfrutów i cytryn. Jeśli chodzi o warzywa ostrożność należy zachować w przypadku warzyw skrobiowych- ziemniaki najlepiej w ogóle wyeliminować, marchewkę spożywać w postaci surowej. Rezygnujemy także z produktów zawierających w swoim składzie drożdże i szczepy grzybów- sery pleśniowe, chleb na drożdżach. Produkty mleczne zawierające znaczne ilości laktozy powinny być także wyeliminowane z diety (niektóre publikacje sugerują całkowite wyeliminowanie nabiału). Sprzymierzeńcem w walce z bielnikiem jest czosnek, świeże oregano jak i olejek na bazie przyprawy, wyciąg z pestek grejpfruta. Warto również postawić na olej kokosowy nierafinowany, gdyż ma udowodnione działanie przeciwpasożytnicze w kierunku Candida albicans.
2. Probiotyki– zastosowanie będzie miał szczep Lactobacillus helveticus o działaniu hamującym na rozrost bielnika
3. Bariera jelitowa– szczelna bariera jelitowa to gwarancja że toksyny nie będą przenikały z jelit do organizmu. Do regeneracji i uszczelnienia warto wykorzystać preparaty zawierające kwas kaprylowy, glutaminę, kwercytynę czy kurkuminę
4. Unikanie bezzasadnego stosowania antybiotyków
5. Stosowanie z umiarem leków z grupy NLPZ, sterydów, środków antykoncepcyjnych, leków obniżających kwasowość żołądka

Źródła:

1. D. Kurczabińska-Luboń- „ Kandydoza- problem cywilizacyjny?” Food Forum nr 4/2016
2. B. Borzęcka- Candida albicans chce więcej cukru!” Holistic Health nr 1/2017
3. J. Tomczewska- „Postępowanie żywieniowe w leczeniu kandydozy” Food Forum nr 1/2013