Zespół policystycznych jajników (PCOS) to jedno z najczęstszych zaburzeń endokrynologicznych u kobiet w wieku rozrodczym. Jego diagnostyka i terapia nadal stanowią wyzwanie dla wielu specjalistów. „Żywienie w PCOS” pod redakcją Hanny Szpunar-Radkowskiej to odpowiedź na potrzebę stworzenia solidnego przewodnika. Oparty jest na aktualnej wiedzy naukowej oraz klinicznym doświadczeniu.
Profesor Michał Czapla zaznacza na wstępie, że ta książka to nie tylko encyklopedia faktów. To także narzędzie do codziennej praktyki klinicznej. To podejście widać w każdym rozdziale. Publikacja łączy twarde dane z empatycznym ujęciem potrzeb pacjentek.
| Tytuł: Żywienie w PCOS |
| Autor: Hanna Szpunar-Radkowska |
| Wydawnictwo: PZWL Wydawnictwo Lekarskie |
| Rok wydania: 2025 |
| Liczba stron: 352 |
#PatronatMedialny
O książce
Struktura i zawartość merytoryczna
Książka obejmuje 18 rozdziałów oraz liczne załączniki praktyczne (w tym Skalę Depresji Becka i Tabelę Monitorowania Aktywności). Rozpoczyna się od omówienia epidemiologii i patogenezy PCOS. Wskazuje na złożoność etiologiczną zaburzenia oraz jego metaboliczne, hormonalne i psychologiczne konsekwencje. Kluczowe miejsce w analizie patomechanizmów zajmuje insulinooporność, stan zapalny oraz zaburzenia mikrobioty jelitowej.
Na uwagę zasługuje rozdział poświęcony klasyfikacji fenotypów PCOS wg kryteriów rotterdamskich, z uwzględnieniem najnowszych danych genetycznych i epigenetycznych. Precyzyjna analiza fenotypów A–D, a także propozycje nowych klasyfikacji (np. H-CA, H-PCOM) czynią z książki wartościowe źródło wiedzy także dla lekarzy endokrynologów.
Rozdziały poświęcone dietoterapii zostały opracowane z dużą starannością i uwzględniają różne modele żywieniowe, od diety śródziemnomorskiej, przez DASH, po dietę roślinną. Szczególne uznanie budzi rozdział autorstwa Iwony Kibil dotyczący bilansowania diety roślinnej w kontekście niedoborów charakterystycznych dla kobiet z PCOS. Omówiono tam szczegółowo między innymi zapotrzebowanie na witaminę D, B12, cynk, jod czy selen.
Nie pominięto również aktualnych doniesień naukowych na temat suplementacji. Osobne rozdziały poświęcono roli inozytolu (w tym tzw. paradoksowi jajnikowemu), N-acetylocysteinie, berberynie, flawonoidom i resweratrolowi. Zacytowane zostały najnowsze metaanalizy i przeglądy systematyczne.
Warto wyróżnić również część dotyczącą mikrobioty. Coraz częściej postrzegana jest jako kluczowy element patogenezy PCOS. Książka omawia probiotyki, prebiotyki i transfer mikrobioty. Jest to jedna z pierwszych pozycji na polskim rynku, która łączy żywienie i mikrobiom w kontekście PCOS.
Podejście holistyczne i interdyscyplinarne
Jedną z największych wartości tej książki jest jej wielowymiarowość. Autorki poruszają tematy często pomijane w publikacjach medycznych, takie jak:
- wpływ PCOS na libido i psychoseksualność,
- znaczenie stresu i zaburzeń depresyjnych,
- współwystępowanie czynnościowego braku miesiączki,
- rola psychoterapii poznawczo-behawioralnej w leczeniu.
Nie zabrakło praktycznych rozdziałów o aktywności fizycznej, wpływie środowiska i trychologii (np. w kontekście łysienia androgenowego czy hirsutyzmu).
Adresat publikacji i jej użyteczność w praktyce
Choć publikacja jest specjalistyczna, napisano ją w zrozumiałym i precyzyjnym języku. Może służyć zarówno lekarzom, dietetykom, psychologom, jak i studentom kierunków medycznych. Książka będzie dla dietetyka klinicznego cennym źródłem. Zawiera aktualne rekomendacje oraz praktyczne strategie interwencji żywieniowej i suplementacyjnej.
Książka ma przejrzystą strukturę rozdziałów. Wiele tabel, wykresów i odniesień do badań sprawia, że to narzędzie jest wygodne w codziennej pracy z pacjentami.
Podsumowanie
„Żywienie w PCOS” to publikacja długo wyczekiwana. W pełni spełnia oczekiwania środowiska medycznego. Łączy w sobie wysoki poziom merytoryczny, interdyscyplinarność oraz ogromny szacunek dla pacjentki. To książka, która wyznacza nowy standard w podejściu do dietoterapii w PCOS. Powinna znaleźć się na półce każdego dietetyka klinicznego i lekarza pracującego z kobietami z tym zespołem.
