Czy rodzic może sobie pozwolić na korzystanie z urządzeń elektronicznych podczas posiłku z dziećmi? W wielu polskich domach to codzienna sytuacja, która zabiera nam wspólne chwile. Sprawdźmy, co na ten temat mówi nauka? Czy korzystanie z telefonu podczas jedzenia z dzieckiem jest aż tak złe i czym grozi? Zobaczmy to oczami dziecka.
– Mamo, patrz, zjem całe brokuły! – woła Ala z entuzjazmem, mieszając widelcem po kolorowym talerzu. To dla niej prawdziwe wyzwanie – jeszcze kilka tygodni temu na sam widok zielonych warzyw kręciła nosem. Ale dziś chce pokazać, że potrafi. Mama siedzi naprzeciwko, telefon w dłoni. Przesuwa palcem po ekranie, kiwając głową i mówiąc pod nosem „mhm, super, kochanie”. Nie podnosi jednak wzroku znad wiadomości na messengerze. Dziewczynka spuszcza wzrok. Zjada brokuły, tak jak obiecała, ale radość gdzieś ulatuje. Chciała się podzielić czymś ważnym. Teraz to już tylko zwykły obiad.
Takie sytuacje są dość powszechne. Czasami rodzice są zabiegani i nie mogą się oderwać od obowiązków. Zbyt często jest to jednak wybór. Bo powiadomienie można wyłączyć, a telefon zostawić w innym pokoju. Dlaczego to tak ważne?
Badacze alarmują: szkodzimy budowaniu rodzinnych więzi
Zazwyczaj mówimy o tym, by nie czytać lub korzystać z telefonu, bo to nie jest eleganckie. Nie powinniśmy przekazywać złych nawyków najmłodszym. Jednak badacze wskazują na głębszy problem. I dotyczy to też dzieci najmłodszych, które nie są w stanie jeszcze powiedzieć „mamo, tato — spójrzcie!”.
Najwięcej szkód możemy wyrządzić dzieciom z problemami z jedzeniem lub ADHD. Przeprowadzono badanie [2] „zamrożonej twarzy” z modyfikacją polegającą na użyciu telefonu. Zauważono, że niemowlęta reagują większym napięciem i próbą ucieczki, gdy rodzic jest rozproszony przez ekran. Takie przerwane lub niskiej jakości kontakty mogą przyczyniać się do problemów rozwojowych. Większe są trudności z regulacją emocji i silniejsza postawa buntu.
Niebezpieczna technoferencja
Naukowcy nazywają ten problem technoferencją (ang. technoference). Jest to sytuacja, gdy wspólne interakcje rodzinne odbywają się przy ekranie urządzenia elektronicznego. We włoskim badaniu [2] zaproszono do udziału ponad 174 matek z dziećmi w wieku ok. 2,5 roku. Większość z nich była samotnie wychowująca dziecko. Badane rodziny były filmowane przez 20 minut w trakcie trwania obiadu w ich własnym domu. Połowa z nich korzystała z ekranów, połowa nie.
Efekty korzystania z telefonu podczas posiłku
Naukowcy zaobserwowali następujące problemy u grupy, która korzystała z telefonu:
- Niższa była jakość interakcji z dzieckiem
- Pojawiało się większe napięcie u dziecka i problemy z kontrolowaniem emocji
- Częstszy był lęk i wycofanie dziecka
- Częstsza była odmowa jedzenia i agresja
Wspólne jedzenie z dzieckiem to bezcenna interakcja
Bliski, zaangażowany kontakt z dzieckiem wspiera rozwój emocjonalny, społeczny i poznawczy. Badacze już dawno udowodnili [3], że regularne rodzinne posiłki sprawiają, że dziecko jest zdrowsze. Ma lepsze nawyki żywieniowe i rzadziej cierpi na zaburzenia odżywiania.
Ważne jest, by rodzice świadomie skupiali się na interakcji z dzieckiem. Takie podejście wesprze u dziecka umiejętności radzenia sobie z emocjami, elastyczność myślenia i rozwiązywania problemów.
Rekomendacja dietetyczna dla rodziców
Ograniczenie cyfrowych rozpraszaczy w czasie posiłków może sprzyjać korzystniejszym relacjom rodzic–dziecko. Wspiera też prawidłowy rozwój psychospołeczny najmłodszych. Dietetyk, pracując z rodziną, powinien delikatnie, ale stanowczo zachęcać rodziców do ograniczenia korzystania z telefonów podczas wspólnych posiłków. Zwracajmy uwagę, że wspólny posiłek to okazja do budowania więzi i modelowania zdrowych nawyków.
Złote zasady dobrej atmosfery rodzinnego posiłku
Kliknij, by pobrać pdf:
Bibliografia:
- Cimino S, Cerniglia L. Integrating Screens and Spoons: An Exploratory Study on Digital Technology’s Influence on Parent-Child Interactions. Eur J Investig Health Psychol Educ. 2025 Mar 16;15(3):36. doi: 10.3390/ejihpe15030036. PMID: 40136775.
- Stockdale LA, Porter CL, Coyne SM, Essig LW, Booth M, Keenan-Kroff S, Schvaneveldt E. Infants’ response to a mobile phone modified still-face paradigm: Links to maternal behaviors and beliefs regarding technoference. Infancy. 2020 Sep;25(5):571-592. doi: 10.1111/infa.12342. Epub 2020 Jun 4. PMID: 32857440.
- Hammons AJ, Fiese BH. Is frequency of shared family meals related to the nutritional health of children and adolescents? Pediatrics. 2011 Jun;127(6):e1565-74. doi: 10.1542/peds.2010-1440. Epub 2011 May 2. PMID: 21536618; PMCID: PMC3387875.
