Najwłaściwszym okresem w życiu człowieka, w którym należałoby kształtować prawidłowe nawyki żywieniowe jest dzieciństwo. Dziecko kształtuje swoje wybory żywnościowe do 10. roku życia. Na wybór produktów żywnościowych przez dziecko, wpływa nie tylko otoczenie rodzinne, ale również w dużej mierze otoczenie przedszkolne.
Rola rodziców, opiekunów i nauczycieli w kształtowaniu nawyków dziecka
Działania, które podejmują rodzice, opiekunowie czy też nauczyciele w kwestii żywienia, wpływają na kształtowanie się prawidłowych lub nieprawidłowych nawyków żywieniowych.
Wpływ mediów i marketingu
Istotną rolę w prawidłowym kształtowaniu się nawyków żywnościowych odgrywają również reklamy telewizyjne, które na różne sposoby zachęcają dzieci do wyboru właśnie tych a nie innych produktów.
Zabawki dodawane do produktów spożywczych są działaniami marketingowymi, często wpływającymi na wybory dziecka. Niestety podejmowane działania przez mass-media przynoszą negatywny skutek. Dzieci coraz częściej wybierają słodycze, zamiast wartościowego posiłku.
Czekolady, batony, słodkie przekąski, stanowią pierwsze miejsce w rankingu wyborów żywionych dzieci w wieku przedszkolnym. Na kolejnym miejscu znajdują się fast-foody, a dopiero na dalszych miejscach produkty nabiałowe, warzywa i owoce.
Jakie produkty wybierają polskie dzieci?
Kozłowska-Wojciechowska badała preferencje dzieci w Warszawie i woj. Mazowieckim. Z badań przez nią przeprowadzonych wynika, że 96% dzieci lubi słodycze, słone przekąski preferuje 85%, natomiast 60% z chęcią jada potrawy fast -food serwowane w barach szybkiej obsługi.
Z przeprowadzonych badań można również wywnioskować, że z warzyw, które podawane są dzieciom na co dzień, najbardziej akceptowane są warzywa mdłe, pozbawione niewyrazistego smaku, takie jak marchew, pomidor czy ogórek.
Nad jakimi nawykami pracować?
Nieprawidłowe żywienie dzieci jest czynnikiem, który wpływa na rozwój nadwagi i/lub otyłości. Nawyki żywieniowe dziecka można wyrabiać przez codzienne powtarzanie tych samych czynności.
Jeżeli wpoimy dziecku, że przed każdym posiłkiem należy umyć ręce i za każdym razem będzie się mu o tym przypominało, to po pewnym czasie stanie się to jego nawykiem, i samo zacznie tą czynność wykonywać, bez przypominania mu o tym. Tak jak z myciem rąk przed posiłkiem, można w podobny sposób postępować z innymi czynnościami.
Edukacja żywieniowa
Ważnym elementem w kształtowaniu prawidłowych nawyków żywieniowych dziecka są wspólnie spożywane posiłki oraz przyjazna atmosfera. Aby w odpowiedni sposób wpłynąć na kształtowanie się nawyków żywieniowych dzieci w wieku przedszkolnym ważna jest edukacja żywieniowa, która pozwoli dzieciom zrozumieć jak ważne jest prawidłowe żywienie, jakie mogą być konsekwencje złego odżywiania i w jaki sposób dobrze się odżywiać. Główny celem edukacji żywieniowej jest przekazanie wiedzy na temat żywienia, która jest potwierdzona badaniami naukowymi.
Bibliografia:
- Wagner N, Meusel D, Hoger Ch i wsp. Health promotion in kindergarten children: an assessment of evaluated projects in German. J Public Health 2005; 13: 291-295
- Kolarzyk E., Janik A., Kwiatkowski J., Zwyczaje żywieniowe dzieci w wieku przedszkolnym, Prob Hig Epidemiol 2008, 89(4): 527-532
- Kozłowska-Wojciechowska M, Makarewicz-Wujec M. Badanie Preferencji żywieniowych dzieci w wieku przedszkolnym. Roczn PZH 2005; 5(2): 165-169.
- Roszko-Kirpsza J., Olejnik B.J., Zalewska M., Marcinkiewicz S., Maciorowska E., Wybrane nawyki żywieniowe a stan odżywienia dzieci i młodzieży regionu Podlasia, Prob Hig Epidemiol 2011, 92(4): 799-805
- Robinson TN, Borzekowski DL, Matheson DM, et. Al. Effects of fast food branding on young children’ preferences. Arch Pediatr Adolesc Med 2007; 161 (8): 792-797.
- Szotowa W., „Żywienie dzieci zdrowych”, Wydawnictwo lekarskie PZWL, 1992, Warszawa
- Kozioł-Kozakowska A., Piórecka B., Schlegel- Zawadzka M., Program edukacji żywieniowej dla dzieci w wieku przedszkolnym i ich rodziców realizowany w Krakowie. Studia Medyczne 2008;11:65-69
- Zalewska M, Maciorkowska E., Rola edukacji żywieniowej w populacji dzieci i młodzieży. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2013, Tom 19, Nr 3, 375–378
- Mekonnen, T., Papadopoulou, E., Lien, N., Andersen, L. F., Pinho, M. G. M., Havdal, H. H., … & Gebremariam, M. K. (2023). Mediators of parental educational differences in the intake of carbonated sugar-sweetened soft drinks among adolescents, and the moderating role of neighbourhood income. Nutrition Journal, 22(1), 43.
