Co robić, gdy dziecko ma nadwagę lub otyłość? Praktyczne porady

Odsetek dzieci z nadwagą i otyłością wciąż rośnie. Dzieci od najmłodszych lat jedzą produkty przetworzone. Większość przedszkolaków zna i lubi smak zupki chińskiej, ale krzywi się na widok kiwi lub nigdy takiego owocu nie próbowało. Do rąk maluchów trafiają niewłaściwe produkty dodatkowo spożywane w towarzystwie serialu lecącego w telewizji. Nadwaga u dziecka to poważny problem, z którego rodzice muszą zdawać sobie sprawę.

Problem zaczyna się bardzo wcześnie

Często nie uświadamiamy sobie, że za przyszłe problemy dziecka z masą ciała odpowiadają zachowania rodziców jeszcze sprzed ciąży. Przyszli rodzice niewłaściwie się odżywiają, są zestresowani, żyją szybko i nie dbają o siebie właściwie. Zmęczony organizm pełen toksyn, być może z rozpoczynającymi się już chorobami nie jest przygotowany na stworzenie nowego życia.

Każda kobieta myśląca o zajściu w ciążę powinna zacząć przygotowywać swoje ciało przynajmniej rok przed poczęciem – zadbać o oczyszczenie organizmu z toksyn, wyrobić sobie dobre nawyki związane z odżywianiem, a także poprawić kondycję fizyczną. Dotyczy to również panów, których plemniki są mocno osłabione przez popularny obecnie styl życia. Odżywianie jest również bardzo istotne w czasie ciąży. W każdym jej okresie potrzeby rozwijającego się dziecka i kobiety są inne. Jadłospis najlepiej komponować, wykorzystując wskazówki lekarza dotyczące zapotrzebowania dziecka w różnych etapach ciąży.

Pary planujące ciążę często nie mają pojęcia, jak istotny jest ich styl życia dla rozwoju nienarodzonego jeszcze dziecka. Brakuje im podstawowej wiedzy z zakresu odżywiania, co niestety odbija się na maluchach w kolejnych latach życia.

Świeć przykładem

Dziecko patrzy na rodziców i powiela ich zachowania. Trudno zatem oczekiwać od maluchów, że będą zajadać się marchewką, jeśli mama podjada ptasie mleczko. Rodzice muszą stanowić dobry wzorzec dla swojego dziecka. Większość nawyków wynosi się z domu.

Jeśli zawsze jesz drożdżówkę do kawy, jesz czekoladę, gdy ci smutno, albo rano nie masz czasu na śniadanie, twoje dziecko będzie zachowywało się tak samo. Niektóre dzieci, odżywiając się źle, nadal pozostają szczupłe. Wtedy rodzicom jeszcze łatwiej jest bagatelizować kwestie związane z odżywianiem. Przecież skoro dziecko nie tyje, to wszystko jest dobrze. Jednak problem istnieje, bo maluchy karmione przetworzonym jedzeniem, potrawami instant, przemysłowymi słodyczami i słodzonymi napojami mogą być niedożywione. Najprawdopodobniej brakuje im wartościowych źródeł białka i węglowodanów, dobrych tłuszczów oraz witamin i składników mineralnych.

Nie bez przyczyny mówi się o pustych kaloriach – przetworzona żywność to tylko energia, bez żadnych wartości odżywczych. Co więcej, dziecko z nadwagą również może być niedożywione!

Nadmiar tkanki tłuszczowej nie jest tożsamy z prawidłowym odżywieniem organizmu. Pokazuj swojemu dziecku, że owoce są smaczne – jedz je, gdy najdzie cię ochota na coś słodkiego. Zachęcaj dzieci do wspólnego gotowania – dla malucha to forma zabawy. Nie będzie wybrzydzał przy stole, jeśli sam uczestniczył w przygotowaniu np. sałatki.

Naucz dziecko innych smaków

Twoje dziecko jest niejadkiem. Czy aby na pewno? A może sami doprowadziliście do tego, że dziecko nie zje niczego, co nie jest słodkie? Rodzice często boją się, że ich dziecko je za mało, dlatego za wszelką cenę próbują je nakarmić.

Zdesperowani w końcu sięgają po słodycze. A słodkie lubi każdy, niezależnie od wieku. Jest to pierwszy smak, który poznajemy i który wzbudza w nas dobre wspomnienia. Tylko że dorosły wie, że cukier jest niezdrowy i nie można się żywić tylko nim, a dziecko nie. Dzieci karmione słodyczami nie rozumieją, że robią sobie krzywdę. Rodzice nie wiedzą lub nie chcą wiedzieć, że w ten sposób nie powinni żywić swoich pociech. Rodzic jest zadowolony, że dziecko w ogóle coś je. Dziecko jest zadowolone, że je swoje ulubione słodycze. Koło się zamyka.

Gdy próbujesz nakarmić dziecko normalnym jedzeniem zaczyna się grymaszenie i krzyki, a w końcu zmęczona i sfrustrowana znowu dajesz mu słodycze. Żadne dziecko się nie zagłodzi. Powtarzam to z całą mocą. Jeśli nie pozwolisz, żeby maluch wymusił na tobie słodycze, w końcu sięgnie po to, co mu proponujesz. Potrzeba cierpliwości, jednak taki system w końcu zadziała.

Im dłużej będziesz dawać dziecku słodycze, tym trudniej będzie z nich w przyszłości zrezygnować. Dlatego najlepiej jest odwlekać moment dawania słodkiego jak najdłużej. Dziecko, które zna już inne smaki, nie będzie tak chętnie sięgać po ciasteczka. Nie daj się nabrać na mleczne przekąski, które nie zawierają mleka, na płatki dla dzieci, które są morzem cukru i słodkie napoje, które z witaminami mają niewiele wspólnego.

Dlaczego otyłe dzieci mają trudniej?

Dzieci z nadwagą często mają problem z odnalezieniem się w grupie rówieśników. To bardzo przykra sytuacja, która generuje ogromny stres i powoduje, że dziecko zamyka się w sobie, nie chce bawić się z innymi dziećmi i jeszcze bardziej zaprzyjaźnia się z komputerem i telewizorem.

Powszechnie wiadomo, że ruch pomaga pozbyć się zbędnych kilogramów, a bierność powoduje przybieranie kolejnych. Dlatego zadbaj o codzienną porcję ruchu dla twojego dziecka. Zabieraj je na spacery i na plac zabaw, a w wolne dni na wycieczkę rowerową. Jeśli dziecko będzie czerpało przyjemność z tych aktywności, w przyszłości samo zacznie je proponować.

Tkanka tłuszczowa zbudowana jest z adipocytów – komórek magazynujących tłuszcze. W wieku dziecięcym adipocyty namnażają się. Im dziecko jest grubsze, tym więcej ma komórek tłuszczowych, których już nigdy się nie pozbędzie. Określona ilość komórek tłuszczowych, która powstała w okresie rozwoju, pozostaje z nami na całe życie. U tyjących dorosłych zwiększa się objętość adipocytów – im osoba grubsza, tym więcej tłuszczu one magazynują. Jednak z tym można sobie poradzić.

Dieta i ćwiczenia spalające tkankę tłuszczową powodują zmniejszenie objętości adipocytów i spadek wagi. Bardzo ważne jest, aby dziecko wchodzące w okres dojrzewania było szczupłe, nieobciążone zbyt dużą ilością komórek tłuszczowych. Niestety bardzo często potwierdza się stwierdzenie, że dziecko z nadwagą to przyszły dorosły z nadwagą. Duża ilość komórek tłuszczowych predysponuje do nadwagi i skutkuje tym, że całe życie musimy uważać, aby nie przybrać dodatkowych kilogramów, bo dzieje się to bardzo łatwo.

Jak odchudzić malucha?

W przypadku dzieci nie stosuje się klasycznych diet odchudzających polegających na ograniczaniu kaloryczności jadłospisu. Tutaj najważniejszy jest regularny ruch i wprowadzenie do diety zdrowych produktów.

Należy spędzać z dzieckiem jak najwięcej czasu na świeżym powietrzu lub aktywnie bawić się z nim w domu. Ważne, żeby w takie zabawy włączali się wszyscy domownicy. Nie wytykaj dziecku, że jest otyłe; zapewniaj je, że jedząc zdrowo wyrośnie na silną i zgrabną osobę.

Zdrowych nawyków żywieniowych powinna nauczyć się cała rodzina. Słodycze zastępuj owocami lub przygotowuj je samodzielnie. Zawsze jedzcie śniadanie, a do szkoły dawaj dziecku kanapkę z pełnoziarnistego pieczywa, owoce i warzywa na przekąskę i wodę do picia.

🔎 Należy też pomyśleć o tym, jakie jedzenie trzymamy w domu. Badania wskazują, że dostępność żywności w domu wpływa na wybory żywieniowe małych dzieci. Naukowcy zauważyli, że jest standardem, że w miarę jak dzieci rosną, w domu pojawia się więcej wysokokalorycznych i tłustych produktów, co może zwiększać ryzyko otyłości. Ważne jest, aby rodzice zapewniali dzieciom zdrowe opcje żywieniowe i wspierali ich w podejmowaniu zdrowych decyzji [1].

Nie pozwalaj korzystać mu z oferty szkolnego sklepiku, który przepełniony jest przesłodzonymi przekąskami. Nie traktuj jedzenia jako nagrody. Za osiągnięcia daj mu mały upominek lub zabierz w miejsce, które lubi – jednak niezwiązane z jedzeniem. Posiłki jedzcie razem o określonych porach. Wspólne jedzenie przy stole nie tylko poprawia relacje w rodzinie, ale pozytywnie wpływa na nawyki twojego dziecka.

Przypisy:

1. Barton, J. M., McMath, A. L., Montgomery, S. P., Donovan, S. M., & Fiese, B. H. (2024). Longitudinal changes in home food availability and concurrent associations with food and nutrient intake among children at 24–48 months. Public health nutrition, 27(1), e62.

• Data pierwotnej publikacji: 17.03.2015
• Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 13.10.2024