Częstotliwość spożycia produktów spożywczych przez diabetyków

Cukrzyca

Dieta jest jedną z podstawowych terapii dla pacjentów chorujących na cukrzycę. Schorzenie to dotyka coraz więcej osób, nie tylko starszych, ale także młodych. Cukrzyca  jest na tyle poważną chorobą, która wymaga poważnych zmian w stylu życia i niesie ze sobą poważne konsekwencje zdrowotne.

Charakterystyka badania

Badanie własne na potrzeby pracy dyplomowej miało na celu porównanie częstotliwości spożycia wybranych produktów spożywczych przez osoby chore na cukrzycę oraz przez osoby zdrowe.  W sumie badanie przeprowadzono z udziałem 100 osób w przedziale wiekowym między 13 a 71 lat. Osobami badanymi było 50 osób zdrowych oraz 50 osób chorych na cukrzycę a do oceny częstotliwości spożycia wykorzystano autorski kwestionariusz będący modyfikacją kwestionariusza do badań zwyczajów żywieniowych QEB (Questionnaire of Eating Behaviour), opracowany przez Zespół Behawioralnych Uwarunkowań Żywienia Komitetu Nauki o Żywieniu Człowieka Polskiej Akademii Nauk.

Wyniki badania

Wyniki jednoznacznie pokazują, że osoby chorujące na cukrzycę spożywają więcej posiłków w ciągu dnia, przestrzegając tym samym zalecany rozkład na 5 posiłków. Dodatkowo, jeżeli by spojrzeć na produkty najczęściej wybierane w ich diecie to stosują pieczywo razowe, rzadziej pieczywo pszenne. Rzadko również piją mleko.

Węglowodany przyswajalne dzieli się ze względu na szybkość wchłaniania z przewodu pokarmowego oraz tempo wzrostu poziomu cukru we krwi. Mleko jest takim produktem spożywczym, którego cukry (tj. laktoza) są szybkowchłanialne i dlatego diabetycy powinni ograniczać je w swojej diecie. Przekłada się to na wynik badania, gdzie osoby chore na cukrzycę ograniczały spożycie mleka. Osoby zdrowe najczęściej spożywały mleko raz w tygodniu – 30% badanych.

Osoby zdrowe jak i chore na cukrzycę często spożywały owoce. Największa grupa osób zdrowych (24% badanych) oraz osób chorych na cukrzycę (36% ankietowanych) spożywała owoce raz dziennie. Żadna osoba badana nie spożywała owoców z częstotliwością rzadszą niż 1-3 razy w miesiącu. Owoce i warzywa są bardzo cennymi źródłami witamin i mikroskładników, dlatego są bardzo istotne w diecie. Należałoby zwrócić szczególną uwagę na ilość spożywanych owoców (ze względu na występującą w ich składzie fruktozę), a także na sposób podawanych warzyw (najlepiej surowe, gotowane mają wyższy indeks glikemiczny). Największa grupa osób chorych na cukrzycę (44% ankietowanych) spożywała warzywa kilka razy w ciągu dnia, natomiast największa grupa osób zdrowych (42% respondentów) spożywała je kilka razy w tygodniu.

Zaskakującym faktem okazało się, że osoby chorujące na cukrzycę częściej podjadały w ciągu dnia, niż osoby zdrowe, które jak wynikało z badania, starały się ten nawyk ograniczać. Skoro blisko 50% osób spożywało regularnie 5 posiłków dziennie, to wynik odnośnie podjadania między posiłkami spodziewać by się mogło, będzie mniejszy. Dodatkowo, jeżeli skorelować ten wynik z faktem, że najwięcej osób chorych na cukrzycę (28% badanych) spożywało słodycze i wyroby cukiernicze kilka razy w ciągu dnia, to można przypuszczać, że te przekąski miały w większości właśnie taki charakter. Wymienione produkty są to źródła cukrów prostych, bardzo łatwo przyswajalnych i niewskazanych w diecie dla osoby chorej na cukrzycę.

Bardzo ważnym aspektem jest to, że wyniki badania pokazały, że osoby zdrowe jak i chore na cukrzycę nie spożywały potraw z nasion roślin strączkowych częściej niż kilka razy w tygodniu. Rośliny strączkowe są bardzo cennym źródłem białka i węglowodanów złożonych, a także błonnika rozpuszczalnego. Właśnie dzięki wysokiej ich zawartości suche nasiona roślin strączkowych, do których należy m.in. soczewica, groch, fasola, zalecane są w diecie osób chorych na cukrzycę.

Podsumowanie

Głównym celem badania była ocena częstotliwości spożycia wybranych produktów spożywczych przez osoby chorujące na cukrzycę. Wynik badania wskazuje, że wiedza na temat doboru produktów w diecie była dobra, lecz nadal niewystarczająca. Badani diabetycy cechowali się odpowiednim poziomem świadomości, lecz wciąż ich wiedza jest niewystarczająca, ponieważ popełniali drobne błędy żywieniowe. Zalecenia lekarzy są zbyt ogólne, dlatego praca dietetyka z osobą chorującą na cukrzycę ma na celu wskazanie właściwych wyborów i zachowań  żywieniowych.

Bibliografia

• Krischer J., Effect of Oral Insulin on Prevention of Diabetes in Relatives of Patients With Type 1 Diabetes, JAMA. 2017 November 21; 318(19)
• Sato J., Kanazawa A., Hatae C., Makita S., Komiya K., Shimizu T., Ikeada F., Tamura F., Ogihara T., Mita T., One year follow-up aftera randomized controlled trial of a 130 g/Day low-carbohydrate diet in patients with type 2 diabetes mellitus and poor glycemic control , 2017, PLoS ONE 12(12)