Maślan sodu – rola i zastosowanie w praktyce dietetycznej

Jelita nie bez powodu nazywane są „drugim mózgiem” człowieka. Ich kondycja wpływa na zdrowie metaboliczne, odporność, a nawet funkcje neurologiczne. Coraz więcej badań oraz publikacji naukowych wskazuje na niebagatelną rolę mikrobioty jelitowej i jej metabolitów w utrzymaniu równowagi organizmu. Jednym z produktów fermentacji bakteryjnej w jelicie grubym, który wzbudza szczególne zainteresowanie naukowców, jest maślan sodu – krótkołańcuchowy kwas tłuszczowy (SCFA). Wspiera on zdrowie przewodu pokarmowego, zmniejsza stan zapalny i może korzystnie wpływać na metabolizm [1]. Jego suplementacja bywa pomocna w terapii wielu schorzeń układu pokarmowego i metabolicznego. Jest także wykorzystywany jako forma profilaktyki w utrzymaniu zdrowia jelit. W niniejszym artykule przedstawimy właściwości maślanu sodu, jego wpływ na organizm oraz zastosowanie w praktyce dietetycznej.

Czym jest maślan sodu?

Substancja ta stanowi źródło energii dla kolonocytów, czyli komórek nabłonka jelitowego. Umożliwia im regenerację oraz utrzymanie prawidłowej struktury bariery jelitowej [2].

W warunkach prawidłowych ilość maślanu w organizmie jest regulowana przez mikrobiotę jelitową. Zaburzenia równowagi mikrobiologicznej, niska podaż błonnika, długotrwałe stosowanie antybiotyków czy przewlekłe choroby mogą jednak prowadzić do niedoboru tego związku. W takich sytuacjach suplementacja może okazać się ważnym wsparciem terapeutycznym [3].

Wpływ maślanu sodu na zdrowie

Zdrowie jelit

Maślan sodu wspomaga regenerację nabłonka jelitowego oraz utrzymanie jego integralności. Jako preferencyjne źródło energii dla kolonocytów wpływa na procesy naprawcze, zmniejszając ryzyko wystąpienia zespołu jelita przesiąkliwego (ang. leaky gut) [4]. Ponadto stabilizuje mikrobiotę, sprzyjając rozwojowi korzystnych bakterii (m.in. Faecalibacterium prausnitzii) i hamując wzrost drobnoustrojów patogennych [5]. Reguluje także pH w świetle jelita, co ogranicza namnażanie się bakterii chorobotwórczych.

Działanie przeciwzapalne

Maślan sodu wykazuje silne działanie przeciwzapalne. Znajduje zastosowanie w leczeniu chorób zapalnych jelit, takich jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego (ang. ulcerative colitis) czy choroba Leśniowskiego-Crohna. Mechanizm ten polega na modulacji odpowiedzi immunologicznej oraz hamowaniu produkcji cytokin prozapalnych [6]. Właściwa suplementacja może wspierać leczenie farmakologiczne, zmniejszając stany zapalne w jelicie i poprawiając funkcjonowanie układu odpornościowego [7].

Regulacja metabolizmu

Badania sugerują, że maślan sodu wpływa na metabolizm glukozy i lipidów. Ma to znaczenie dla osób z insulinoopornością i cukrzycą typu 2. Choć mechanizmy nie zostały jeszcze w pełni wyjaśnione, istnieją przesłanki, że poprzez oddziaływanie na mikrobiotę i gospodarkę energetyczną komórek maślan może wspomagać kontrolę masy ciała oraz poprawiać wrażliwość insulinową [8].

Oś jelito–mózg

Maślan sodu odgrywa istotną rolę w osi jelito–mózg, wpływając na funkcjonowanie układu nerwowego. Może łagodzić objawy depresyjne i lękowe poprzez zmniejszanie stanów zapalnych oraz oddziaływanie na neuroprzekaźniki, w tym serotoninę [9]. Regularne dostarczanie maślanu bywa więc korzystne dla dobrostanu psychicznego i może pomóc w redukcji zaburzeń nastroju.

Zastosowanie w praktyce dietetycznej

Maślan sodu jest rekomendowany osobom z dolegliwościami przewodu pokarmowego. Jest też polecany tym, którzy chcą zadbać o prawidłowe funkcjonowanie jelit i mikrobioty. W szczególności suplementacja może być pomocna w następujących sytuacjach:

• Zespół jelita drażliwego (IBS) – maślan sodu pomaga w łagodzeniu objawów bólowych i poprawie rytmu wypróżnień [10].
• Choroby zapalne jelit (IBD, CU, ChLC) – działanie przeciwzapalne maślanu wspiera regenerację błony śluzowej jelita [11].
• Okres po antybiotykoterapii – maślan pomaga odbudować mikroflorę jelitową i zmniejsza ryzyko dysbiozy [12].
• Nietolerancja laktozy i zaburzenia trawienne – suplementacja maślanem stabilizuje mikrobiotę i zmniejsza objawy niestrawności [13].
• Dieta uboga w błonnik – maślan stymuluje produkcję SCFA w jelitach, co jest ważne dla osób spożywających niewiele produktów roślinnych [14].

Jak przyjmować preparaty z maślanem sodu?

Maślan sodu jest dostępny w formie kapsułek, które powinno się połykać w całości i popijać wodą. Najlepiej przyjmować je w trakcie posiłku, co sprzyja wchłanianiu. Zaleca się stosowanie maślanu sodu przez co najmniej 3 miesiące, aby uzyskać optymalne efekty [15].

Podsumowanie

Maślan sodu to ważny metabolit produkowany w jelicie grubym. Wpływa nie tylko na kondycję jelit, ale także na funkcjonowanie całego organizmu. Dzięki zdolności do regeneracji nabłonka jelitowego, redukcji stanów zapalnych oraz oddziaływaniu na metabolizm stanowi cenny element wspierający zdrowie. Współczesne badania potwierdzają jego skuteczność w poprawie funkcjonowania układu pokarmowego. Czyni go to obiecującym składnikiem dietoterapii pacjentów z chorobami jelitowymi, metabolicznymi czy zaburzeniami nastroju.

Włączenie do diety produktów sprzyjających produkcji maślanu lub wprowadzenie odpowiedniej suplementacji może przynieść istotne korzyści zdrowotne. Warto więc rozważyć uwzględnienie maślanu sodu w planach żywieniowych nastawionych na wspieranie mikrobioty jelitowej i utrzymanie homeostazy organizmu.

Poznaj Maślan sodu Colfarm:

Odwiedź stronę Colfarm i dowiedz się więcej o maślanie sodu Colfarm. Przeprowadzone badania wykazały, że Maślan Sodu Colfarm 300 wchłania się w 91% w jelicie grubym i działa przez ponad 10 godzin.

Bibliografia:

1. Canfora, E. E., Jocken, J. W., & Blaak, E. E. (2019). Short-chain fatty acids in control of body weight and insulin sensitivity. Nature Reviews Endocrinology, 15(5), 261–273. https://doi.org/10.1038/s41574-019-0156-z
2. Zhang, L., Liu, C., Jiang, Q., & Yin, Y. (2021). Butyrate in energy metabolism: there is still more to learn. Trends in Endocrinology & Metabolism, 32(3), 159–169.
3. Głąbień, M., Miłkowski, P., Kuśnierz, A., Kusiak, K., Aleksandrowicz, D., Wieczorek, O., … & Kondratowicz, A. (2024). Sodium Butyrate as Gut Microbiota Modulators: Mechanisms of Action and Potential Clinical Applications-Literature Review and New Perspectives. Quality in Sport, 27, 55233-55233.
4. Camilleri, M. (2019). Leaky gut: mechanisms, measurement and clinical implications in humans. Gut, 68(8), 1516–1526.
5. Deleu, S., Machiels, K., Raes, J., Verbeke, K., & Vermeire, S. (2021). Short chain fatty acids and its producing organisms: An overlooked therapy for IBD? EBioMedicine, 66, 103293. https://doi.org/10.1016/j.ebiom.2021.103293
6. Koh, A., De Vadder, F., Kovatcheva-Datchary, P., & Bäckhed, F. (2016). From dietary fiber to host physiology: Short-chain fatty acids as key bacterial metabolites. Cell, 165(6), 1332–1345. https://doi.org/10.1016/j.cell.2016.05.041
7. Louis, P., & Flint, H. J. (2022). The role of butyrate in gut health and immune function. Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology, 19(6), 356–370. https://doi.org/10.1038/s41575-022-00615-7
8. Roshanravan, N., Mahdavi, R., Alizadeh, E., Jafarabadi, M. A., Hedayati, M., Ghavami, A., … & Ostadrahimi, A. (2017). Effect of butyrate and inulin supplementation on glycemic status, lipid profile and glucagon-like peptide 1 level in patients with type 2 diabetes: a randomized double-blind, placebo-controlled trial. Hormone and Metabolic Research, 49(11), 886–891.
9. Dalile, B., Van Oudenhove, L., Vervliet, B., & Verbeke, K. (2019). The role of short-chain fatty acids in microbiota–gut–brain communication. Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology, 16(8), 461–478. https://doi.org/10.1038/s41575-019-0157-3
10. Banasiewicz, T., Krokowicz, Ł., Stojcev, Z., Kaczmarek, B. F., Kaczmarek, E., Maik, J., … & Drews, M. (2013). Microencapsulated sodium butyrate reduces the frequency of abdominal pain in patients with irritable bowel syndrome. Colorectal Disease, 15(2), 204–209.
11. Parada Venegas, D., De la Fuente, M. K., Landskron, G., González, M. J., Quera, R., Dijkstra, G., Harmsen, H. J. M., Faber, K. N., & Hermoso, M. A. (2019). Short chain fatty acids (SCFAs)-mediated gut epithelial and immune regulation and its relevance for inflammatory bowel diseases. Frontiers in Immunology, 10, 277. https://doi.org/10.3389/fimmu.2019.00277
12. Ríos-Covián, D., Ruas-Madiedo, P., Margolles, A., Gueimonde, M., de los Reyes-Gavilán, C. G., & Salazar, N. (2020). Intestinal short chain fatty acids and their link with diet and human health. Frontiers in Microbiology, 11, 1974. https://doi.org/10.3389/fmicb.2020.01974
13. Wan, F., Deng, F. L., Chen, L., Zhong, R. Q., Wang, M. Y., Yi, B., … & Zhang, H. F. (2022). Long-term chemically protected sodium butyrate supplementation in broilers as an antibiotic alternative to dynamically modulate gut microbiota. Poultry Science, 101(12), 102221.
14. Stilling, R. M., van de Wouw, M., Clarke, G., Stanton, C., Dinan, T. G., & Cryan, J. F. (2021). The neuropharmacology of butyrate: The bread and butter of the microbiota-gut-brain axis? Neurochemistry International, 99, 110–132. https://doi.org/10.1016/j.neuint.2021.06.011
15. Lin, Y., Fang, Z. F., Che, L. Q., Xu, S. Y., Wu, D., Wu, C. M., & Wu, X. Q. (2014). Use of sodium butyrate as an alternative to dietary fiber: effects on the embryonic development and anti-oxidative capacity of rats. PLoS One, 9(5), e97838.
16. Yu, C., Liu, S., Chen, L., Shen, J., Niu, Y., Wang, T., … & Fu, L. (2019). Effect of exercise and butyrate supplementation on microbiota composition and lipid metabolism. Journal of Endocrinology, 243(2), 125–135.