Nadmierna masa ciała u dzieci i ryzyko występowania nadciśnienia tętniczego – alarmujące wyniki badania

Czterolatki z nadwagą mają dwukrotnie wyższe ryzyko występowania wysokich wartości ciśnienia krwi do szóstego roku życia, co zwiększa ryzyko zawału serca i udaru w przyszłości. Takie są wyniki badań opublikowanych w „European Journal of Preventive Cardiology”, czasopiśmie Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC).

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) otyłość wśród dzieci jest jednym z najpoważniejszych wyzwań zdrowia publicznego XXI wieku. „Mit, że nadwaga u dzieci nie ma żadnych konsekwencji, utrudnia prewencję i kontrolę tego problemu zdrowotnego” – powiedział autor badań dr Iñaki Galán z Carlos III Health Institute w Madrycie w Hiszpanii. „Rodzice wraz z dziećmi muszą być bardziej aktywni fizycznie i zapewniać zdrową dietę. Kobiety powinny utrzymywać lub dążyć do normalizacji masy ciała przed zajściem w ciążę, unikać nadwagi w czasie ciąży i rzucić palenie, ponieważ są to uznane czynniki ryzyka otyłości u dzieci”.

W badaniu, opartym na kohorcie ELOIN, zbadano związek między nadmierną masą ciała a wysokimi wartościami ciśnienia krwi u 1796 czterolatków, których obserwowano także dwa lata później. Ciśnienie krwi mierzono w obu punktach czasowych, podobnie jak wskaźnik masy ciała (BMI) i obwód talii. W porównaniu z dziećmi utrzymującymi zdrową masę ciała między 4 a 6 rokiem życia, dzieci z nowo nabytą lub utrzymującą się nadwagą według wartości BMI miały odpowiednio 2,49 i 2,54 wyższe ryzyko nadciśnienia tętniczego. U dzieci z nową nabytą lub utrzymującą się otyłością brzuszną ryzyko wysokiego ciśnienia krwi wynosiło odpowiednio 2,81 i 3,42. Dzieci, które schudły, nie miały zwiększonego ryzyka nadciśnienia. Wyniki dotyczyły wszystkich dzieci bez względu na płeć i status społeczno-ekonomiczny.

„Najlepszym sposobem na uzyskanie i utrzymanie zdrowej masy ciała  są ćwiczenia i zdrowa dieta” – powiedział dr Galán. Jak sugerują autorzy, oprócz istotniej roli rodziców, program nauczania musi obejmować trzy do czterech godzin aktywności fizycznej każdego tygodnia. Nauczyciele powinni nadzorować zajęcia podczas przerw, a szkoły mogą oferować zajęcia rekreacyjne po lekcjach oraz zapewniać zbilansowane posiłki i zdrowe przekąski.

Lekarze natomiast powinni rutynowo oceniać BMI i obwód talii u dzieci. „Niektórzy pediatrzy uważają, że skutki nadwagi i otyłości zaczynają się w okresie dojrzewania, ale nasze badania pokazują, że się mylą” – komentują autorzy.

Dzieci z nadwagą powinny mieć mierzone ciśnienie krwi. U małych dzieci najczęstszą przyczyną nadciśnienia tętniczego jest nadwaga, ale lekarze wymieniają także inne przyczyny, takie jak wady serca, choroby nerek, choroby genetyczne i zaburzenia hormonalne. Jeśli schorzenie jest skutkiem nadwagi, zalecana jest większa aktywność ruchowa i poprawa nawyków żywieniowych. Jeśli zmiany stylu życia nie pomagają, konieczne może być farmakoterapia.

Dr Galán zauważył, że nadmierną masę ciała u dzieci najdokładniej ocenia się za pomocą BMI i obwodu talii. W badaniu użycie tylko jednego z tych metod pomiarów pominęłoby 15–20% przypadków.

Źródło: Maira A Ortiz-Pinto, Honorato Ortiz-Marrón, Isabel Ferriz-Vidal, María V Martínez-Rubio, María Esteban-Vasallo, María Ordobás-Gavin, Iñaki Galán. Association between general and central adiposity and development of hypertension in early childhood. European Journal of Preventive Cardiology, 2019.