Wprowadzenie – czym jest Choroba Alzheimera?
Choroba Alzheimera (ang. Alzheimer’s Disease – AD) jest chorobą neurodegeneracyjną, której podstawowym objawem klinicznym jest otępienie. Występuje głównie u osób starszych – po 65 r.ż. Zapadalność w zależności od wieku wynosi od 2 do 40/1000 osób/rok. Patogeneza choroby Alzheimera nie została definitywnie ustalona, a wśród przyczyn jej występowania wymienia się m.in. wcześniej wspomniany wiek, poziom wykształcenia – wraz ze wzrostem długości nauki obserwuje się późniejsze ujawnianie się objawów klinicznych, kwestie związane z życiem społecznym – brak spotkań towarzyskich wiąże się z większym prawdopodobieństwem wystąpienia choroby u osób starszych, czy wątki związane z podatnością genetyczną [1].
Ze względu na uciążliwe dolegliwości (zaburzenia pamięci, myślenia, rozumienia pojęć, orientacji) i postępujący charakter choroby, warto zastanowić się nad możliwościami spowolnienia występowania kolejnych etapów zaburzeń otępiennych. Wśród nich wymienia się m. in. stymulację intelektualną, różnorodność bodźców umysłowych i emocjonalnych, aktywność fizyczną i społeczną, ale także dietę [1], do której będzie odnosiła się kolejna, główna część artykułu dotycząca badania przeprowadzonego przez amerykańskich badaczy na temat związku pomiędzy spożyciem flawonoidów i ryzykiem rozwoju choroby Alzheimera i innych zespołów otępiennych (ADRD – ang. Alzheimer Disease Related Dementias) [2].
Opis badania
Celem badania było określenie związku pomiędzy konsumpcją flawonoidów (całkowitą oraz podzieloną na poszczególne 6 grup związków), a ryzykiem rozwoju ADRD i AD [2].
Było to kohortowe badanie prospektywne, przeprowadzone na grupie 2801 osób. Badacze podczas kilku wizyt kontrolnych analizowali stan zdrowia uczestników oraz częstość spożycia produktów za pomocą przygotowanego kwestionariusza. Składał się on ze 126 produktów z podaną standardową porcją wraz z częstotliwością spożycia (9 kategorii – od „nigdy” do „6 lub więcej razy / dzień”). Ponadto pacjenci byli proszeni o udzielenie informacji m.in. na temat stosowanych suplementów diety, typu płatków śniadaniowych, który jest najczęściej przez nich wybierany, najczęściej używanego typu tłuszczów i częstotliwości konsumpcji potraw smażonych. Po upływie niemalże 20 lat ADRD zostało zdiagnozowane u 193 pacjentów, spośród których 158 zostało zaklasyfikowanych jako Choroba Alzheimera [2].
W badaniu analizowano spożycie 6 grup flawonoidów: flawonolów, flawonów, flawanonów, flawan-3-olów, antocyjanów, polimerów flawonoidów oraz ich całkowitą ilość (sumę). Spośród produktów zawierających spore ilości zarówno flawonoli, flawan-3-oli i polimerów flawonoidów uczestnicy najczęściej wybierali jabłka, gruszki oraz herbatę, głównymi źródłami flawonów i flawanonów były pomarańcze oraz sok pomarańczowy, natomiast antocyjanów – borówki amerykańskie, truskawki i czerwone wino. Ilość spożywanych flawonoidów była obliczana na podstawie częstotliwości spożycia danego produktu, która była następnie mnożona przez zawartość danego flawonoidu w danym produkcie oraz porcję spożywaną przez uczestnika. Zawartość poszczególnych flawonoidów w konkretnych produktach była wyznaczana na podstawie bazy produktów USDA. Konsumpcja wyżej wspomnianych związków została podzielona na 4 grupy: mediana i 3 wartości centylowe (15 centyl, 30 centyl, 60 centyl) [2].
Wnioski z badania
- Dieta bogatsza w flawonole, antocyjany i polimery flawonoidów wiązała się z niższym ryzykiem rozwoju ADRD.
- Zwiększona zawartość flawonoli i antocyjanów wiązała się z niższym ryzykiem rozwoju Choroby Alzheimera. W przypadku polimerów flawonoidów zależność ta była nieistotna statystycznie, jednakże nie można jej wykluczyć, gdyż osoby z grupy o największym spożyciu tego związku miały o 36% mniejsze ryzyko rozwoju AD w porównaniu do osób charakteryzujących się najniższym spożyciem,
- Podobnie, nie można z pewnością stwierdzić braku korelacji pomiędzy całkowitą konsumpcją flawonoidów i flawan-3-oli, a ryzykiem rozwoju ADRD lub AD, ponieważ mimo braku statystycznie istotnej zależności pomiędzy tymi zmiennymi, osoby o najwyższym poziomie konsumpcji ww. związków miały o ok. 30% mniejsze ryzyko rozwoju ADRD lub AD w porównaniu do osób o najniższym poziomie spożycia,
- Badacze wykazali również, że w porównaniu do osób charakteryzujących się najniższym poziomem spożycia, osoby z grupy o największym spożyciu były bardziej aktywne fizycznie, spożywały więcej kalorii, ich dieta cechowała się wyższą jakością, konsumowały większą ilość kwasów omega-3, rzadziej paliły papierosy oraz miały niższe BMI i zapadalność na hipercholesterolemię [2].
Bibliografia
1. Medycyna Praktyczna. Interna Szczeklika.; 2017.
2. Shishtar E, Rogers GT, Blumberg JB, et al. Long-term dietary flavonoid intake and change in cognitive function in the Framingham Offspring cohort. Public Health Nutr. 2020;23:1576-1588.
