Chlorofil i chlorofilina to związki, które są często mylone. Jest to wykorzystywane w przemyśle żywnościowym i suplementacyjnym, by nieco zmylić konsumentów. Chlorofil w płynie jako suplement diety jest tego idealnym przykładem. W jego składzie zazwyczaj występuje chlorofilina, która jest pochodną chlorofilu. Warto wiedzieć, że nie są to te same substancje. Mają one podobne właściwości prozdrowotne, jednak różnią się pochodzeniem.
Jakie są różnice między chlorofilem a chlorofiliną?
Te dwa związki są ze sobą ściśle związane. Chlorofil jest zielonym barwnikiem skumulowanym w liściach i łodygach roślin. Ze względu na jego pigment chlorofil wraz z chlorofiliną (jego pochodną) są stosowane jako dodatek do żywności w formie barwnika. Należą do jednej grupy barwników porifirynowych. Jednak ich pochodzenie jest zupełnie inne. Chlorofil jest naturalnym barwnikiem występującym w roślinach, nadaje im kolor i bierze udział w fotosyntezie (Dr.Samanthi, 2023). Chlorofilina jest produktem otrzymywanym w wyniku procesu zmydlenia (saponifikacja). W reakcji tej z chlorofilu wytrącane są pierwiastki nierozpuszczalne w wodzie. Dzięki temu chlorofilina jest rozpuszczalna w wodzie i ma bardziej intensywny kolor (Jacobs et al., 2021). Chlorofil naturalnie posiada jon magnezu, jednak w chlorofilinie jest on zastępowany najczęściej solą sodu i miedzi (Yilmaz, 2016).
Czym jest chlorofilina?
Chlorofilina jest półsyntetyczną pochodną chlorofilu, naturalnego barwnika roślin. Powszechnie jest znana jako chlorofil w płynie. Chlorofilina jest uzyskiwana w procesie saponifikacji i jest rozpuszczalna w wodzie. A chlorofil jest barwnikiem naturalnym rozpuszczalnym w tłuszczach. Uznaje się, że oprócz nadawania barwy żywności, mają one także szeroki zakres korzyści zdrowotnych dla organizmu. Badania wskazują, że chlorofilina ma właściwości antybakteryjne, antyoksydacyjne, ale także możliwe działanie przeciwnowotworowe. (Nagini, 2015)
Źródła chlorofilu w warzywach
Głównym źródłem chlorofilu w diecie są warzywa o zielonych liściach. Najbogatsza w ten składnik jest pietruszka, która w jednej szklance zawiera około 38 mg chlorofilu. Szpinak jest także bogatym źródłem, w takich samych proporcjach zawiera on około 24 mg chlorofilu. (Catering, B. D., 2023) Chlorofil wspiera mikroflorę jelitową, ale także zapobiega zaparciom. Chlorofilina wykazuje podobne właściwości prozdrowotne co chlorofil. Jednak nie występuje ona naturalnie w żywności. Występuje w niej jedynie jako dodatek w formie barwnika. A więc jedyną opcją na pozyskanie korzyści zdrowotnych, które posiada chlorofilina, jest wdrożenie do diety chlorofiliny w formie suplementu diety. (Li, Y., 2019)
Zastosowanie chlorofiliny w żywności
Chlorofilina jest stosowana jako barwnik w produkcji żywności. Wraz z chlorofilem występuje w grupie barwników „naturalnych i identycznych z nimi” (J. Gawęcki, 2012). Możemy ją znaleźć w takich produktach jak: makarony, jogurty owocowe, napoje owocowe, gumy do żucia, słodycze, aromatyzowane olejki roślinne, a także w kosmetykach i farmaceutykach. Barwione produkty są atrakcyjniejsze dla oka, co sprzyja ich sprzedaży i spożyciu. Barwienie jednak nie jest niezbędne i może być niekorzystne dla zdrowych nawyków żywieniowych. Sprawia, że częściej wybierana i spożywana jest żywność przetworzona (J. Gawęcki, 2012).
Przemysł suplementacyjny
Na rynku występują suplementy diety zawierające chlorofil i jego pochodne. Chlorofilina w suplementach występuje głównie w postaci chlorofilu w płynie lub koncentratu w kroplach. Większość z nich w swoim składzie zawiera właśnie chlorofilinę sodowo-miedziową, a nie chlorofil. Jest to chwyt marketingowy. Ma on swoje uzasadnienie w tym, że chlorofilina jest mniej znanym składnikiem niż chlorofil. A obie te substancje mają podobny prozdrowotny wpływ na organizm.
Jeśli chcemy wzbogacić naszą dietę w chlorofil poprzez stosowanie suplementu diety, ważne jest, aby przy jego wyborze sprawdzić skład produktu. Istnieją pewne zależności. Chlorofil występuje częściej w formie tabletek, kapsułek lub proszku, ich cena jest zazwyczaj wyższa. Chlorofilina natomiast występuje w formie płynu bądź skondensowanych kropli. Pamiętajmy, że chlorofilina sodowo-miedziowa to nie to samo co chlorofil. Chlorofilina jest jego pochodną, jest barwnikiem identycznym z naturalnymi (półsyntetycznym). Chlorofilina to źródło chlorofilu a i b, ale także soli sodu i miedzi. W porównaniu z chlorofilem możemy ją dostarczyć jedynie poprzez suplementację. A chlorofil możemy dostarczyć do organizmu, wzbogacając naszą dietę w zielone rośliny.
Czy chlorofilina jest bezpiecznym dodatkiem do żywności?
Nie ma badań ani danych, które wskazywałyby na toksyczność chlorofiliny. Dla chlorofili i chlorofilin nie ustalono wskaźnika ADI, wskaźnik ten określa dopuszczalne dzienne spożycie. Stosowane są one zgodnie z zasadą quantum santis (Krzyśko-Łupicka, 2016). Zasada ta oznacza, że stosuje się je na poziomie nie wyższym niż niezbędny (PFPZ | Quantum satis). Na występowanie w produkcie wyżej określonych substancji wskazuje określenie E 140. Dla chlorofilu jest to E 140 (i), a dla chlorofiliny E 140 (ii). Natomiast E 141 to kompleksy miedziowe chlorofili i chlorofilin. One także występują jako barwniki w żywności (Krzyśko-Łupicka, 2016).
Właściwości. Jak cholorofilina wpływa na zdrowie?
Chlorofilina ma wiele prozdrowotnych właściwości. Badania wykazały, że chlorofilina ma działanie immunostymulacyjne, przeciwzapalne oraz przeciwnowotworowe. Ma także działanie przeciwutleniające i radioprotekcyjne (Dasgupta, 2023). Chlorofilina wychwytuje wolne rodniki wywołane promieniowaniem związanym z radioterapią. Wykazuje także prozdrowotne działanie na mikroflorę jelitową i układ pokarmowy (Solymosi, K., 2017). Chlorofilina i chlorofil nie wykazują negatywnych wpływów na organizm. Są bezpiecznymi i dozwolonymi w wielu krajach barwnikami i suplementami diety (Dasgupta, 2023).
Chlorofilina jako antyoksydant
Działanie przeciwutleniające chlorofiliny może zachęcać do stosowania jej w diecie. Hoshina, Tomita i Shioi (1998) odkryli, że jest lepszym antyoksydantem od naturalnego chlorofilu. Za pomocą substancji przeciwutleniających możemy zapobiegać różnego rodzaju chorobom lub łagodzić ich symptomy. Chlorofilina może być skutecznie stosowana w prewencji choroby związanych ze stresem oksydacyjnym. A jej aktywność radioprotekcyjna może być skorelowana z jej właściwościami przeciwutleniającymi. (Solymosi, K., 2017).
Jak chlorofilina wpływa na skórę?
Ze względu na jej właściwości antyoksydacyjne, może być pomocnym dodatkiem w terapii chorób skóry. Pojawiły się badania pilotażowe wskazujące na jej potencjalne działanie przeciwstarzeniowe. Dodatkowo stosowany miejscowo żel z Na-Cu-chlorofiliną był skuteczny i dobrze tolerowany we wspomaganiu terapii trądziku. Żel z dodatkiem chlorofiliny wpływał też pozytywnie na zmniejszanie zaczerwienień i dużych widocznych porów. (Lanfer-Marquez, 2005).
Bioaktywność chlorofilu i chlorofiliny
Badania in vitro z użyciem suplementu diety Na-Cu-chlorofiliny wykazały, że Chlorofilina podobnie jak naturalny chlorofil, jest częściowo wchłaniana z jelita. Danych dotyczących toksyczności chlorofiliny i chlorofilu na ten moment nie ma dużo. Są one uważane za bezpieczne, ze względu na powszechne stosowanie przez ludzi oraz na ograniczone wchłanianie w jelicie. Nie wykazują one negatywnych właściwości na organizm i zdrowie (Solymosi, K., 2017).
Przeciwwskazania. Skutki uboczne stosowania chlorofiliny
Skutkami ubocznymi stosowania chlorofiliny mogą być; biegunka lub zielone zabarwienie moczu/stolca (jest to w zupełności normalny skutek uboczny) (Chlorophyllin (PALS)). Dawki chlorofiliny występujące w żywności są w zupełności bezpieczne. Jednak jeśli jest stosowana jako suplement diety w wysokich dawkach, nie zaleca się przyjmowania jej dłużej niż trzy miesiące. Może powodować zwiększenie wrażliwości skóry na światło słoneczne, co w konsekwencji może prowadzić do poparzeń słonecznych (CHLOROPHYLLIN: overview).
Podsumowanie
Chlorofilina wykazuje właściwości prozdrowotne na organizm. Warto wiedzieć, że płynny chlorofil najprawdopodobniej będzie zawierał chlorofilinę sodowo-miedziową. Naturalny chlorofil może występować w formie kapsułek bądź proszku. W zależności od producenta chlorofilinę można mieszać z wodą bądź sokiem. W przypadku jej stosowania warto rozważyć używanie kremów z filtrem, ponieważ może zwiększać fotowrażliwość komórek skóry i sprzyjać poparzeniom słonecznym (Paradowska, 2022). Na razie nie ma badań wykazujących na toksyczność chlorofiliny, nie ma także określonego wskaźnika ADI. Dlatego ważne jest, aby stosować ją zgodnie z zaleceniami uzyskanymi z opisu produktu, od farmaceuty bądź lekarza.
Bibliografia:
- Catering, B. D. (2023, March 21). Chlorofil w diecie człowieka – dlaczego jest tak ważny? – Be Diet Catering. Be Diet Catering. https://bedietcatering.pl/chlorofil-w-diecie-czlowieka-dlaczego-jest-tak-wazny/
- CHLOROPHYLLIN: overview, uses, side effects, precautions, interactions, dosing and reviews. (n.d.). https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-626/chlorophyllin
- Chlorophyllin (PALS) – side effects, interactions, uses, dosage, warnings. (n.d.). EverydayHealth.com. https://www.everydayhealth.com/drugs/chlorophyllin
- Dasgupta, A., & Centre, T. M. (2023). Badanie chlorofiliny w leczeniu radionekrozy mózgu u pacjentów z glejakiem rozlanym (CHROME). ichgcp.net. https://ichgcp.net/pl/clinical-trials-registry/NCT06016452
- Dokumentu, A. (n.d.). PFPZ | Quantum satis. https://www.pfpz.pl/index/?id=d04863f100d59b3eb688a11f95b0ae60
- Dr.Samanthi. (2023, May 30). What is the Difference Between Chlorophyll and Chlorophyllin. Compare the Difference Between Similar Terms. https://www.differencebetween.com/what-is-the-difference-between-chlorophyll-and-chlorophyllin/
- Jacobs, M., Jacobs, M., & Jacobs, M. (2021, November 2). Chlorophyll & Chlorophyllin: What’s the Difference? Givaudan Sense Colour -. https://learn.ddwcolor.com/what-is-the-difference-between-chlorophyll-chlorophyllin/
- Jan Gawęcki. (PWN). (2012). Żywienie człowieka podstawy nauki o żywieniu 1. 435-448
- Krzyśko-Łupicka, T. (2016). Barwniki w żywności a zdrowie konsumentów. https://kosmos.ptpk.org/index.php/Kosmos/article/view/1642
- Lanfer-Marquez, U. M., Barros, R. M. C., & Sinnecker, P. (2005). Antioxidant activity of chlorophylls and their derivatives. Food Research International, 38(8–9), 885–891. https://doi.org/10.1016/j.foodres.2005.02.012
- Li, Y., Cui, Y., Lü, F., Wang, X., Liao, X., Hu, X., & Zhang, Y. (2019). Beneficial effects of a chlorophyll-rich spinach extract supplementation on prevention of obesity and modulation of gut microbiota in high-fat diet-fed mice. Journal of Functional Foods, 60, 103436. https://doi.org/10.1016/j.jff.2019.103436
- Nagini, S., Palitti, F., & Natarajan, A. (2015). Chemopreventive potential of chlorophyllin: A review of the mechanisms of action and molecular targets. Nutrition and Cancer, 67(2), 203–211. https://doi.org/10.1080/01635581.2015.990573
- Paradowska, M. (2022, February 27). Chlorofil do picia. Co mówią badania na temat jego efektów? DIETETYCY ORG PL. https://dietetycy.org.pl/chlorofil-do-picia/
- Solymosi, K., & Myśliwa-Kurdziel, B. (2017). Chlorophylls and their Derivatives Used in Food Industry and Medicine. Mini-reviews in Medicinal Chemistry, 17(13). https://doi.org/10.2174/1389557516666161004161411
- Yilmaz, C., & Gökmen, V. (2016). Chlorophyll. In Elsevier eBooks (pp. 37–41). https://doi.org/10.1016/b978-0-12-384947-2.00147-1
