Sól morska tak jak każda inna, składa się głównie z chlorku sodu. Zawartość NaCl w soli morskiej oscyluje w granicach od 94 do 98%. W stosunku do innych rodzajów soli, wyróżnia ją metoda pozyskiwania, a także zawartość niewielkich ilości składników mineralnych. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat soli morskiej lub interesuje Cię jakie potencjalne korzyści i niebezpieczeństwa wiążą się z jej spożywaniem, zapraszam do przeczytania artykułu.
Jak powstaje sól morska?
Do pozyskania soli morskiej, potrzebna jest słona woda. Zasolenie wód jest zróżnicowane w różnych regionach świata i zależy od wielu czynników. Jest określane poprzez ilość rozpuszczonych substancji stałych, w określonej objętości wody morskiej. Zasolenie spowodowane jest obecnością chlorków, głównie chlorku sodu. To właśnie tę właściwość wody morskiej wykorzystuje się do produkcji soli. [11]
Morza półzamknięte szerokości zwrotnikowych (np. Morze Śródziemne, Tyrreńskie, Czerwone, Czarne, Zatoka Perska) charakteryzują się wyższym zasoleniem niż wody oceaniczne, czy morza półzamknięte położone w szerokościach umiarkowanych i polarnych (np. Morze Bałtyckie, Północne, Białe, Norweskie). [11]
Na przykład: zasolenie Morza Bałtyckiego u polskich wybrzeży wynosi 7-8 promili. Ta sama wartość dla Morza Czerwonego to 41-45 promili. [11]
Sól morska pozyskiwana jest więc w regionach, gdzie występuje mała ilość opadów atmosferycznych i duża ilość słonecznych dni w ciągu roku. Produkcja soli morskiej odbywa się w sztucznie utworzonych, płytkich basenach-salinach. Są one tworzone w pobliżu zasolonych zbiorników wodnych. Tam, pod wpływem słońca i wiatru zachodzi silne parowanie z powierzchni wody.[1] Wskutek tego, zmniejsza się objętość wody. To powoduje wytrącanie się chlorku sodu. Następnie sól jest zbierana i pakowana.
Na bagnistych terenach Camargue (Francja), w pobliżu ujścia Rodanu, do wydobycia soli morskiej wykorzystuje się stawy, które zostały utworzone za czasów rzymskich. Od wieków sól morską pozyskuje się w sycylijskim miasteczku Trapani, gdzie istnieją sztuczne baseny solankowe.[1] Sól morska produkowana jest również na Wyspach Brytyjskich, w Chinach, Indiach, Hiszpanii, Portugalii, nad Morzem Martwym, Morzem Czerwonym oraz w wielu innych miejscach.
Co poza chlorkiem sodu skrywa sól morska?
Choć głównym składnikiem soli morskiej, tak jak każdej innej, jestchlorek sodu (94-98%), zawiera ona również składniki mineralne. Według naukowców w 100 gramach soli morskiej, znajdziemy:
- 92,75 miligramy magnezu,
- 65,01 miligramów siarki,
- 32,38 miligramów potasu,
- 15,79 miligramów wapnia.[8]
Dlaczego jednak nie powinniśmy traktować soli jako źródła tych pierwiastków? Ponieważ są to ilości śladowe. Na przykładzie magnezu – norma RDA (zalecane spożycie) dla dorosłego mężczyzny, to 420 mg na dobę. Uwzględniając zalecenia WHO (5 g soli na dobę), w ciągu całego dnia wraz z solą morską dostarczymy do organizmu tylko 4,64 mg magnezu.
Jeżeli chcielibyśmy zapotrzebowanie na magnez pokrywać za pomocą soli morskiej, musielibyśmy spożyć w ciągu doby niemal 500 g soli, przekraczając w ten sposób dawkę śmiertelną spożycia chlorku sodu. Wartość graniczna dla tego składnika to 3 g/kg masy ciała. Spożycie ilości soli przekraczającej 100 g (dla dzieci ta wartość jest dużo niższa) może doprowadzić do obrzęku mózgu, a w konsekwencji do śmierci.
Zanieczyszczone morza = zanieczyszczona sól?
Według hiszpańskich naukowców z Uniwersytetu w Alicante, zanieczyszczenie mórz i oceanów może mieć wpływ na produkty pochodzące z tych zbiorników. Oznacza to, że podczas spożywania ryb czy soli, mikrodrobiny plastiku mogą przedostawać się do naszego organizmu. [4] Podobne wnioski podczas badań, uzyskali naukowcy w Indiach. W 25 próbkach soli morskiej wykryto mikroplastik, w tym nylon, polipropylen, polietylen. [5]
Barwy i odcienie soli morskiej
Sól morska może przybierać różne barwy: od białej po szarawą. Zależy to od miejsca, w którym jest pozyskiwana oraz od koncentracji pierwiastków. Ciemna barwa soli morskiej świadczy o większej koncentracji pierwiastków, ale również o większym zanieczyszczeniu. [6]
Wpływ soli morskiej na zdrowie
W Korei Południowej międzynarodowa grupa naukowców przeprowadziła badanie na szczurach, które ukazało się na łamach Food&Nutrition research, w 2016 roku. Pięć grup samców szczurów rasy Dahl, karmiono karmą dla szczurów uzupełnioną różnymi ilościami i rodzajami soli- dwie grupy otrzymywały karmę z solą morską a dwie z solą rafinowaną. Grupa kontrolna otrzymywała zwykłą karmę dla szczurów. Według przeprowadzonej analizy sól morska zawierała 85,7% chlorku sodu oraz wapń, potas, magnes i śladowe ilości żelaza, manganu i cynku. Sól rafinowana zawierała 99,9% chlorku sodu. Szczury otrzymywały karmę przez okres 15 tygodni. Po tym czasie poddano szczury analizie różnych parametrów. W grupie szczurów spożywających karmę z dodatkiem soli morskiej, stwierdzono mniejsze nadciśnienie oraz mniejsze uszkodzenia serca i nerek, w porównaniu do grupy otrzymującej karmę z solą rafinowaną. [7]
Dlaczego sól morska powodowała mniejsze nadciśnienie u szczurów? Tego mechanizmu naukowcy nie poznali do końca. Uważają, że przyczyniły się do tego składniki mineralne zawarte w soli morskiej, które wykazują działanie przeciwnadciśnieniowe. Zwracają jednak uwagę na konieczność prowadzenia dalszych badań, aby wyjaśnić, w jaki sposób sól morska obniża ciśnienie. Potrzebne są również badania, które dadzą odpowiedź na pytanie, czy ten mechanizm działa również w przypadku ludzi. [7]
Według ekspertów, z Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej, sól morska nie jest zdrowsza od innych rodzajów soli. Zawartość składników mineralnych jest zbyt mała, aby traktować sól jako ich źródło. [6]
Podobne stanowisko w sprawie soli morskiej zajęło WHO. Według tej organizacji, twierdzenie, że sól morska, jest zdrowsza, niż sól kuchenna jest błędnym wyobrażeniem. [10]
Zawartość chlorku sodu w różnych rodzajach soli [6]
| Rodzaj soli | Zawartość NaCl % |
| Sól morska | 94,0-98,0 |
| Sól biała spożywcza | 97,1 |
| Sól himalajska | 97,5 |
| Sól kamienna spożywcza, szara, różowa | 97,0 |
| Sól z Morza Martwego | 99,0 |
| Sól hawajska, czerwona, czarna, zielona, biała | 97,5 |
| Sól piramidowa z Indii | 98,7 |
Zastosowanie soli morskiej
Oprócz używania soli morskiej do doprawiania potraw, bardzo często wykorzystuje się ją w branży kosmetycznej. Ma właściwości detoksykujące i złuszczające skórę. Na rynku znajdziemy peelingi i scruby do ciała, z dodatkiem soli morskiej. Kąpiele z solą morską odprężają, łagodzą bóle mięśniowe i poprawiają krążenie krwi. Stosowane są w wielu sanatoriach i salonach SPA.
Najczęstsze pytania:
Podstawową różnicą między tymi dwoma rodzajami soli, jest metoda pozyskiwania. Oprócz tego sól morska ma mniejsze stężenie chlorku sodu.
Sól kuchenna właściwie powstała w podobny sposób, w jaki teraz pozyskuje się sól morską – wskutek odparowania słonych wód. Proces ten miał jednak miejsce wiele milionów lat temu, podczas gdy sól morską produkuje się w ten sposób obecnie. Warto zwrócić uwagę na fakt, że miliony lat temu morza i oceany były pozbawione zanieczyszczeń, spowodowanych rozwojem cywilizacji.
Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Głównym składnikiem soli morskiej jest chlorek sodu, niezbędny w naszym organizmie, jednak nadmiar tego składnika może wywierać niekorzystny wpływ na nasze zdrowie (powyżej 1500 mg/dobę). Warto pamiętać, że sól morska może być zanieczyszczona drobinami mikroplastiku, a stężenie cennych pierwiastków jest zbyt niskie, by wywierać korzystny wpływ na zdrowie.
Sól morska w postaci roztworu z wodą (ok. 2%), jest używana do udrażniania i nawilżania przewodów nosowych. Dostępnych jest wiele preparatów, zarówno w formie roztworu hipertonicznego, jak i izotonicznego (który może być stosowany również u dzieci). Jest uważana za bezpieczny sposób na walkę z katarem i jego skutkami dla śluzówki nosa.
Stosowana zarówno w pielęgnacji, jak i stylizacji włosów. Nadaje włosom objętość oraz podkreśla naturalny skręt włosów. Stosowanie kosmetyków z solą morską, pomaga uzyskać efekt plażowych fal na włosach.
Podsumowanie
Sól zdecydowanie jest produktem, którego spożycie powinniśmy monitorować. Przekonanie o zdrowotnych właściwościach soli morskiej ma prawdopodobnie związek z tym, że zawiera ona cenne pierwiastki. Ich ilość jest jednak śladowa a fakt, że może być zanieczyszczona mikroplastikiem, nie powinien pozostawać dla nas obojętny. Specjaliści zwracają uwagę na fakt, że nadmierne spożywanie sodu może prowadzić do wielu konsekwencji zdrowotnych [9]. W związku z tym, zamiast zastanawiać się który rodzaj soli jest zdrowszy, powinniśmy dążyć do optymalnego spożycia tego produktu. Opracowane przez EFSA wartości referencyjne to 5 g na dobę (jedna łyżeczka do herbaty). Pamiętajmy, że oprócz soli dodawanej do przygotowywania posiłków, spożywamy również sól dodaną w procesie produkcji, do wielu produktów spożywczych.
Bibliografia:
- Tomassi-Morawiec Hanna, Czapowski Grzegorz, 2012, Sól nasza powszednia. Magazyn Polskiej Akademii Nauk 1(29).
- Megan N. Biango-Daniels, Kathie T.Hodge, 2018, Sea salts as a potential source of food spoilage fungi. Food Microbiology 69, strona 89-95.
- Eui-Seong Park, Ting Yu, Kiho Yang, Shinil Choi, Seung-Min Lee, Kun-Young Park, 2020, Cube natural sea salt ameliorates obesity in high fat diet- induced obese mice and 3T3-L1 adipocytes. Scientific Reports 10, strona 1-16.
- Maria E. Iniguez, Juan A. Conesa, Andreas Fullana, 2017, Microplastics in Spanish table salt. Scientific Reports 7, strona 1-7.
- Anna Stephanie Mengga Dapa Taka, Christina Olly Lada, Anita Lidesna, Shinta Amat, 2023, Differences in microplastic content in commercial salt and salt at the Semiringkai coastal local center in Kupang City and Kupang regency. Indian Journal of Community Medicine 48, strona 238-240.
- Pobrane z: Anna Wojtasik, Sól himalajska czy morska- która jest zdrowsza?
- Bog-Hieu Lee, Ae-Ri Yang, Mi Young Kim, Sara McCurdy, William A. Boisvert, 2016, Natural sea salt consumption confers protection against hypertension and kidney damage in Dahl salt- sensitive rats. Food&Nutrition research 61.
- Saoraya Chanmuang, Bo-Min Kim, Su-Yeon Gu, Ye- Jin Son, Huong-Giang Le, Young- Do Nam, Eun-Ji Song, Kyung-Sik Ham, Hyun-Jin Kim, 2022, Effects of sea salt intake on metabolites, steroid hormones and gut microbiota in rats. Plos One 17(8).
- Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, pod redakcją Mirosława Jarosza, Ewy Rychlik, Katarzyny Stoś, Jadwigi Charzewskiej, 2020.
- WHO, Guideline: Sodium intake for adults and children, 2012.
- Bajkiewicz-Grabowska, E., Mikulski, Z., 2008, Hydrologia Ogólna. Warszawa. Wydawnictwo Naukowe PWN. strona 260-262.
