Stewia jest naturalnym, zdrowym i bezkalorycznym zamiennikiem cukru i wszystkich innych słodzików, których działanie na organizm do tej pory jest kwestią sporną i rozpatrywaną przez specjalistów w tej dziedzinie. Stewię wykorzystywali już tysiąc lat temu rdzenne plemiona Indian Guarani. Nazwali ją Caa chee co znaczy „miodowy liść” lub „słodkie ziele”. Dzięki słodkiemu smakowi i leczniczym właściwościom służyła jako lek na dolegliwości trawienne, zgagę, otyłość, nadciśnienie oraz jako środek wzmacniający serce.
Skład chemiczny
Stewia rebaudiana jest jedną z dwóch gatunków z rodzaju Stewia, które produkują glikozydy stewiolowe – grupę związków, która odpowiada na właściwości słodzące stewii. Glikozydy stanowić mogą ok 4-20% masy świeżych liści (10% suchych), ale tylko dwa spośród dziewięciu z nich wykorzystuje się do produkcji intensywnej substancji słodzącej: stewiozyd i rebaudiozyd A.
Stewiozyd jest związkiem 300 razy słodszym od sacharozy, nie dostarcza energii i odpowiedzialny jest za nieco gorzkawy posmak.
Najmniejszą ilość goryczki spośród wszystkich glikozydów stewiolowych posiada Rebaudiozyd A, dzięki czemu wyróżnia się najlepszymi walorami smakowymi.
Stewia zawiera szereg składników mineralnych, takich jak krzem, siarka, magnez, wapń, potas, fosfor, sód. Zasobna również w kwas szczawiowy (2295 mg/100 g), kwas foliowy (52,18 mg/100 g) i witaminę C (14,98 mg/100 g.). Z pierwiastków śladowych możemy wymienić selen, molibden i cynk, a z witamin – tiaminę i ryboflawinę.
Stewia w gastronomii. Jak wykorzystać ją w kuchni?
Z powodu swoich właściwości stewia jest coraz częściej wykorzystywana w gastronomii. Odporna jest na działanie wysokich temperatur (do 200° C), stabilna zarówno w środowisku kwaśnym jak i zasadowym, bardzo dobrze rozpuszcza się zarówno w ciepłych jak i zimnych płynach. W sposób naturalny wzmacnia smak własny wielu owoców, soków, jogurtów, orzechów czy przetworów mącznych. Jej dodatkową zaletą jest możliwość długiego przechowywania.
Stewia używana jest głównie jako słodzik i przyprawa, jako środek antyseptyczny w medycynie, a także w przemyśle kosmetycznym.
Stewia – trochę faktów
Rodzaj Stewia obejmuje 154 gatunki. Należy do rodziny astrowatych (Asteraceae), obejmującej ponad 240 gatunków bylin i krzewów. Pochodzi z tropikalnych i subtropikalnych rejonów Ameryki Południowej i Północnej, jej ojczyzną jest Paragwaj. Dzikie rośliny występują na glebach kwaśnych i wilgotnych, często na skraju bagien i strumieni, gdzie gleba jest piaszczysta.
Stewia jest małą krzewiastą, wieloletnią rośliną dorastającą do ok. 40-80 cm wysokości. Liście o długości od 3 do 4 cm ułożone są naprzeciwlegle lub skrętolegle, ogonkowe lub siedzące (mogą tworzyć tzw. pochwę liściową). Mają kształt lancetowaty, owalny lub łopatkowaty. Kwiaty składają się z pięciu płatków koloru jasnofioletowego, rzadziej białego i otoczone są okrywą działek kielicha. Owocem Stewii jest niełupka o kształcie wrzecionowatym.
Uprawa
Stewia jest rośliną wymagającą – wykazuje niską tolerancję na suszę, podatna jest na choroby spowodowane grzybami i wymaga szybkiego zbioru (od 2 do 3 tygodni). Uprawiana jest przede wszystkim w krajach, gdzie panuje sprzyjający dla niej klimat czyli w Brazylii, Paragwaju, Izraelu, Urugwaju, Tajlandii oraz w Chinach. Procesy produkcji rozpoczyna się w szklarniach. Sadzonki, które osiągnęły ok 7-10 cm są przesadzane do gruntu i tam rosną do ok 1 m. Kiedy stewia zaczyna kwitnąć liście są zbierane ręcznie. Zebrane liście muszą zostać następnie poddane oczyszczeniu i wysuszeniu, przechowywane są w pączkach. Stewię możemy uprawiać w doniczce.
Dodatkowe zalety stewii…
- Słodki, bezpieczny i naturalny słodzik od którego się nie tyje! :)
- W przeciwności do cukru nie powoduje próchnicy zębów.
- W Paragwaju i Brazylii ekstrakt z liści stewii wykorzystywany jest jako lek na cukrzycę. Regularna konsumpcja stabilizuje poziom cukru we krwi, nie powoduje gwałtownych wyrzutów insuliny do krwi, dzięki czemu nie zwiększa apetytu.
- Pobudza czynności trawienne, reguluje czynność jelit, leczy niestrawność.
- Ma właściwości oczyszczające, regenerujące, odżywcze i wzmacniające.
- Działa leczniczo na skórę trądzikową, wypryski i wrzody.
- Dzięki zawartości soli mineralnych i mikroelementów wykorzystywana jest jako składniki maseczek do twarzy.
- Dezynfekuje skórę, absorbuje sebum, bakterie i toksyny, zamyka pory, przyspiesza gojenie się ran. Skóra nabiera po niej świeżego i zdrowego wyglądu.
- Posiada właściwości dezynfekujące i bakteriobójcze. Używana w pastach do zębów działa anytybakteriologicznie, w przeciwności do cukru hamuje paradontozę.
- Bezpieczna dla kobiet w ciąży oraz diabetyków
Przykładowe sposoby wykorzystania stewii:
I Domowa pasta do zębów przeciw próchnicy z wykorzystaniem Stewii
Utrzeć: 1 łyżkę glinki kosmetycznej albo otrębów migdałowych, 2 łyżeczki soli morskiej, ½ łyżeczki sody, 20 kropli mięty, 1/2 łyżeczki stewii
II Płyn do płukania jamy ustnej i gardła na bolące i krwawiące dziąsła, a także na stany zapalne i bóle gardła
1/4 łyżeczki stewii rozpuścić w szklance ciepłej wody
Bibliografia:
- http://rme.cbr.net.pl/component/content/article/252-zioowy-zaktek/598-stewia–sodycz-bez-kalorii.html
- Parsch E. „Słodkie ciasta bez cukru”. Bezpłatny fragment z EscapeMagazine.pl
- Kolanowski W., Jarzynka M., „Słodka prawda o stewii”.
- http://stewia.info.pl/
