Dietetyczna cola i koktajl białkowy. Czy taka odżywka ma sens?

W ostatnich miesiącach media społecznościowe, takie jak TikTok i Instagram, zdominował nietypowy trend kulinarny. Użytkownicy coraz chętniej eksperymentują, łącząc dietetyczną colę z koktajlem białkowym, a swoje doświadczenia dokumentują w sieci. To zaskakujące połączenie budzi zarówno ciekawość, jak i kontrowersje. Zwolennicy chwalą jego orzeźwiający smak oraz rzekome korzyści odżywcze, co dodatkowo napędza popularność tego trendu. Czy jednak taka kombinacja ma sens z dietetycznego i naukowego punktu widzenia? Poniższy artykuł omawia wpływ tej mikstury na organizm, jej potencjalne korzyści i ewentualne wady.

Spis treści:

1. Efekty połączenia coli z koktajlem białkowym — czy kwas z coli niszczy białka?
2. Wrażenia sensoryczne
3. Wartość odżywcza
4. Potencjalne korzyści i wady
5. Czy ma to sens dietetyczny?

Efekty połączenia coli z koktajlem białkowym — czy kwas z coli niszczy białka?

Mieszanie smakowych napojów białkowych z napojami typu cola zero może potencjalnie wpływać na strukturę białek zawartych w tych napojach. Dodanie dietetycznej coli do koktajlu białkowego obniża pH mieszaniny. Może to prowadzić do denaturacji białek, takich jak serwatka czy kazeina, oraz zwiększać ryzyko ich koagulacji. W efekcie białka mogą wytrącać się z roztworu, zmieniając konsystencję napoju. Kwaśne środowisko zakłóca kluczowe wiązania stabilizujące strukturę białek, w tym mostki solne, a także oddziaływania elektrostatyczne i hydrofobowe. Może to prowadzić do utraty ich funkcjonalności [1].

W przemyśle spożywczym stosuje się stabilizatory hydrofilowe, takie jak guma arabska, karagen, pektyny czy bufory. Odgrywają one rolę w ochronie białek przed negatywnym wpływem kwaśnego środowiska. Tworzą one ochronne warstwy na powierzchni białek, zapobiegając ich agregacji i utrzymując ich naturalną strukturę. Dzięki temu białka pozostają rozpuszczone i funkcjonalne nawet przy niskim pH. Zastosowanie stabilizatorów w koktajlach białkowych przynosi wiele korzyści. Zapobiegają one rozwarstwianiu się produktu i wydłużają jego trwałość. Dodatkowo zwiększają stabilność napoju, przeciwdziałając niekorzystnym zmianom fizykochemicznym [2,3,4,5].

Obecność takich stabilizatorów w napojach białkowych może ograniczać negatywny wpływ kwasowości coli na białka. Dotychczas nie przeprowadzono szczegółowych badań dotyczących wpływu mieszania napojów białkowych z napojami gazowanymi. W związku z tym nie wiadomo dokładnie, jak cola zero wpływa na strukturę białek. Dlatego trudno jednoznacznie stwierdzić, w jakim stopniu takie połączenie wpływa na właściwości odżywcze białek. Zaleca się ostrożność przy eksperymentowaniu z takimi kombinacjami, aby uniknąć potencjalnej utraty wartości odżywczych białek.

Wrażenia sensoryczne

Połączenie musującej, lekko kwasowej dietetycznej coli z kremowym koktajlem białkowym wydaje się kontrowersyjne, jednak zyskuje swoich zwolenników. Gaz zawarty w coli wpływa na napowietrzenie koktajlu, co nadaje mu musującą, lżejszą konsystencję. Efekt ten jest jednak krótkotrwały, ponieważ dwutlenek węgla łatwo się ulatnia. Nadmierne mieszanie może powodować pienienie się napoju, co dodatkowo zmienia jego teksturę.

Smak końcowy tej mieszanki zależy od rodzaju użytej odżywki białkowej – waniliowej, czekoladowej lub owocowej – oraz proporcji składników. Dietetyczna cola, dzięki sztucznym słodzikom (np. aspartamowi), wprowadza charakterystyczny słodko-kwaskowy smak, który kontrastuje z mlecznymi nutami odżywek białkowych. Dla osób preferujących mniej kremowe, a bardziej orzeźwiające napoje, takie połączenie może być atrakcyjne.

Mieszanka ta jednak nie zawsze spotyka się z pozytywnym odbiorem. Wysoka kwasowość coli w połączeniu z mlecznymi smakami odżywki może być nieprzyjemna dla części konsumentów. Dlatego akceptacja sensoryczna tej kombinacji jest mocno subiektywna i zależy od indywidualnych preferencji smakowych. 

Wartość odżywcza

Połączenie dietetycznej coli z koktajlem białkowym nie wpływa znacząco na wartość odżywczą napoju. Dietetyczna cola nie dostarcza kalorii ani makroskładników. Wartość odżywcza takiej mieszanki pochodzi głównie z odżywki białkowej.

Białko

Odżywki białkowe, szczególnie te zawierające białko serwatkowe, są cenione za wysoką wartość biologiczną oraz szybkie wchłanianie. Sprzyja to regeneracji mięśni po wysiłku fizycznym. Badania wykazują, że suplementacja białkiem serwatkowym może przyspieszać proces regeneracji. Może także wspierać wzrost siły i masy mięśniowej [5,6]. Jednak nawet stopniowa denaturacja białek może prowadzić do utraty ich właściwości, co obniża efektywność spożywanego napoju.

Brak dodatkowych kalorii

Dietetyczna cola zawiera minimalne ilości kalorii dzięki zastosowaniu sztucznych słodzików, takich jak aspartam czy sukraloza. Badania sugerują, że zastąpienie napojów słodzonych cukrem napojami z niskokalorycznymi słodzikami może pomóc w kontroli masy ciała. Dzieje się tak dzięki zmniejszeniu ogólnego spożycia kalorii. Niskokaloryczne słodziki wpływają także na poziom glukozy we krwi. Może to pomóc w kontrolowaniu masy ciała u osób z cukrzycą [7].

Składniki dodatkowe

Należy jednak zwrócić uwagę na obecność sztucznych słodzików w dietetycznej coli. Chociaż są one uznawane za bezpieczne w umiarkowanych ilościach, ich długoterminowy wpływ na zdrowie jest przedmiotem badań. Niektóre badania sugerują, że regularne spożywanie napojów dietetycznych może wpływać na metabolizm glukozy oraz mikrobiom jelitowy [8,9].

Mieszanka dietetycznej coli z koktajlem białkowym dostarcza głównie białka pochodzącego z odżywki, bez znaczącego zwiększenia kaloryczności napoju. Jest to więc opcja dla osób pragnących zwiększyć spożycie białka bez dodatkowych kalorii. Jednak warto zachować umiar i być świadomym potencjalnych skutków zdrowotnych związanych z regularnym spożywaniem napojów zawierających sztuczne słodziki. 

Potencjalne korzyści i wady

Wykorzystanie coli jako składnika napojów białkowych staje się coraz bardziej popularne. Takie połączenie może być atrakcyjne dla niektórych osób. Niesie jednak również pewne ograniczenia, takie jak potencjalny wpływ kwasowości na układ pokarmowy. Zrozumienie zalet i wad tego rozwiązania pozwala lepiej ocenić jego przydatność w codziennej diecie.

Zalety:

• Orzeźwienie: Gazowana i lekko kwaśna cola sprawia, że napój jest bardziej orzeźwiający i mniej mdły niż tradycyjne napoje białkowe.
• Niskokaloryczna alternatywa: Cola nie dostarcza dodatkowych kalorii.
• Zachęta do spożywania białka: Dla osób, które nie lubią kremowej konsystencji tradycyjnych napojów białkowych. Dzięki temu mogą częściej decydować się na jej spożywanie. 

Wady:

• Możliwe podrażnienie żołądka: Wysoka kwasowość dietetycznej coli, wynika z obecności kwasu fosforowego. Może ona powodować podrażnienia układu pokarmowego, takie jak zgaga, refluks czy dyskomfort żołądka. Osoby wrażliwe na napoje gazowane powinny ograniczyć ich spożycie, aby uniknąć tych skutków [10,11,12].
• Smak i tekstura: Mieszanka może być mniej atrakcyjna dla niektórych osób. Wynika to z nietypowego połączenie smaków i ryzyka tworzenia się grudek.
• Brak dodatkowych mikroelementów: Cola nie zawiera witamin ani składników mineralnych, więc nie zwiększa wartości odżywczej mieszanki. 
• Nadmiar syntetycznych słodzików może prowadzić do różnych problemów zdrowotnych. Mogą to być wysypki, reakcje alergiczne oraz bóle głowy. Dodatkowo mogą wystąpić zmiany nastroju, takie jak drażliwość i wahania emocjonalne. U osób wrażliwych mogą także wystąpić trudności w oddychaniu, a u osób z predyspozycjami neurologicznymi – drgawki. Istnieją również obawy dotyczące potencjalnego działania kancerogennego niektórych słodzików, takich jak np. sacharyna czy cyklaminian. Większość dostępnych badań nad wpływem sztucznych słodzików wskazuje na konieczność dalszych, długoterminowych analiz. Celem tych badań jest dokładniejsze ocenienie ich wpływu na zdrowie publiczne. Jednocześnie instytucje, takie jak FDA i EFSA, uznają stosowanie słodzików za bezpieczne. Dotyczy to ich spożycia w granicach dopuszczalnego dziennego spożycia (ADI) [13,14,15,16]. 

Czy ma to sens dietetyczny?

Spożywanie tej mieszanki może być uzasadnione, zwłaszcza dla osób poszukujących niskokalorycznego i orzeźwiającego sposobu na dostarczenie białka. Może to być również interesująca alternatywa dla osób aktywnych fizycznie. Dotyczy to szczególnie tych, które regularnie spożywają odżywki białkowe. Dzięki temu mogą urozmaicić swoją dietę i uniknąć monotonii. Dodatkowo ich nisko kaloryczność może wspierać osoby dążące do kontroli masy ciała lub redukcji tkanki tłuszczowej.

Niemniej jednak jest to bardziej ciekawostka niż realna innowacja dietetyczna. Tradycyjne dodatki, takie jak mleko, jogurt czy woda, oferują więcej wartości odżywczych. Zawierają wapń, witaminy, probiotyki i elektrolity, które lepiej wspierają ogólny stan zdrowia i regenerację organizmu. Naturalne źródła białka, takie jak chude mięso, ryby, jaja czy rośliny strączkowe, dostarczają pełniejszego profilu aminokwasów. Dodatkowo zawierają składniki takie jak żelazo czy błonnik.

Warto również uwzględnić fakt, że takie mieszanki mogą zawierać sztuczne dodatki, słodziki lub konserwanty. Dla wielu osób jest to istotny czynnik przy wyborze produktów. Jej sens dietetyczny zależy od indywidualnych potrzeb, preferencji oraz celu diety. Nie powinna jednak zastępować bardziej zrównoważonych źródeł białka i składników odżywczych w codziennym jadłospisie.

Podsumowanie

Mieszanka dietetycznej coli i koktajlu białkowego to nietypowe, ale intrygujące połączenie. Choć nie dostarcza dodatkowych wartości odżywczych, może przyciągać uwagę niską kalorycznością, orzeźwiającym charakterem i ciekawym smakiem. Dla osób o wrażliwym układzie pokarmowym takie połączenie może jednak być mniej odpowiednie ze względu na wysoką kwasowość coli. Warto pamiętać, że długoterminowy wpływ tego typu napojów na zdrowie nie został jeszcze dokładnie zbadany.

Bibliografia:

1. Borkar A.N., Rout M.K., Hosur R.V. Visualization of Early Events in Acetic Acid Denaturation of HIV-1 Protease: A Molecular Dynamics Study, Pols One, 2011.
2. Pires de Oliveira, MartínezL. The shift in urea orientation at protein surfaces at low pH is compatible with a direct mechanism of protein denaturation. Psychical Chemistry Chemical Physic, 2020.
3. Cai Y., Cai B., Ikedea S. Stabilization of milk proteins in acidic conditions by pectic polysaccharides extracted from soy flour. Journal of Dairy Science, 2017.
4. Rahban, Ahmad F., Piatyszek M.A., Haertlé T.,  Saso L., Akbar Saboury A. Stabilization challenges and aggregation in protein-based therapeutics in the pharmaceutical industry. RSC Adv, 2023.
5. Dickinson E. Hydrocolloids as emulsifiers and emulsion stabilizers. Food Hydrocolloids, 2009.
6. Robert W. Davies  „The Effect of Whey Protein Supplementation on the Temporal Recovery of Muscle Function Following Resistance Training: A Systematic Review and Meta-Analysis. Nutrition, 2018.
7. Farup J1, Rahbek SK, Knudsen IS, de Paoli F, Mackey AL, Vissing K. „Whey protein supplementation accelerates satellite cell proliferation during recovery from eccentric exercise. Amino Acids, 2014 
8. Angelin , Kumar J.,  Vajravelu L.K., Satheesan S.,  Chaithanya V., Murugesan R. Artificial sweeteners and their implications in diabetes: a review. Front Nutr, 2024.
9. Wąsik K., Tomaszuk S., Wojtuś M. Syntheticsweetenersandtheirimpactonthegutmicrobiota-currentstateofknowledge. Journal of Education, HealthandSport, 2023
10. Ruiz-OjedaJ., Plaza-Díaz J.,  Máez-Lara J., GilA. Effects of Sweeteners on the Gut Microbiota: A Review of Experimental Studies and Clinical Trials. Adv Nutr. 2019 
11. Cuomo R., Sarnelli G.,Savarese M.F., Buyckx M. Carbonated beverages and gastrointestinal system: Between myth and reality. Nutrition, Metabolism and Cardiovascular, 2009.
12. Johnson, Gerson L., Hershcovici T., Stave C., Fass R. Systematic review: the effects of carbonated beverages on gastro-oesophageal reflux disease. Aliment Pharmacol Ther, 2010.
13. Rosario C., et al. Effects of carbonated water on functional dyspepsia and constipation. European Journal of Gastroenterology & Hepatology, 2002.
14. Sardarodiyan, Hakimzadeh V. Artificial sweeteners. International Journal of PharmTechResearch, 2016.
15. Chattopadhyay, Raychaudhuri U., Chakraborty R. Artificial sweeteners – a review. Journal of Food Science and Technology, 2011.
16. Anil More T., Shaikh Z., Ali A. Artificial Sweeteners and their Health Implications: A Review. Biosci Biotech Res Asia 2021.