Zastosowanie probiotyków w profilaktyce zdrowotnej

W ciągu ostatnich dziesięciu lat nastąpił znaczny progres w dziedzinie medycyny zachowawczej i profilaktyki zdrowotnej. Badacze wskazują dietę jako jeden z najważniejszych czynników, mogących przyczyniać się do zapobiegania wielu chorobom przewlekłym.

Prawidłowa dieta ma także duże znaczenie w profilaktyce zdrowotnej, ponadto wspomaga procesy naprawcze organizmu. Co najważniejsze, podlega ona łatwej modyfikacji, dzięki czemu można wyeliminować czynniki szkodliwe dla zdrowia. Konsumenci z chęcią poszukują produktów o działaniu prozdrowotnym.

Żywność funkcjonalna w kontekście profilaktyki zdrowotnej

W te oczekiwania wpisuje się żywność funkcjonalna, która oprócz swojego podstawowego zadania związanego z dostarczaniem składników odżywczych wspomaga liczne procesy fizjologiczne. Zgodnie z obecnie obowiązującym prawodawstwem, suplementy diety są klasyfikowane jako żywność – a część z nich może być zaliczana do żywności funkcjonalnej.

Probiotyki w służbie układu odpornościowego

W czasopismach branżowych dostępnych jest wiele publikacji dotyczących wpływu tego typu produktów na wspomaganie pracy układu odpornościowego. Preparaty probiotyczne, jak również synbiotyki, będące połączeniem szczepów bakterii probiotycznych z prebiotykami, wykazują między innymi działanie immunomodulujące.

Co jeszcze mówią badania?

Wykazano również ich rolę w redukowaniu stanów zapalnych, przeciwdziałaniu nietolerancji laktozy i nowotworom jelita grubego, obniżaniu stężenia cholesterolu i trójglicerydów we krwi czy obniżaniu ciśnienia.

Ponadto znane są prace wskazujące na związek między przyjmowaniem preparatów probiotycznych a osłabianiem reakcji alergicznych, prewencją osteoporozy czy ograniczaniem namnażania bakterii przyczyniającej się do powstawania wrzodów żołądka – Helicobacter pylori.

Czy stosowanie probiotyków jest bezpieczne?

Cechą probiotyków jest bezpieczeństwo ich stosowania – nie działają patogennie w sprzyjających dla siebie warunkach, w przeciwieństwie do flory komensalnej, która może działać patogennie podczas okresowego obniżenia odporności czy zmiany pH w żołądku.

Szczepy bakterii probiotycznych charakteryzuje znaczna oporność na enzymy trawienne układu pokarmowego gospodarza. Umożliwia to im efektywną kolonizację światła jelit.

Tworzenie biofilmu i właściwości adhezyjne

To jednak nie wszystko, bakterie probiotyczne powinny wykazywać właściwości adhezyjne, łącząc się z komórkami nabłonka jelit, a także mieć zdolność do wytwarzania biofilmu umożliwiającego ich wzrost i rozwój we wnętrzu układu pokarmowego.

Jak wybierać probiotyki?

Korzystne działanie prozdrowotne probiotyków zostało udowodnione dzięki wielu pracom naukowym. Czym kierować się przy wyborze dobrej jakości preparatu, by efekty działania tych mikroorganizmów były najlepsze?

Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na etykietę. Powinien się na niej znaleźć skład opisujący rodzaj, gatunek i nazwę szczepu oraz minimalną ilość żywych bakterii pod koniec terminu ważności produktu. Na przykład bezpieczny dla zdrowia QuickMelt zawiera szczepy bakterii Lactobacillus rhamnosus GG i Bifidobacterium lactis BL-04, które uzupełniają mikroflorę przewodu pokarmowego, poprawiając skład biofilmu.

Nie tylko kapsułki – nowe formy przyjmowania probiotyków

Ważna jest także forma preparatu. Na rynku dostępne są: kapsułki, roztwory, pastylki, ampułki i saszetki zawierające proszek o owocowym smaku – ich zawartość można dodać do napoju czy jogurtu lub bezpośrednio wysypać na język. Przykładem tego ostatniego jest probiotyk QuickMelt, produkowany w Danii i dostępny już na polskim rynku.

Przechowywanie probiotyków

Aby zachować jak największą ilości żywych mikroorganizmów w preparacie, należy go przechowywać zgodnie z zaleceniami producenta, umieszczonymi na etykiecie. Część preparatów wymaga trzymania w lodówce, zaś część (jak np. QuickMelt) wystarczy umieścić w chłodnym, suchym i ciemnym miejscu.

Podsumowanie

Preparaty probiotyczne są chętnie stosowane profilaktycznie przez konsumentów. Część z nich pyta lekarza lub farmaceutę o dobór preparatu odpowiedniego dla konkretnych potrzeb. Te potrzeby mogą być różne: od probiotykoterapii podczas stosowania antybiotyków, przez stymulację odporności aż po łagodzenie biegunki podróżnych.

Badania nad probiotykami trwają nadal i przynoszą coraz więcej szczegółowych informacji. Stosowanie preparatów probiotycznych w świetle obecnej wiedzy wydaje się bezpieczne i korzystne dla zdrowia. Ważne jednak, by wybrać preparat dobrej jakości, zapewniający prawidłową podaż żywych bakterii.

Źródła:

• Yahfoufi, N., Mallet, J. F., Graham, E. & Matar, C. (2018). Role of probiotics and prebiotics in immunomodulation. Current Opinion in Food Science
• Rasool, S. A., Mirza, F., Waheed, H. & Munir, M. (2018). Probiotics as Human Health Promoters. RADS Journal of Biological Research & Applied Sciences, 9 (2), 102-105
• Campaniello, D., Speranza, B., Petruzzi, L., Bevilacqua, A. & Corbo, M. R. (2018). How to routinely assess transition, adhesion and survival of probiotics into the gut: a case study on propionibacteria. International journal of food science & technology, 53 (2), 484-490