Suplementy diety i żywność wzbogacana w pracy dietetyka

Biorąc pod uwagę zwiększenie spożycia żywności przetworzonej i oczyszczonej oraz niewystarczające zbilansowanie współczesnej diety pod względem wartości odżywczej, jak i możliwości występowania subklinicznych i klinicznych objawów niedoborów, FAO i WHO w Codex Alimentarius (1994) wśród metod interwencji żywieniowej wymieniły przede wszystkim: zwiększenie podaży i asortymentu środków spożywczych będących naturalnym źródłem deficytowych składników, edukację żywieniową społeczeństwa, wzbogacanie żywności w brakujące składniki odżywcze oraz, tylko w niektórych przypadkach, okresowo suplementację.

Suplementy diety mogą być stosowane w sytuacjach zwiększonego zapotrzebowania na składniki odżywcze u osób z: zburzeniami łaknienia i/lub wchłaniania (u ludzi starszych, z chorobami przewodu pokarmowego), spożywających poniżej 1500-1600 kcal dziennie, stosujących diety ograniczające (np. odchudzające) lub eliminacyjne (np. weganie), kobiet ciężarnych, kobiet karmiących, kobiet po, czy też osób ze zwiększonym wysiłkiem fizycznym. Pomimo, że suplementacja diety jest najszybszą formą likwidowania niedoborów witaminowych, gdyż w krótkim czasie przywraca stan wysycenia organizmu i ustąpienie objawów np.: hipowitaminozy, to jednak nadkonsumpcja suplementów diety może stać się przyczyną pogorszenia zdrowia. Niekontrolowana, nadmierna suplementacja diety może m.in. niekorzystnie wpływać na wchłanianie i metabolizm innych składników odżywczych, zarówno znajdujących się w diecie, jak i suplementach, powodując rozregulowanie homeostazy ustroju. Składniki suplementów diety mogą być przyczyną powikłań farmakologicznych u osób przyjmujących leki z powodu możliwych interakcji pomiędzy składnikami a lekami. Dlatego suplementacja diety powinna odbywać się ze wskazań medycznych wówczas, gdy występują kliniczne objawy niedoboru lub zaistnieje realne zagrożenie takim niedoborem potwierdzone badaniami diagnostycznymi i tylko do czasu wyrównania stwierdzonych wcześniej laboratoryjnie niedoborów.

Zgodnie z definicją zawartą w Codex Alimentarius  (1994) wzbogacanie (ang. food enrichment, food fortification) polega na dodatku jednego bądź kilku składników odżywczych do środków spożywczych, bez względu na to, czy normalnie występują one w tym środku, czy nie, w celu zapobiegania i korygowania niedoborów jednego lub więcej składników odżywczych w całych populacjach lub określonych grupach ludności. Celem wzbogacania żywności jest uzupełnianie racji pokarmowych w niedoborowe składniki, których brak lub niedostateczna zawartość w środkach spożywczych zostały spowodowane procesami technologicznymi, zamianą produktów tradycyjnie spożywanych, produktami podobnymi pod względem cech organoleptycznych, lecz różniących się wartością odżywczą, koniecznością zastosowania specjalnych diet czy też zmianą sposobu. Wprowadzenie do diety żywności wzbogacanej wpływa pozytywnie na zwiększenie spożycia deficytowych składników i pozwala na znacznie łatwiejsze pokrycie zapotrzebowania niż zwyczajowa dieta. W połączeniu jednak ze stosowaną jednocześnie suplementacją może doprowadzić do przekroczenia wartości górnego tolerowanego spożycia UL, przyjętej przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności EFSA, która jest biologicznie tolerowana i w dłuższym czasie nie niesie ryzyka niekorzystnego efektu zdrowotnego u wszystkich osobników należących do danej grupy ludności. Aktualna i rzetelna (potwierdzono badaniami naukowymi, klinicznymi) wiedza z zakresu suplementów diety i żywności wzbogacanej, których nieuzasadniona nadkonsumpcja może być przyczyną zjawiska hiperalimentacji, staje się niezbędna w pracy współczesnego dietetyka.

Dlatego dietetykom proponujemy uczestniczenie (od października 2019 roku) w II edycji rocznych (160 godzin, 10 zjazdów) Studiów Podyplomowych „Suplementy diet i żywność wzbogacana” realizowanych przez Instytut Chemii i Technologii Żywności Wydziału Inżynieryjno-Ekonomicznego Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu we współpracy z Dolnośląską Wojewódzką Stacją Sanitarno-Epidemiologiczną we Wrocławiu. Studia poprowdzone są przez kadrę naukowo-dydaktyczną (a zrazem praktyków) z kilku ośrodków naukowych w kraju: dietetyków, lekarzy, farmakologa klinicznego, diagnostę laboratoryjnego, technologów żywności i żywienia, biologa (genetyka), ekonomistę oraz zootechnika.

W zakresie studiów realizowane są przedmioty dotyczące: regulacji prawnych, procedur rejestracji, kontroli suplementów diety i żywności wzbogacanej; wymagań sanitarno-higienicznych podczas ich produkcji i dystrybucji; rodzajów opakowań, oznakowania, przechowywania i marketingu suplementów diety; aktualnych rekomendacji ich stosowania w żywieniu dzieci, młodzieży, kobiet ciężarnych, karmiących, w okresie menopauzalnym, mężczyzn, osób starszych i/lub o zwiększonej aktywności fizycznej oraz w żywieniu klinicznym. Również Słuchacze uzyskają wiedzę dotyczącą wpływu suplementacji i wzbogacania pasz zwierząt gospodarskich na jakość ich produktów (produktów nabiałowych, mięsa, ryb, jaj). Dopełnieniem wiedzy są zagadnienia związane z nutrigenomiką, farmakologią substancji farmaceutycznych zawartych w suplementach diety oraz ich interakcji z lekami i żywnością. Ponieważ odbiorcą finalnym środków spożywczych jest konsument nie zabraknie również najnowszej wiedzy z zakresu (nie)bezpieczeństwa suplementów diety i żywności wzbogacanej. Również w ramach stadiów prowadzone są ćwiczenia laboratoryjne z zakresu analizy składu suplementów diety i żywności wzbogacanej oraz wielostanowiskowe ćwiczenia komputerowe (w programie Dieta 6.0 IŻŻ) z planowania i oceny jadłospisów z uwzględnieniem suplementacji i/lub żywności wzbogacanej.

Zjazdy realizowane są wyłącznie w soboty i niedziele na terenie kampusu Uczelni. Istnieje możliwość wcześniejszej rezerwacji noclegów w pokojach gościnnych domów studenckich, również na terenie kampusu. Szczegółowe informacje dotyczące przedmiotów i godzin dydaktycznych, osób prowadzących oraz warunków rekrutacji znajdują się na poniższej stronie.

https://www.podyplomowe.ue.wroc.pl/114,1359,suplementy_diety_i_zywnosc_wzbogacana.html

Serdecznie zapraszam

Kierownik Studiów

Dr hab. inż. Zuzanna Goluch, prof. UE