Olej z czarnuszki

Czarnuszka siewna (Nigella sativa) coraz bardziej popularna, coraz częściej gości na naszych kuchennych półkach, roślina o zbawiennych właściwościach, stanowiąca panaceum na wiele dolegliwości i schorzeń. Czarnuszka zwana jest również czarnym kminkiem. W Polsce uprawia się ją na terenach południowych.

Spis treści:

1. Właściwości prozdrowotne
2. Wartości odżywcze
3. Zastosowanie
4. Sposób użycia
5. Bibliografia

Olej z czarnuszki właściwości

Wykazuje działanie przeciwcukrzycowe, obniża stres oksydacyjny, korzystnie wpływa na regenerację komórek beta-trzustki. Opisuje się przeciwnowotworowe działanie czarnuszki, ten mechanizm może polegać na hamowaniu syntezy kwasów nukleinowych oraz pobudzaniu czynności limfocytów oraz makrofagów, a także  pobudzaniu syntezy cytokin.

Olej z czarnuszki ma szerokie działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne, przeciwwrzodowe oraz ochraniające miąższ wątroby i nerek. N.Sativia zapobiega uszkodzeniom wywołanym promieniowaniem w radioterapii. Przypisuje się jej działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe oraz przeciwgrzybiczne. Olej wspomaga trawienie, przydatny jest przy wzdęciach. Wspomaga prawidłowe działanie układu sercowo-naczyniowego. Normalizuje ciśnienie krwi. Wzmacnia odporność.

Cukrzyca, układ krwionośny

🔎 Meta-analiza jedenastu badań, przeprowadzona w 2022 roku [3], wskazuje na konkretne udowodnione korzyści suplementacji czarnuszki. Przede wszystkim korzyści z niego mogą osiągnąć osoby ze stanem przedcukrzycowym lub liczące na efekt profilaktyczny w chorobach układu krwionośnego.

Zespół metaboliczny

🔎 Spożywanie Nigella sativa znacząco obniża markery stresu oksydacyjnego i stanu zapalnego u osób z zespołem metabolicznym. Potwierdziła ten wpływa metaanaliza Hosseini 2023 [4].

Zdrowie stawów

🔎 Stosowanie oleju z czarnuszki może pomóc w łagodzeniu bólu u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów [5]. W szczególności, miejscowe stosowanie oleju z czarnuszki było skuteczniejsze niż placebo w trzech badaniach, podczas gdy doustne stosowanie przyniosło mieszane wyniki. Ogólnie, zarówno miejscowe, jak i doustne stosowanie czarnuszki było dobrze tolerowane i nie zgłoszono poważnych działań niepożądanych.

Wartości odżywcze

Olej jest zimno tłoczony, biologicznie aktywny i nieoczyszczony. Zwany złotem faraonów. Ma barwę miodową do ciemnobrązowej. Charakteryzuje się lekko gorzkawym smakiem, korzennym, intensywnym zapachem. Związki czynne jakie znajdziemy w oleju to: alkaloidy diterpenowe: nigellaminę A1- A5, B1, B2 i C, alkaloidy izochinolinowe oraz alkaloidy indazolowe. Nasiona czarnuszki zawierają 30%-50% tłustego oleju, bogactwo stanowi zawartość 85%-owa nienasyconych kwasów tłuszczowych: linolowy (55,6%), oleinowy (23,4%), alfa-linolenowy (0,4-1%) oraz rzadko występujący eikozadienowy (2,6-3%), w oleju również występują kwasy nasycone, lecz w dużo mniejszych ilościach: palmitynowy (12,5%) stearynowy, mirystynowy. W oleju znajdziemy cenne fosfolipidy oraz fitosterole , witaminy i makroelementy.

Zastosowanie

Czarnuszka ma szerokie zastosowanie. Nasiona używane są jako przyprawa do mięs, chleba, warzywnych przetworów, kanapek, nasiona nie drażnią błony śluzowej żołądka, dlatego  używane są jako namiastka pieprzu. Nasiona wykazują również właściwości chroniące przed promieniowaniem, dlatego znajdziemy je w niektórych kosmetykach.

Dostępne są zmielone nasiona czarnuszki oraz olej z czarnuszki.

Produkty znajdziemy w sklepach ze zdrową żywnością.

Sposób użycia

½ łyżeczki 2 razy dziennie. Po otwarciu należy przechowywać olej w lodówce.

Bibliografia:

1. Mańkowska D., Bylka W. : Nigella sativa L.- związki czynne, aktywność biologiczna, s.109-121
2. http://www.hipokratesa.pl/olej-z-czarnuszki-zdrowotne-wlasciwosci-oleju-z-czarnuszki.html
3. Saadati, S., Naseri, K., Asbaghi, O., Abhari, K., Zhang, P., Li, H. B., & Gan, R. Y. (2022). Nigella sativa supplementation improves cardiometabolic indicators in population with prediabetes and type 2 diabetes mellitus: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Frontiers in Nutrition, 9.
4. Hosseini H, Ghavidel F, Aliyari M, Hashemy SI, Jamialahmadi T, Sahebkar A. Effect of Nigella sativa Intake on Oxidative Stress and Inflammation in Patients with Metabolic Syndrome and Related Disorders: A Systematic Review and Meta-analysis of Randomized Controlled Trials. Curr Pharm Biotechnol. 2023 Oct 5. doi: 10.2174/0113892010266109230928000134. Epub ahead of print. PMID: 37859312.
5. Mousavi SE, Noori M, Marandi H, Fazlollahi A, Nejadghaderi SA, Rahmani S, Noordoost M, Karamzad N, Sullman MJM, Kolahi AA, Safiri S. The efficacy and safety of Nigella sativa in the management of osteoarthritis: A systematic review. Health Sci Rep. 2024 Apr 21;7(4):e1989. doi: 10.1002/hsr2.1989. PMID: 38650731; PMCID: PMC11033494.

• Data pierwotnej publikacji: 7.07.2015
• Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 28.08.2024