Wiele badań dowodzi zdrowotnych właściwości kofeiny. Najnowsze prace naukowe opublikowane w Nature Neuroscience donoszą, że dawka kofeiny przyjęta po intensywnym wysiłku intelektualnym wspomoże procesy pamięci długotrwałej.
Zespół badaczy pod kierownictwem Daniela Borota z Johns Hopkins University w Baltimore, zauważył, że chociaż wcześniej określano wpływ kofeiny na wzmożenie funkcji poznawczych, jednak nie zbadano dokładnie jej wpływu na pamięć długotrwałą [1]. W badaniu Borota udział wzięło 160 osób w wieku 18 do 30 lat. Naukowcy pokazali ochotnikom zdjęcia różnych przedmiotów i poproszono ich, by określili przeznaczenie przedmiotów – a dokładnie to czy mogą być używane w pomieszczeniach czy na zewnątrz. Zaraz po zakończeniu polecenia, jednej części ochotników podano tabletki z zawartością 200 mg kofeiny, drugiej zaś placebo. Następnego dnia badacze pokazali uczestnikom zestaw obrazków, w którym znajdowały się zdjęcia nowe oraz te pokazywane w dniu poprzednim. Ochotników poproszono o określenie czy przedstawiane obrazki są nowe czy stare, czy też podobne do uprzednio pokazywanych.
200 mg kofeiny poprawia zapamiętywanie
Z przeprowadzonej analizy wyników płynie wniosek, że osoby, którym podano tabletkę z kofeiną, statystycznie częściej poprawnie wskazywały obrazki, które były podobne do pokazywanych uprzednio w porównaniu do grupy kontrolnej. Co do wskazań czy pokazywane obrazki były nowe czy stare, obie grupy badanych nie różniły się pod względem poprawności ich klasyfikacji. Badanie Borota wykazało, że spożywanie 200 mg kofeiny dziennie może wspomóc pamięć długoterminową.
Badanie powtórzono przy użyciu dawek 100 i 300 mg kofeiny. Wykazano, że dawka 200 mg dawała lepsze rezultaty w zapamiętywaniu niż dawka 100 mg oraz że pomiędzy dawką 200 a 300 mg kofeiny nie ma statystycznie istotnej różnicy w poprawie procesów zapamiętywania.
W badaniu stwierdzono także, że nie nastąpiła poprawa zapamiętywania u osób którym podano dawkę kofeiny na godzinę przed przeprowadzanym badaniem. Mechanizm wpływu kofeiny na funkcje poznawcze mózgu nie jest do końca wyjaśniony, jednak jej działanie oparte jest na regulacji wydzielania neurotransmiterów.
Wsparcie funkcji poznawczych osób starszych
🔎 W innym badaniu u osób powyżej 60. roku życia regularne picie kawy, zwłaszcza w ilości ponad 480 g dziennie, wiązało się z lepszymi wynikami testów pamięci i funkcji poznawczych. Kofeina i kawa wykazywały również możliwy efekt ochronny przed otępieniem z ciałami Lewy’ego.
Nie tylko funkcje poznawcze
Według raportu Food and Drug Administration (FDA) przeciętny Amerykanin dostarcza w swojej diecie około 300 mg kofeiny pochodzącej przede wszystkim z napojów takich jak kawa, herbata czy napoje gazowane. Wiele publikacji wskazuje na dobroczynne działanie tej substancji na zdrowie ludzi, takie jak zmniejszenie ryzyka występowania chorób wątroby. W innych badaniach wykazano natomiast że 2 do 4 filiżanek kawy dziennie obniża ryzyko samobójstwa. Jednak substancja ta ma także niekorzystne właściwości chociażby takie jak zaburzanie snu na kilka godzin po jej spożyciu. Kofeina zawarta w napojach energetyzujących może wpływać także negatywnie na pracę serca.
Bibliografia:
- Borota, D., Murray, E., Keceli, G., Chang, A., Watabe, J. M., Ly, M., … & Yassa, M. A. (2014). Post-study caffeine administration enhances memory consolidation in humans. Nature neuroscience, 17(2), 201-203.
- Li, J., Yu, K., Bu, F., Li, P., & Hao, L. (2025). Exploring the impact of coffee consumption and caffeine intake on cognitive performance in older adults: a comprehensive analysis using NHANES data and gene correlation analysis. Nutrition Journal, 24, 102.
- Data pierwotnej publikacji artykułu: 16.01.2014
- Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 5.07.2025
