Mumio – Shijalit. Czym jest i jak działa ten popularny adaptogen?

Mumio jest jednym z bardziej popularnych produktów roślinnych, chętnie stosowanych w medycynie alternatywnej. Jest wykorzystywane od tysięcy lat w tradycyjnych terapiach w Indiach, Rosji, Birmie czy Chile. Znany jest również pod innymi nazwami – Shijalit, Balsam Gór, Mumiyo, Salajeet, Kao- Tun.

Jak powstaje i czym jest mumio (shilajit)?

Powstawanie mumio nie jest do końca poznane. Zakłada się, że jest to produkt rozkładu mszaków połączony ze składnikami mineralnymi ze skał. Ta smolista substancja tworzy się jedynie w odpowiedniej temperaturze i ciśnieniu (2). Wymagające warunki powstawania wpływają na powolność tego procesu i ograniczenia w dostępie do mumio.

Wydobywa się je ze szczelin znajdujących się głównie na zboczach Himalajów (na wysokości 1000-5000m n.pm). Występuje także w Rosji (Ałtaj) i w Chile (Andy).

Co skłoniło ludzi do spożywania smolistej, pachnącej krowim moczem substancji, znajdującej się na zboczach gór?

Legenda głosi, że w okolicach występowania mumio regenerowały się chore i ranne zwierzęta. Zauważono także małpy przeżuwające mumio. Wzbudzało to zainteresowanie okolicznej ludności. Niewątpliwie żywe oczyszczone mumio wykazywało pozytywne działanie. W innym przypadku nie byłoby obecne w medycynie ludowej przez tak długi czas.

Na co pomaga Shilajit według tradycyjnej medycyny ajurwerdyjskiej?

• Normuje ilość glukozy oraz cholesterolu we krwi
• Reguluje ciśnienie krwi
• Wzmacnia układ odpornościowy, działa przeciwzapalnie, wspomaga odbudowę komórek
• Wspomaga w leczeniu choroby wrzodowej oraz chorób układu pokarmowego
• Przyspiesza procesy myślowe i pamięciowe
• Jest naturalnym antyoksydantem- działa odmładzająco

Należy przyznać, że opisy działania tej substancji rozbudzają wyobraźnię. Ile jest w nich prawdy?

Zacznijmy od przeanalizowania składu chemicznego mumio oczyszczonego:

• 30 rzadkich pierwiastków śladowych (m.in. cez, antymon, stront)
• 40 makro i mikroelementów (m.in. żelazo, cynk, kobalt)
• witaminy
• huminy, czyli substancje próchnicze ziemi
• kwas huminowy
• kwas benzoesowy, o unikalnej budowie
• kwas fulwowy (1)

Dokładny skład różni się w zależności od terminu, a także miejsca powstawania. Najczęściej spotykane jest brązowo-czarne mumio. Złote, czerwone i niebieskie należą do rzadkości.

Właściwości mumio

Shijalit jest substancją, która do tej pory nie doczekała się dużej liczby badań. Większość prac dotyczy analizy małych grup, prowadzonych na zwierzętach. Dlatego należy mieć to na uwadze i nigdy nie traktować go jako alternatywy dla medycyny konwencjonalnej i stosować bez konsultacji z lekarzem.

Odporność

Wykorzystanie Shilajit i kwasów fulwowych wspomaga odporność organizmu w czasie osłabienia. Wspomagać może zatem ochronę przed chorobami sezonowymi czy w czasie zwiększonej styczności z patogenami.

Zauważono, że kwasy fulwowe, triterpeny mają silne zdolności wzmacnianie działania enzymów CAT i SOD.
Czyli enzymów naturalnie odpowiedzialnych za unieszkodliwianie wolnych rodników.

Choroby wrzodowe

Wyniki badań wskazują, że mumio wspomaga leczenie uszkodzonej błony oraz chorobowych zmian w żołądku (2). Oczyszczone mumio przyśpiesza także regenerację błony śluzowej.

Oczyszczanie organizmu

Shilajit wzmacnia filtrację kłębuszkową w nerkach. Wpływa to na szybsze usunięcie mocznika z organizmu, mechanizm nie został jeszcze dokładnie poznany (2). Jednakże wyniki badań wskazują na pozytywną reakcję.

Układ moczowy

Mumio, wpływa na funkcjonowanie układu moczowego. Zawarta w nim specjalna forma kwasu bezoesowego działa przeciwbakteryjnie (4). Dzięki temu zapobiega nawracającym zapaleniom pęcherza.

W trakcie badań zauważono także, że shilajit polepsza pracę układu moczowego także przy przeroście prostaty.

Choroby nowotworowe

Badanie z 2022 r. wskazuje, że mumio ma zdolność wzmacniania działania leków chemioterapeutycznych. Ważną informacją jest, że mumio nie leczy nowotworów (3). Wspomaganie leczenia polega na zahamowaniu rozrostu komórek nowotworowych oraz łagodzeniu uszkodzeń wątroby i nerek (6). Co jest istotne, gdyż skutki uboczne leków często prowadzą do dysfunkcji właśnie tych narządów.

Układ kostny

Wstępne badania sugerują, że z racji swego bogatego składu mineralnego mumio zwiększa gęstość kości. Przyspiesza ich regenerację po złamaniach (4).

Procesy myślowe i pamięciowe mózgu

Może tak być. Istotnie shilajit może modulować funkcje neuronów. A także zapobiegać chorobom neurodegeneracyjnym. 

Przebadano działanie suplementu- tabletki mumio z dodatkiem witamin z grupy B. Wykazano, że wspiera on rozwój komórek nerwowych bez skrócenia ich żywotności (5). To wskazuje na długotrwałe działanie tej substancji.

Czy mumio jest bezpieczne?

Należałoby się skupić na różnicy między lekiem a suplementem diety. Lek podlega prawu farmaceutycznemu, musi być dokładnie przebadany i bezpieczny dla konsumenta. Suplement zaś, nie musi spełniać tych wymagań. Nie jest badany pod względem deklarowanej dawki substancji aktywnej, może nie zawierać jej wcale. Więcej na ten temat: https://dietetycy.org.pl/suplement-diety-czy-lek/

Niestety możemy się spotkać z nieuczciwymi praktykami producentów suplementów. W tabletkach można znaleźć syntetyczne mumio. Czyli nic innego niż mieszaninę humusu, witamin i składników mineralnych. Nie mamy wiedzy na temat działania takich substancji na organizm człowieka i ich biodostępność.

W związku z rozwojem tego rynku pojawiły się liczne wątpliwości. Dotyczą one głównie jakości tych suplementów.

Przy wielu produktach umieszczane są wyniki badań na „prawdziwe mumio”. Jednakże badania te nie są ujednolicone ani certyfikowane przez niezależne instytucje. Konsumenci nie mają pewności, że kupują naturalne mumio o odpowiednim, a przede wszystkim bezpiecznym składzie.

Długotrwałe przyjmowanie mumio jest bezpieczne?

Badania wykazały, że przyjmowanie mumio (żywe) przez 91 dni spowodowały niewielkie zmiany w wątrobie. Przyczyną był nadmiar kumulacji żelaza (4). Dlatego też wskazana jest przerwa w przyjmowaniu kwasów fulwowych.

Przeciwwskazania

Szczególną ostrożność należy zachować przy rekomendowaniu tego suplementu:

1. mężczyznom, szczególnie starszym z powodu kumulacji żelaza
2. dzieciom
3. kobietom w ciąży/ karmiącym piersią
4. osobom z chorobami autoimmunologicznymi- istnieje możliwość zaostrzenia choroby

Ważne jest stworzenie planu przyjmowania suplementu, z zachowaniem odpowiednich przerw.

Zalecane dawkowanie:

• mumio żywe- 0,2g/ dzień 
• mumio oczyszczone- 400mg/ dzień
• tabletki- 200-400mg substancji aktywnej/ dzień

Jakie mumio można kupić na rynku?

• Żywe mumio – czarna pasta lub kryształki. Niewłaściwie przygotowana może spowodować zatrucie metalami ciężkimi oraz drobnoustrojami
• Mumio oczyszczone
• Ekstrakty- proszek lub płyn
• Kapsułki, tabletki
• Tabletki probiotyczne, witaminy z dodatkiem mumio
• Produkty z wyizolowanych kwasów fulwowych lub substancji humusowych

Podsumowanie. Najważniejsze informacje

• Konieczne są dalsze badania, w celu znalezienia najlepiej przyswajalnej formy mumio
• Niezbędne jest ujednolicenie standardów bezpieczeństwa, testowanie przez niezależne instytuty
• Działanie kwasów fulwowych z żywego mumio zostało dobrze poznane. Opiera się głównie na zdolnościach antyoksydacyjnych, co za tym idzie przeciwzapalnych oraz immunomodulujących
• Z powodzeniem suplement można polecać pacjentom osłabionym
• Mumio może znaleźć zastosowanie u osób starszych. Podejrzewa się go to, że wzmacnia zarówno kości, jak i układ nerwowy

Pamiętaj, aby przed włączeniem tego suplementu do diety skontaktować się z lekarzem z uwagi na ryzyko interakcji z lekami lub skutki uboczne.

Bibliografia:

1. Schepetkin I., Xie G., Jutila M., Quinn M. (2009) Compement- fixing activity of fulvic acid from Shilajit and other natural sources, Phytother Res, 23(3), 373-84
2. Ghasemkhani N., Tabrizi AS., Namazi F., Nazifi S. (2021) Treatment effects of Shilajit on aspirin-induced gastric lesions in rats. Physiological reports, 9(7)
3. Jambi E., Alshubaily FA. (2022) Shilajit potentiates the effect of chemotherapeutic drugs and mitigates metastasis induced liver and kidney demages in osteosarcoma rats. Saudi Journal of Biological Sciences, 29(9)
4. Kloskowski T., Szeliski K., Krzeszowiak K., Fekner Z., Kazimierski Ł., Jundziłł A., Drewa T., Pokrywczyńska M.  (2021), Scientific reports, 11(1)
5. Andrade V., Wong-Guerra M., Cortes N., Pastor G., Gonzalez A., Calfio C., Guzman-Martinez L., Navarrete L., Ramos-Escobar N., Morales I., Santander R., Andrades_Lagos J., Bacho M., Rojo L., Maccioni R. (2023) Scaling the Andean Shilajit: A Novel Neuroprotective Agent for Alzheimer’s Disease, 16(7)
6. Jambi E., Alshumaily F. (2022) Shilajit potentiates the effect of chemotherapeutic drugs and mitigates metastasis induced liver and kidney damages in osteosarcoma rats, Saudi journal of biological sciences,29(9)