Traganek – astragalus. Jakie ma właściwości, czy warto go suplementować?

Huang Qi to nazwa traganka błoniastego stosowana w Chinach. Jej bezpośrednie tłumaczenie to „żółty przywódca”. „Huang” nawiązuje do koloru traganka, natomiast „Qi” do energii życiowej, którą ma on równoważyć. (NeuroExpert.org).

Astragalus membranaceus, czyli traganek błoniasty jest stosowany w medycynie chińskiej od ponad 2000 lat. Był powszechnie stosowany w leczeniu wielu różnych chorób, jak i zaburzeń organizmu. Był także sprzedawany jako ekstrakt przeciwstarzeniowy i przedłużający życie. Ma on długą historię stosowania leczniczego i jest dotąd stosowany w medycynie chińskiej (P. Liu et al., 2017). Co ciekawe jest on pierwszym wyborem w leczeniu zmęczenia, jest także stosowany w leczeniu udaru w Chinach i na Tajwanie. (Liu et al., 2016)

Traganek jest ziołem zaliczanym do adaptogenów. Roślina ta ma ochronny wpływ przed różnymi stresorami fizycznymi, jak i psychicznymi na nasz organizm. Istnieją doniesienia, że może także chronić nasz organizm m.in. przed nowotworami. (Astragalus, n.d.)

Artykuł ma na celu zapewnienie dietetykom kompleksowej wiedzy na temat wartości prozdrowotnych a, jego suplementacji oraz praktycznego zastosowania. 

Botaniczna charakterystyka a

Astragalus spp. jest największym rodzajem roślin zielonych z rodziny grochu i fasoli. Owoce traganka to strąki zawierające nasiona. Łodygi traganka mogą być wysokie nawet na 150 cm, tworzą pędy, które porastają liście. Jego kwiaty, przypominające groch, mogą być białe, żółte, czerwone, fioletowe i niebieskie w zależności od gatunku. (The BRAHMS Project, n.d.). Pochodzi z Chin i Mongolii, a aktualnie występuje m.in. w Azji, Europie, Ameryce Północnej i Południowej. (Wang et al., 2023). Chociaż istnieje wiele odmian i gatunków traganka, to w medycynie i suplementach diety wykorzystuje się głównie traganek błoniasty, a w szczególności jego korzenie. (Bruce, 2008).

Właściwości prozdrowotne traganka błoniastego

Astragalus znajduje się w grupie adaptogenów, czyli naturalnych substancji, wpływających na odporność organizmu na stresory fizyczne, emocjonalne, jak i środowiskowe (ASTRAGALUS, n.d.). Składniki aktywne zawarte w traganku błoniastym to m.in. polisacharydy, flawonoidy i saponiny. Współczesne badania potwierdzają jego działanie immunomodulacyjne, przeciwzapalne, przeciwutleniające, jak i przeciwnowotworowe (Auyeung et al., 2016). Dzięki tym właściwościom Astragalus może być pomocny w ogólnej poprawie stanu zdrowia, zapobieganiu chorób, a w niektórych przypadkach nawet pomagać w ich leczeniu.

Substancje zawarte w traganka błoniastym mogą wzmacniać narządy odpornościowe takie jak wątroba, nerki, śledziona i jelita. Działanie to jest potwierdzone nie tylko in vitro, ale także w badaniach na modelach zwierzęcych. Astragalus poprzez redukowanie stresu oksydacyjnego w komórkach, działanie immunomodulacyjne i ochronne, może sprzyjać większej żywotności narządów i dłuższemu życiu. (Ny et al., 2021)

Wiele badań wskazuje na korzystny wpływ traganka błoniastego przy terapii chorób neurodegeneracyjnych, cukrzycy i nowotworów. Jednymi z najczęstszych chorób neurodegeneracyjnych m.in. wśród osób starszych to choroba Alzheimera i Parkinsona (Ny et al., 2021). Substancje aktywne występujące w wpływają również na regulacje metabolizmu glukozy, jak i lipidów oraz poprawiają działanie insuliny. Wykazano, że dzięki tym substancjom traganek skutecznie łagodzi objawy i problemy związane nie tylko z cukrzycą typu 2, ale także z przewlekłą chorobą nerek. (Ny et al., 2021)

Wiele badań potwierdza jego działanie przeciwnowotworowe, badacze znaleźli także potencjalne zastosowania traganka w leczeniu raka żołądka, okrężnicy, płuc, wątroby, piersi itp. (Ny et al., 2021). Badania, w których podawano traganek podczas chemioterapii, wskazują na zmniejszenie skutków ubocznych czy zmniejszenie zmęczenia związanego z leczeniem nowotworów. (Aliya et al., 2021)

Suplementacja tragankiem

Dawkowanie 

Na rynku są dostępne różne rodzaje suplementów na bazie traganka. Występują one m.in. w formie ekstraktów, kapsułek, proszku oraz suszonych korzeni (Ny et al., 2021). Dla Astragalusa nie ma oficjalnych zaleceń dotyczących najskuteczniejszej dawki, jednak typowa dawka waha się od 10 do 30 g na dzień, a w przypadku suplementów diety nie należy przekraczać dawki zalecanej na ulotce (WebMD Editorial Contributors, 2020). Dawkowanie zależy od wielu czynników i potrzeb, dlatego najlepiej skontaktować się z lekarzem, w celu ustalenia odpowiedniej dawki. (Astragalus, n.d.).

Interakcje i przeciwwskazania 

Astragalus jest ziołem wartym uwagi, jednak należy mieć na uwadze, że może on wchodzić w interakcje z niektórymi lekami. Będą to m.in. leki osłabiające układ odpornościowy (immunosupresyjne) lub kortykosteroidy. Dlatego w przypadku występowania chorób autoimmunologicznych, stosowania leków przed operacjami t.j. przeszczepy, nie powinno się stosować Astragalusa. Traganek może także utrudnić metabolizm litu, co może prowadzić do jego wysokich poziomów (Astragalus, n.d.).

Przy odpowiednim dawkowaniu traganek nie powoduje skutków ubocznych, jednak może wchodzić w interakcje z innymi lekami czy ziołami. Może on stymulować układ odpornościowy, dlatego osoby borykające się z chorobami autoimmunologicznymi powinny skontaktować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji. Ze względu na niewystarczające dowody odnośnie do stosowania w czasie ciąży i podczas karmienia piersią, nie jest zalecane jego stosowanie. (Astragalus, n.d.)

Praktyczne zastosowanie w diecie

Astragalus w przeciwieństwie do większości innych ziół ma przyjemny delikatny smak i zapach, jasnożółty kolor i lekko słodki smak. Są to korzystne właściwości, które mogą być przydatne i ułatwiające łączenie z innymi składnikami. W żywności może on zwiększać objętość, poprawiać teksturę, ale także zmniejszać zawartość wody i wydłużać okres przydatności do spożycia. Może być wykorzystywany jako dodatek do pieczywa. Dodanie traganka do pieczywa może zmniejszyć proces czerstwienia i uczynić chleb bardziej stabilnym mikrobiologicznie.

Dla osób z różnymi dysfunkcjami i chorobami tekstura żywności może okazać się istotnym problemem, co może przyczyniać się do zmniejszenia spożycia pokarmu, a dodanie traganka do żywności może przyczynić się do zmniejszenia tych problemów. Można go dodawać np. do purée z warzyw, koktajli, płatków owsianych i wypieków. Ze względu na zawartość związków bioaktywnych o wielu korzyściach zdrowotnych dodatek Astragalusa do żywności, może poprawić jej wartości odżywcze (Ny et al., 2021).

Rola traganka w medycynie tradycyjnej i nowoczesnej

Pierwsze doniesienia na temat traganka błoniastego pochodzą sprzed paru tysięcy lat. Był on już wtedy wykorzystywany w tradycyjnej medycynie chińskiej. Sprawdzał się wtedy jako środek zwalczający biegunkę, przewlekłe zmęczenie, ale także jako lek wspierający apetyt. Shen-Nonga, który jest uważany w mitologii chińskiej za patrona rolnictwa i medycyny, używał go właśnie w celach leczniczych. (NeuroExpert.org).

W związku z tym, że liczne badania potwierdzają korzystny wpływ traganka m.in. na choroby neurodegeneracyjne, cukrzycę, nowotwory itp., Astragalus można uważać za potencjalnie ważny składnik, który łatwo można włączyć do diety czy żywności. Może on być obiecującym rozwiązaniem w leczeniu niektórych problemów zdrowotnych. Traganek może także mieć zastosowanie w poprawie ogólnej jakości żywności. Jednak należy przyprowadzić dalsze badania nad recepturami najlepiej dostosowanymi do żywności i ich skutecznością u pacjentów. (Ny et al., 2021).

Podsumowanie 

Traganek wykazuje szereg prozdrowotnych właściwości, a badania w kierunku jego zastosowań, wykazują obiecujące perspektywy co do leczenia niektórych chorób. Jest to adaptogen wart uwagi ze względu na działanie ochronne czy to przed chronicznym stresem, czy nowotworami. Może być skuteczny w prewencji chorób cywilizacyjnych takich jak np. cukrzyca typu 2. Należy mieć jednak na uwadze jego interakcje z niektórymi lekami. Jednak, jeśli nie ma przeciwwskazań, można włączyć go do swojej diety. Jest to źródło bioaktywnych związków, dzięki którym możemy poprawić swoją odporność, czy nawet zmniejszyć chroniczne zmęczenie. Jednak na tym nie kończą się prozdrowotne oddziaływania traganka. Astragalus membranaceus jest szeroko badany, warto więc zagłębiać wiedzę na jego temat i sprawdzać nowe badania naukowe.

Najczęstsze pytania:

Bibliografia:

1. Auyeung, K. K., Han, Q., & Ko, J. (2016). Astragalus membranaceus: A Review of its Protection Against Inflammation and Gastrointestinal Cancers. The American Journal of Chinese Medicine, 44(01), 1–22. https://doi.org/10.1142/s0192415x16500014
2. Astragalus. (n.d.). Mount Sinai Health System. https://www.mountsinai.org/health-library/herb/astragalus
3. Liu, P., Zhao, H., & Luo, Y. (2017). Anti-Aging implications of Astragalus membranaceus (Huangqi): a Well-Known Chinese tonic. Aging and Disease, 8(6), 868. https://doi.org/10.14336/ad.2017.0816
4. Liu, C. H., Tsai, C. H., Li, T., Yang, Y. W., Huang, W., Lu, M., Tseng, C. H., Huang, H. C., Chen, K. F., Hsu, T. S., Hsu, Y. T., Tsai, C. H., & Hsieh, C. L. (2016). Effects of the traditional Chinese herb Astragalus membranaceus in patients with poststroke fatigue: A double-blind, randomized, controlled preliminary study. Journal of Ethnopharmacology, 194, 954–962. https://doi.org/10.1016/j.jep.2016.10.058
5. The BRAHMS Project, University of Oxford, Department of Plant Sciences. (n.d.). Oxford University Plants 400: Astragalus species. https://herbaria.plants.ox.ac.uk/bol/plants400/Profiles/ab/Astragalus
6. Wang, P., Wang, Z., Zhang, Z., Cao, H., Kong, L., Ma, W., & Ren, W. (2023). A review of the botany, phytochemistry, traditional uses, pharmacology, toxicology, and quality control of the Astragalus memeranaceus. Frontiers in Pharmacology, 14. https://doi.org/10.3389/fphar.2023.1242318
7. Bruce, D. F., PhD. (2008, October 30). Astragalus root: heart benefits and side effects. WebMD. https://www.webmd.com/heart/astragalus-root-heart-benefits-side-effects
8. NeuroExpert.org. Traganek Astragalus membranaceus. Encyklopedia neurofizjologii. https://neuroexpert.org/suplementy/traganek-astragalus/
9. ASTRAGALUS: Overview, uses, side effects, precautions, interactions, dosing and reviews. (n.d.). https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-963/astragalus
10. Ny, V., Houška, M., Pavela, R., & Triska, J. F. (2021). Potential benefits of incorporating Astragalus membranaceus into the diet of people undergoing disease treatment: An overview. Journal of Functional Foods, 77, 104339. https://doi.org/10.1016/j.jff.2020.104339
11. WebMD Editorial Contributors. (2020, November 10). Health benefits of astragalus. WebMD. https://www.webmd.com/diet/health-benefits-astragalus
12. Thurrott, S. (2022, August 30). Everything you need to know about Astragalus. EverydayHealth.com. https://www.everydayhealth.com/diet-nutrition/everything-you-need-to-know-about-astragalus/
13. Aliya, S., Kim, K., Raju, G. S. R., Lee, H., Kim, S., Kim, E., Shin, J. Y., Oh, S., & Huh, Y. S. (2021). The anti-cancerous activity of adaptogenic herb Astragalus membranaceus. Phytomedicine, 91, 153698. https://doi.org/10.1016/j.phymed.2021.153698