Otyłość jako choroba przewlekła – jak rozmawiać o niej z pacjentem?

Autor: Materiał Partnera | ostatnia aktualizacja 6 listopada, 2025

Otyłość nie jest kwestią braku silnej woli, lecz przewlekłą chorobą, która nie ustępuje samoistnie i wymaga kompleksowego podejścia terapeutycznego. Skuteczna komunikacja z pacjentem oparta na empatii, wiedzy i partnerskiej relacji może być punktem wyjścia do realnej zmiany. Jak rozmawiać o otyłości z szacunkiem i profesjonalizmem?

Otyłość – nie styl życia, lecz choroba

Zgodnie z definicją wypracowaną przez specjalistów „otyłość jest chorobą przewlekłą, bez tendencji do samoistnego ustępowania i ze skłonnością do nawrotów, prowadzącą do wielu niekorzystnych konsekwencji, zarówno zdrowotnych, jak i psychologicznych, społecznych, a także ekonomicznych”. Mimo to w przestrzeni publicznej nadal bywa postrzegana jako wynik „złych wyborów” czy „lenistwa”, co wpływa również na sposób komunikacji w gabinecie lekarskim.

Diagnoza otyłości może być trudna do przyjęcia – zwłaszcza jeśli towarzyszy jej poczucie winy, wstydu czy wcześniejsze doświadczenia stygmatyzacji. Ważne, aby przedstawiać otyłość jako chorobę wymagającą leczenia, a nie oceniać nawyki czy styl życia. Takie podejście pozwala pacjentowi spojrzeć na swój stan zdrowia z właściwej perspektywy i zwiększa jego gotowość do współpracy.

Pomocne może być także przywołanie danych naukowych – np. faktu, że u podłoża otyłości leży wiele czynników: genetycznych, neurohormonalnych, środowiskowych i psychologicznych. Wskazując na złożoność problemu, zdejmujemy z pacjenta ciężar odpowiedzialności rozumianej w kategoriach winy, a koncentrujemy się na wspólnym poszukiwaniu realnych rozwiązań terapeutycznych.

Przeczytaj także: https://pro.novonordisk.pl/materialy-dla-pacjenta/artykuly/artykuly-na-temat-otylosci.html.

Jak mówić o otyłości? Język ma znaczenie

Język używany w gabinecie lekarza czy dietetyka powinien być uważny i pozbawiony stygmatyzujących pojęć. Unikajmy terminów takich jak „otyły” czy „gruby” w kontekście personalnym – lepiej mówić „osoba z otyłością” lub „osoba chorująca na otyłość”, podkreślając, że to stan zdrowia, a nie cecha definiująca konkretną osobę.

Komunikacja oparta na szacunku i empatii zwiększa zaufanie i zaangażowanie pacjenta. Warto np. zapytać, czy pacjent chce porozmawiać o swojej masie ciała, a nie od razu przechodzić do zaleceń. Taka forma wzmacnia poczucie sprawczości i autonomii w procesie leczenia.

Wspierające komunikaty, takie jak: „Wiem, że to może być trudny temat”, „Razem możemy poszukać rozwiązań, które będą dla Pana / Pani możliwe do wdrożenia” są niezwykle istotne podczas rozmowy. Ważne jest też aktywne słuchanie – pozwól pacjentowi mówić o jego trudnościach, emocjach i wcześniejszych próbach redukcji masy ciała.

Wspólne cele i plan działania – motywacja zamiast presji

Osoby chorujące na otyłość często mają za sobą wiele nieudanych prób tzw. odchudzania, co obniża ich motywację i poczucie skuteczności. Zamiast skupiać się na redukcji masy ciała, lepiej rozmawiać o poprawie jakości życia, ogólnego stanu zdrowia czy sprawności fizycznej. To realne i mierzalne cele, które można osiągać stopniowo.

Warto zaangażować pacjenta w ustalanie planu działania, który będzie uwzględniał jego możliwości, ograniczenia i preferencje. Takie podejście zmniejsza ryzyko rezygnacji z terapii na jej początkowych etapach. Warto też pamiętać o regularnym monitorowaniu postępów – nie tylko za pomocą sprawdzania masy ciała, pomiaru obwodu pasa, lecz również badań laboratoryjnych i oceny samopoczucia.

Leczenie otyłości może przynieść lepsze efekty, jeśli pacjent spotka się z empatią i wsparciem, a nie oceną. Otyłość to choroba przewlekła, która wymaga długofalowego podejścia – a skuteczna komunikacja jest fundamentem sukcesu interwencji terapeutycznej.

Artykuł powstał we współpracy z Novo Nordisk, właścicielem strony https://www.forum-dla-otylosci.pl/