Asafetyda. Śmierdząca przyprawa czy pokarm bogów?

Przyprawy są niezbędnym składnikiem dopełniającym wiele potraw. Nadają im pożądany aromat, smak, a także często polepszają ich walory wizualne. Z reguły nie mają one istotnego znaczenia odżywczego, jednak często wykazują one działanie lecznicze, jak właśnie asafetyda.

W dzisiejszym artykule przyjrzymy się bliżej tej substancji, poznamy jej liczne prozdrowotne właściwości i sprawdzimy na podstawie badań naukowych czy przyprawa ta faktycznie kryje za sobą coś więcej niż tylko ciekawą nazwę?

Czym jest asafetyda?

Asafetyda to przyprawa otrzymywana poprzez ekstrahowanie łodygi i korzeni irańskiej rośliny leczniczej F. asafoetida. Jest ona wykorzystywana na całym świecie zarówno jako uzupełnienie gamy kulinarnej potraw, jak i tradycyjny lek ziołowy. Ma zastosowanie w leczeniu różnych schorzeń, takich jak ból brzucha, niestrawność, czy nawet astma i krztusiec.

W mowie potocznej ze względu na swój nieprzyjemny zapach jest nazywana ,,smrodzielcem” czy ,,czarcim łajnem”. Nie brakuje jednak określeń nacechowanych pozytywnie, takich jak na przykład ,,pokarm bogów”, który wskazuje na jej wszechstronne prozdrowotne działanie.

Jak stosować asafetydę w kuchni?

Tę egzotyczną przyprawę możemy dodawać bezpośrednio do przygotowywanych dań lub po uprzednim jej rozpuszczeniu w gorącym oleju. Kropla po kropli do potraw. Asafetyda wzmacnia i podkreśla zarówno smak grzybów w posiłku, jak i nadaje niepowtarzalny smak smażonemu lub grillowanemu mięsu.

Jaki smak ma asafetyda?

Przyprawa ta opisywana jest w literaturze jako gorzka i ostra w smaku. Poza tym jest ona używana jako środek aromatyzujący oraz składnik wielu mieszanek przypraw. Służy do przyprawiania curry, klopsików, dal i marynat. Cała roślina może być także używana jako świeże warzywo.

Wartości odżywcze

Asafetyda składa się przede wszystkim z węglowodanów (67,8%), znacznej ilości wody (16%), około 4% białka i błonnika oraz znikomych ilości tłuszczu (ok. 1%). Poza tym wykazuje ona bogactwo składników mineralnych. Są to w szczególności fosfor, żelazo, karoten, witamin z grupy B, a także znaczne ilości wapnia i liczne substancje o działaniu farmakologicznym.

Asafetyda i jej właściwości prozdrowotne w świetle badań

Terapia uzależnień

Narkotyki dostając się do ludzkiego ciała, wiążą się z receptorem morfiny, istniejącym w ludzkim mózgu. Wywołują szereg doznań euforycznych. Po odstawieniu tych środków w analogiczny sposób powstaje szereg zespołów związanych z brakiem działania czynnika odurzającego.

Badania dowiodły, że wyciąg z asafetydy ma regulacyjny wpływ na ośrodkowy układ nerwowy. Składniki ekstraktu asafetydy dostają się do organizmu człowieka. Następnie łączą się z receptorem morfiny, występującym w ludzkim mózgu w celu utrzymania normalnego funkcjonowania komórek. Powoduje to brak odczuwania negatywnych skutków związanych z odstawieniem narkotyków. Sprawia to, że asafetyda jest cennym składnikiem leczenia uzależnień.

Przewód pokarmowy

Przyprawa ta jest jednym z najlepszych dostępnych środków na wzdęcia. Dodatkowo jest także składnikiem większości proszków trawiennych. Może być stosowana zarówno doustnie, jak i w formie okładów. Roztwór koloidalny, podawany doustnie szczurom w dawce 50 mg / kg, 60 minut przed eksperymentem, zapewnił znaczną ochronę przed wrzodami żołądka wywołanymi 2-godzinnym stresem związanym z zimnem, aspiryną i 4-godzinnym podwiązaniem odźwiernika. Asafetyda, podawana doustnie szczurom w dawce 2500 mg przez 8 tygodni, obniżyła poziom fosfatazy i sacharazy w jelicie cienkim.

Kobiece dolegliwości

Co ciekawe substancja ta jest szeroko wykorzystywana przy problemach dotykających kobiet: niepłodności, poronień, ryzyka przedwczesnego porodu, czy bolesnych oraz zbyt obfitych miesiączek. W medycynie naturalnej gumy są podawane w postaci mieszanki ze świeżym mlekiem oraz łyżką miodu, które pobudza wydzielanie progesteronu.

Antykoncepcja

Roślina ta została także sprawdzona pod względem działania antykoncepcyjnego. W badaniach na szczurach Sprague-Dawley, którym podawano doustnie w dawce 400 mg/kg dziennie przez 10 dni ekstrakt metanolowy z tym związkiem zaobserwowano działanie zapobiegające zajściu w ciążę u 80% badanych zwierząt. Po podaniu w postaci kompleksu poliwinylopirolidonu 1: 2, przy tej dawce obserwowano 100% skuteczności tego preparatu.

Aktywność przeciwutleniająca

Badanie na szczurach wykazało, że doustne przyjmowanie asafetydy w dawkach 1,25% i 2,5% w/w znacząco poprawia funkcjonowanie wyniszczonego układu antyoksydacyjnego. Peroksydacja lipidów zostaje w dużym stopniu zahamowana.

Profil lipidowy

Spożywanie asafetydy w celu poprawienia parametrów lipidowych przy diecie miażdżycogennej nie wykazuje zmniejszenia poziomu cholesterolu w surowicy u badanej grupy w stosunku do grupy kontrolnej. Związek ten nie wykazuje także działania przeciwhipercholesterolemicznego.

Ciśnienie krwi

W jednym z badań asafetyda podawana dożylnie królikom wywołała znaczące działanie hipotensyjne. Ekstrakt wodny z wysuszonej żywicy gumowej, podawany dożylnie psom w różnych dawkach, wykazał działanie przeciwnadciśnieniowe. Wyciąg z gumy podawany znieczulonym szczurom w dawkach 0,3–2,2 mg / 100 g masy ciała, znacznie obniżył średnie ciśnienie tętnicze krwi.

Wodny ekstrakt z wysuszonej żywicy gumowej podawany żabom wykazywał działanie rozszerzające naczynia krwionośne. Nalewka z gruczołu podawana królikom działała na pęcherz i jelita i dawała znaczący efekt zwiotczający mięśnie gładkie, co może być pomocne w obniżaniu ciśnienia krwi.

Czy asafetyda jest bezpieczna?

Wspomniane wcześniej działania zachęcają do wprowadzenia tego jakże magicznego środka do naszej diety.

Dlatego też naukowcy z Iranu ze względu na rosnącą popularność asafetydy postanowili sprawdzić, czy oprócz licznych korzyści, o których wcześniej wspomniałam, może ona także nieść za sobą niepożądane efekty zdrowotne?

Badanie zostało przeprowadzone w 2015 roku i polegało na podawaniu szczurom różnych dawek związku przez okres 6 tygodni i analizie wpływu tej substancji na markery hematologiczne, nerkowe i wątrobowe oraz parametry histologiczne.

Wyniki badania: Wykazano, że asafetyda nie przejawia toksyczności ostrej, ale jej długotrwałe stosowanie powodowało pogorszenie parametrów wątrobowych oraz krwi.

W badaniach przewlekłych spożycie asafetydy zmieniło parametry hematologiczne, takie jak krwinki czerwone (RBC), krwinki białe (WBC), hematokryt (HCT) i płytki krwi. Aminotransferaza asparaginianowa (AST) i dehydrogenaza mleczanowa (LDH) były znacząco podwyższone u leczonych zwierząt.

Stężenie mocznika i kreatyniny w osoczu nie zmieniało się w wyniku podawania asafetydy w trakcie badania. Badanie histopatologiczne wskazuje na hepatotoksyczność, ale nie powoduje wyraźnych zmian patologicznych w nerkach.

Podsumowanie

Asafetyda wykazuje pozytywne działanie w stosunku do naszego organizmu w wielu obszarach. Kompleksowo obniża ciśnienie krwi oraz poprawia jej parametry, jest skutecznym środkiem stosowanym w przypadku wzdęć, wykazuje działanie przeciwutleniające. Korzyści z jej stosowania mogą także zauważyć kobiety zmagające się z niepłodnością, ryzykiem przedwczesnego porodu, czy bolesnymi oraz zbyt obfitymi miesiączkami. Asafetyda wpływa także regulacyjnie na ośrodkowy układ nerwowy, powodując brak odczuwania negatywnych skutków związanych z odstawieniem narkotyków. Czyni ją to jedną z najbardziej obiecujących alternatyw leczenia uzależnień.

Osobami, które powinny unikać tego związku, są na pewno kobiety w ciąży ze względu na jej działanie antykoncepcyjne, a także osoby z tendencją do zmian w wątrobie oraz parametrach krwi, ponieważ jej długotrwałe podawanie może mieć niepożądany wpływ na hepatocyty i czynniki hematologiczne.

BIBLIOGRAFIA:

1. Poonam Mahendra and Shradha Bisht ,,Ferula asafoetida: Traditional uses and pharmacological activity” Pharmacogn Rev. 2012 Jul-Dec; 6(12): 141–146.
2. Seyyed Majid Bagheri, Maryam Yadegari,1 Aghdas Mirjalily,1 and Mohammd Ebrahim Rezvani2 ,, Evaluation of Toxicity Effects of Asafetida on Biochemical, Hematological, and Histological Parameters in Male Wistar Rats” Toxicol Int. 2015 Jan-Apr; 22(1): 61–65.
3. Sandhanasamy Devanesan, Karuppiah Ponmurugan, Mohamad S AlSalhi,1,2 and Naif Abdullah Al-Dhabi ,, Cytotoxic and Antimicrobial Efficacy of Silver Nanoparticles Synthesized Using a Traditional Phytoproduct, Asafoetida Gum” Int J Nanomedicine. 2020; 15: 4351–4362. 
4. Seyyed Majid Bagheri, Maryam Yadegari, Aghdas Mirjalily, and Mohammd Ebrahim Rezvani ,, Evaluation of Toxicity Effects of Asafetida on Biochemical, Hematological, and Histological Parameters in Male Wistar Rats” Toxicol Int. 2015 Jan-Apr; 22(1): 61–65.