Czy kawa z cykorii jest dobrą alternatywą kawy i jakie ma właściwości?

Kawę z cykorii możemy zaliczyć do żywności funkcjonalnej. Jest źródłem bioaktywnych związków, które mają istotne znaczenie w prewencji i wspomaganiu leczenia chorób dietozależnych [1]. Jest też gorzkim napojem, do którego przygotowywania, wykorzystywane są korzenie cykorii. Ze względu na właściwości sensoryczne może być substytutem kawy tradycyjnej. [1] Obecnie zyskuje na popularności, co jest spowodowane jej prozdrowotnymi właściwościami. [2] Na rynku pojawia się coraz więcej produktów opisywanych jako kawa z cykorii.

Spis treści:

1. Jak powstaje kawa z cykorii?
2. Kto może pić kawę z cykorii?
3. Właściwości kawy z korzenia cykorii
4. Czym różni się od innych kaw?
5. Gdzie i jak kupić kawę z cykorii?
6. Podsumowanie
7. Bibliografia

W jaki sposób produkuje się kawę z cykorii?

Korzenie z cykorii są wykorzystywane w kuchni już od dawna. Nie są tak popularne, jak na przykład liście tej rośliny. To właśnie z korzeni produkowana jest kawa. W tym celu są suszone i mielone na proszek, który następnie wykorzystywany jest do tworzenia naparów. [3]

Czy kawa z cykorii jest dla wszystkich?

Kawa z cykorii może być dobrym rozwiązaniem dla osób, które nie mogą spożywać tradycyjnej kawy z kofeiną. Ze względu na to, że kofeiny nie zawiera, mogą ją pić osoby w każdym wieku, w tym osoby poniżej 18 roku życia. [1,2] Będzie również lepszym rozwiązaniem dla ludzi mających dolegliwości, przy których występowaniu spożywanie produktów zawierających kofeinę jest przeciwwskazane. Należy do nich na przykład refluks żołądkowo-przełykowy, czy też choroba wrzodowa. [4] W przypadku kobiet w ciąży, nie badano bezpieczeństwa jej spożycia i nie zostało jeszcze ono ostatecznie ustalone.  [5]

Wpływ kawy z cykorii na zdrowie

Cykoria może być bogatym źródłem substancji bioaktywnych do wzbogacania żywności człowieka. Należą do nich między innymi:

• inulina (prebiotyk),
• flawonoidy,
• witaminy (α-tokoferol, γ-tokoferol, β-karoten),
• składniki mineralne. [6]

Dzięki korzystnemu profilowi odżywczemu cykoria wykazuje również szereg właściwości prozdrowotnych:

• działa hepatoprotekcyjnie (ochronnie w stosunku do wątroby),
• ma właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne,
• wspomaga pracę układu immunologicznego,
• ma pozytywny wpływ na funkcjonowanie układu krążenia,
• wspomaga utrzymywanie prawidłowego stanu gospodarki lipidowej,
• zapobiega hiperglikemii,
• wspomaga pracę jelit,
• działa przeciwnowotworowo. [6]

Badania wykazały, że picie ekstraktu z korzenia cykorii (300 ml dziennie przez 4 tygodnie) obniża stężenie hemoglobiny glikowanej we krwi.  Jej ilość odzwierciedla średnie stężenie glukozy we krwi w ciągu ostatnich trzech miesięcy. Z tego powodu może zapobiegać zachorowaniu na cukrzycę lub je opóźnić. Udowodniono również, że ma pozytywny wpływ na perystaltykę jelit i rytm wypróżnień. [1]

Cykoria a wątroba i nerki

Ze względu na obawy niekorzystnego wpływu kawy z cykorii na funkcjonowanie wątroby i nerek, oznaczono także kilka parametrów pozwalających ocenić stan czynnościowy tychże narządów. Zaobserwowano jedynie minimalne niekorzystne zmiany. Dlatego kawa z cykorii prawdopodobnie nie ma lub ma minimalny niekorzystny wpływ na wątrobę i nerki, nawet przy dawce 300 ml na dobę, więc nie powinniśmy się obawiać jej spożywania.  [1]

Bezpieczeństwo kawy z cykorii

Spożywanie skoncentrowanych ekstraktów z korzeni cykorii niekiedy może stanowić zagrożenie dla zdrowia człowieka. W związku z tym, w ostatnich latach, przeprowadzono kilka ocen bezpieczeństwa i badań toksykologicznych inuliny pochodzącej z korzenia cykorii, jej ekstraktów i kawy. Wykazały one, że nie trzeba mieć obaw co do bezpieczeństwa ich spożywania. [3]

Kawa z cykorii a inne rodzaje kaw

Jedno z badań, którego celem było porównanie jakości kaw rozpuszczalnych na rynku, uwzględnia również kawę z dodatkiem cykorii. Badano między innymi zawartość cukrów redukujących, związków fenolowych, kwasowość naparów i ich aktywność przeciwutleniającą. Ponadto dokonano również ich analizy sensorycznej.

Zdecydowanie największą zawartością cukrów redukujących charakteryzowała się kawa z dodatkiem cykorii. Poza kawą zbożową cechowała się również najmniejszą kwasowością. Jednak w porównaniu z innymi kawami rozpuszczalnymi zawierała mniej związków fenolowych. Tym samym jej aktywność przeciwutleniająca była mniejsza.

Pod względem właściwości sensorycznej została oceniona najlepiej, prawdopodobnie ze względu na najlepiej wyczuwalny słodki i karmelowy zapach oraz słodki smak przy najsłabiej wyczuwalnym smaku kwaśnym. [4]

Kawy z cykorii dostępne na rynku. Gdzie ją kupić?

Obecnie na rynku można znaleźć wiele różnych rodzajów kawy z cykorii – rozpuszczalne, nierozpuszczalne, a nawet w kapsułkach. W większości z nich jedynym składnikiem jest cykoria. Na etykiecie w składnikach jest zapisana w różny sposób, np. pod postacią wyrażeń „cykoria”, „100% prażony korzeń cykorii”, „ekologiczna cykoria”, „mielone korzenie prażonej cykorii”.

Właśnie takie produkty powinniśmy wybierać, bez innych zbędnych dodatków, np. cukru. Są również dostępne zwykłe kawy, które mają tylko dodatek ekstraktu z cykorii. Jeżeli w składzie takich produktów nie znajduje się nic poza kawą i wymienionym ekstraktem, również są one bezpieczne, tylko będą miały nieco inne właściwości.

Podsumowanie

Ekstrakt z korzeni z cykorii może być bardzo dobrym zamiennikiem kawy. Jest godny polecenia w szczególności dla osób, które nie mogą spożywać kofeiny. Ma nie tylko wiele właściwości prozdrowotnych. Charakteryzuje się również korzystnymi właściwościami sensorycznymi, które mogą wielu osobom przypaść do gustu.  Warto jednak zwracać uwagę na skład produktów zawierających cykorię.

Bibliografia:

1. Nishimura, M., Ohkawara, T., Kanayama, T., Kitagawa, K., Nishimura, H., & Nishihira, J. (2015). Effects of the extract from roasted chicory (Cichorium intybus L.) root containing inulin-type fructans on blood glucose, lipid metabolism, and fecal properties. Journal of traditional and complementary medicine, 5(3), 161-167.
2. Charoenphun, N., & Puttha, R. (2021). Development of suitable formula for ready-to-drink healthy mixture of chicory and coffee. Coffee Science – ISSN 1984-3909, 16, e161785. 
3. Puhlmann, M. L., & de Vos, W. M. (2020). Back to the roots: revisiting the use of the fiber-rich Cichorium intybus L. taproots. Advances in nutrition, 11(4), 878-889.
4. Başaran, U., Gülümser, E., Yaman, C., Doğrusöz, M. Ç., & Mut, H. (2021). Antioxidants and Mineral Contents of Chicory as Coffee Additive. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 9(1), 217-223.
5. Wołosiak, R., Krawczyk, W., Derewiaka, D., Majewska, E., Kowalska, J., & Drużyńska, B. (2015). Ocena jakości i właściwości przeciwutleniających wybranych kaw rozpuszczalnych. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 48(3).
6. Perović, J., Šaponjac, V. T., Kojić, J., Krulj, J., Moreno, D. A., García-Viguera, C., … & Ilić, N. (2021). Chicory (Cichorium intybus L.) as a food ingredient–Nutritional composition, bioactivity, safety, and health claims: A review. Food chemistry, 336, 127676.
7. Ahmed, M., Hwang, J. H., Choi, S., & Han, D. (2017). Safety classification of herbal medicines used among pregnant women in Asian countries: a systematic review. BMC complementary and alternative medicine, 17(1), 1-11.