Wiele osób nazywa je po prostu mandarynkami. Nie są to jednak te same owoce. Klementynki mają mocniej napiętą i błyszczącą skórkę niż Citrus reticulata (mandarynki), ich owoce są kuliste, spłaszczone na wierzchu. Są słodsze, bardziej soczyste i wręcz rozpływają się w ustach, rzadko posiadają pestki. To właśnie one królują na bożonarodzeniowych stołach [1].
Pochodzenie klementynki
Klementynka była uważana za hybrydę pomarańczy gorzkiej i mandarynki śródziemnomorskiej. W 2002r. Francuski Narodowy Instytut Badań Rolniczych na Korsyce (INRA) stwierdził po badaniach chromosomów owocu, iż jej przodkiem jest pomarańcza słodka.
Według mitu klementynka została stworzona przypadkiem. W wiosce niedaleko Oranu (północna Algieria) francuski misjonarz Clement Rodier hodował mandarynki śródziemnomorskie i pomarańcze słodkie. W jego sadzie powstała pierwsza siewka klementynki, która swoją nazwę wzięła od imienia hodowcy [1].
Uprawa klementynek
W zależności od odmiany klementynki dojrzewają najczęściej między październikiem a listopadem, do polski trafiają najczęściej na początku grudnia. Najpopularniejszymi odmianami klementynek są Corsica, Fina i Clemenules [2].
Uprawiane są w Algiieri, Maroko, Libanie, Izraelu i Turcji, a w Europie we Włoszech, Hiszpanii i Francji. Do Polski sprowadzane są najczęściej klementynki hiszpańskie [2].
Właściwości odżywcze klementynek
Klementynki są owocami bogatymi w witaminę C, wapń, fosfor, potas, magnez i kwas foliowy, będąc jednocześnie produktem niskokalorycznym. Jeden owoc waży
około 65 g. W poniższej tabeli przedstawiono dokładny skład odżywczy 100 g klementynek.
| Składnik | Ilość | Miara |
| Energia | 47 | kcal |
| Białko | 0.85 | g |
| Tłuszcze | 0.15 | g |
| Węglowodany | 12.02 | g |
| W tym błonnik | 1.7 | g |
| W tym cukry | 9.18 | g |
| Wapń | 30 | mg |
| Żelazo | 0.14 | mg |
| Magnez | 10 | mg |
| Fosfor | 21 | mg |
| Potas | 177 | mg |
| Sód | 1 | mg |
| Cynk | 0,06 | mg |
| Miedź | 0,043 | mg |
| Mangan | 0,023 | mg |
| Selen | 0,1 | µg |
| Witamina C | 48,8 | mg |
| Tiamina | 0,086 | mg |
| Ryboflawina | 0,03 | mg |
| NIacyna | 0,636 | mg |
| Kwas pantotenowy | 0,151 | mg |
| Witamina B6 | 0,075 | mg |
| Kwas foliowy | 24 | µg |
| Cholina | 14 | mg |
| Witamina E | 0,2 | mg |
Klementynki i ich wpływ na nasze zdrowie
Klementynki mogą być wspaniałym zamiennikiem słodyczy – jest smaczna i słodka, ale niskokaloryczna. Małą ilością tych owoców szybko można zaspokoić głód. Mają jednak dużo więcej zalet zdrowotnych!
Skóra gładka i jędrna jak skórka klementynki
Dzięki dużej ilości witaminy C klementynki mają zbawienny wpływ na skórę. Witamina C współuczestniczy w procesie syntezy kolagenu, który jest podstawowym składnikiem odpowiedzialnym za zdrową, elastyczną skórę. Kwas askorbinowy, jako antyoksydant, wspomaga również procesy chroniące skórę przed promieniowaniem UV.
Ma również działanie odmładzające skórę, zapobiega tworzeniu się zmarszczek, przyspiesza regenerację tkanek [4].
Precz ze złym nastrojem
Klementynki większości osób kojarzą się przyjemnie. Jest to zasługą olejków eterycznych w skórce owoców, które podnoszą poziom serotoniny (hormonu szczęścia) w organizmie. Olejki te wchłaniają się zarówno przy jedzeniu jak i przy stosowaniu kremów zawierających je [5, 6].
Działanie obniżające poziom stresu mają również foliany zawarte w klementynkach. Ich działaniem nie jest jednak tylko wspomaganie pracy mózgu, lecz także mają działanie zapobiegające poronieniom i dysfunkcjom płodu.
Układ immunologiczny na piątkę
Silny układ odpornościowy pomaga organizmowi zwalczyć infekcje i zmniejszyć dolegliwości w trakcie przechodzonych chorób. Układ ten wspierają antyoksydanty zawarte w klementynkach – witamina C, witamina E [7, 8].
Radosny układ ruchu
Silne kości i mięśnie to podstawa dobrego samopoczucia. Wigoru dodaje im wapń i fosfor, zawarte w klementynkach.
Zadowolone jelita
W każdym owocu i warzywie znajduje się błonnik pokarmowy, dzięki któremu perystaltyka jelit jest poprawna. Dzięki błonnikowi normalizują się skurcze i rozkurcze mięśni gładkich, pobudzające pasaż jelitowy.
Serce również się ucieszy
Dzięki wysokiej zawartości potasu, spożycie klementynek wspomaga procesy normujące arytmię, czyli zaburzony rytm serca. Zapobiega również nadciśnieniu, zmniejszając ryzyko zawału. Natomiast dzięki zawartemu w nich błonniku obniża się poziom cholesterolu we krwi, co jest najważniejszym czynnikiem prewencji miażdżycy. [9].
Dla dzieci
Klementynki są bezpiecznymi owocami również dla dzieci – najczęściej nie mają pestek, więc żadna pociecha się nimi nie zakrztusi. Na pewno też będzie im smakowało!
Dla cukrzyków
Indeks glikemiczny klementynek jest podobny do IG mandarynek – wynosi 30. W stu gramach owocu znajduje się 1,2 WW.
Dla alergików
Klementynki mogą powodować objawy alergiczne u osób uczulonych na cytrusy. Należy więc zachować ostrożność przy spożywaniu większych ich ilości.
Jak wybrać smaczną klementynkę w sklepie?
Najlepiej wybierać cytrusy, które dojrzewały całkowicie na drzewie, a nie były traktowane etylenem, a w sklepie wyglądają na świeże. Świeżym owocem jest taki, który naturalnie pachnie, ma żywe kolory, nie ma śladów psucia się, jest twardawy. Nie powinien jednak być zbyt twardy – jego skórka musi dać się łatwo oddzielić od miąższu [10].
Bezpieczne przechowywanie klementynek
Ponieważ sezon na klementynki trwa bardzo krótko, należy odpowiednio je przechowywać. Owoce zachowają najdłużej świeżość w temperaturze od 5 do 10 stopni Celsjusza (w lodówce). Należy je przechowywać w środowisku suchym, najlepiej w pojemniku posiadającym otwory pozwalające na ciągły dostęp powietrza. Powinno się również co jakiś czas przekładać owoce ze spodu na górę, aby ograniczyć rozwój wilgoci i pleśni na dolnych warstwach owoców [10, 11].
Wykorzystanie klementynek w kuchni
Z klementynek najlepiej przechowuje się słodki sok – w odpowiednio przygotowanych i zabezpieczonych butelkach może przetrwać do kilku tygodni. Bardzo smaczne są również marmolady i ciasta z owocami, które można przygotować z małą ilością cukru w domu.
Jako urozmaicenie diety można dodać klementynki do płatków śniadaniowych, jogurtu, owsianek lub jako dodatek do drugiego śniadania dziecka.
Bibliografia
- https://www.cytrusy24.pl/klementynka-citrus-clementina/.
- https://citrusvariety.ucr.edu/citrus/clementines1.html.
- https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/168195/nutrients.
- https://www.organicfacts.net/health-benefits/fruit/clementines.html.
- Fabroni S., Ruberto G., Rapisarda P., Essential oil profiles of new Citrus hybrids, a tool for genetic citrus improvement. Journal of Essential Oil Research: Chemistry and Biology of Citrus Essential Oils, 2012. 24(2): p. 159-169.
- Merle H., et al., Taxonomical contribution of essential oils in mandarins cultivars. Biochemical Systematics and Ecology, 2004. 32(5): p. 491-497.
- Cebadera L., et al., Characterization of Extra Early Spanish Clementine Varieties (Citrus clementina Hort ex Tan) as a Relevant Source of Bioactive Compounds with Antioxidant Activity. Foods, 2020. 9(5): p. 642.
- Cano A., Medina A., Bermejo A., Bioactive compounds in different citrus varieties. Discrimination among cultivars. Journal of Food Composition and Analysis, 2008. 21(5): p. 377-381.
- Boudries H., M.K., Touati N., Souagui S., Medouni S., Chibane M., Pulp antioxidant activities, mineral contents and juice nutritional properties of Algerian Clementine Cultivars and Mandarin Six cultivars of Clementine fruits including ’. AFRICAN JOURNAL OF BIOTECHNOLOGY, 2012. 11: p. 4258-4267.
- https://www.cytrusy24.pl/przechowywanie-owocow-cytrusowych/.
- Postharvest biology and technology of tropical and subtropical fruits; v.2: Acai to citrus. 2011, Ringgold Inc: Portland.
