Producenci odżywek zarzucają nas coraz to nowszymi specyfikami, mającymi zwiększać siłę, wytrzymałość i potęgować efekty treningu. Szczególnie chętnie sięgają po nie mężczyźni, aby wspomóc swoje dążenia do wymarzonej sylwetki. Suplementy sportowe mają naprawdę dobrą jakość, często potwierdzoną badaniami, ale chcąc nie chcąc zawierają niekiedy związki otrzymywane sztucznie. Osoby, które cenią sobie naturalne pochodzenie produktów, mogą zainteresować dwie, wymienione w tytule, rośliny oraz tegoroczne badanie o wpływie ich spożycia na osiągi treningowe.
Wprowadzenie – mitochondria, smaczelina i Indyjski wawrzyn
Rośliny, zwłaszcza zioła i przyprawy, obfitują w cenne fitoskładniki, wykazujące szerokie spektrum działania, od przeciwutleniającego aż po antynowotworowe. Wiele z nich znajduje zastosowanie także w świecie sportu – poprawiają wydolność, wytrzymałość i oddziałują na budowanie masy mięśniowej. Szczególnie pomocne będą te, które zawierają związki azotowe lub ich prekursory (np. L-arginina czy L-cytrulina). Wysiłek fizyczny, w połączeniu ze zwiększoną dostępnością tlenku azotu i przy współudziale kinazy AMP, będzie wpływał na aktywację PGC1-alfa, a tym samym biosyntezę mitochondriów w mięśniach [1]
Mangostan
Mangostan (Garcinia mangostana L.), zwany też garcynią lub smaczeliną, to gatunek wiecznie zielonego drzewa, rosnącego na dalekim wschodzie, m.in. w Tajlandii i Malezji. Jego owoce są jadalne i w smaku przypominają połączenie poziomki, pomarańczy i ananasa. Ze względu na trudności w przechowywaniu i transporcie, raczej nie uświadczymy ich świeżej wersji, ale dostępne są preparaty na bazie ekstraktu. Głównym związkiem aktywnym jest alfa-mangostan, wykazujący działanie przeciwzapalne, przeciwutleniające, przeciwbólowe i lipolityczne [2].
Cynamonowiec
Cynamonowiec tamala (Cinnamonium tamala) występuje w podobnym rejonie, co mangostan, jednak w tym wypadku cenniejsze są liście, używane jako przyprawa lub do produkcji olejków. Zawarte w nich kamfen, mircen i limonen mogą działać antybakteryjnie, przeciwzapalnie i przeciwutleniająco, poprawiać stan chorego w cukrzycy oraz wspomagać wątrobę [3][4].
Badanie [5]
Naukowcy z Indii przygotowali mieszaninę ekstraktów z owoców mangostanu i liści cynamonowca (GMCT), na etanolu, w stosunku 1:2. Przed przystąpieniem do badania na ludziach, wykonali oni próby na myszach, aby ocenić, czy przygotowany preparat rzeczywiście działa tak, jak przewidywali i jest on bezpieczny.
W badaniu wzięło udział 38 mężczyzn w wieku 19-39 lat, wykonujących trening oporowy 2-3 razy w tygodniu, nie cierpiących na żadne choroby przewlekłe, nie stosujących leków ani sterydów, nie suplementujących żadnych środków ergogenicznych oraz niepijących więcej niż wynosi standardowa, dopuszczalna ilość alkoholu dziennie (20 g etanolu). Zostali oni podzieleni na dwie grupy i w zależności od przydziału, otrzymywali kapsułkę zawierającą 400 mg GMCT lub tyle samo placebo, codziennie, przez 42 dni.
Ochotnicy wykonywali trening oporowy 5 razy w tygodniu, poprzedzony rozgrzewką na poziomie 50% 1RM (wykonywali 8-10 powtórzeń ćwiczenia z fazy właściwej treningu). Następnie wykonywali 2-3 serie na poziomie 70% 1RM, a poprawne wykonanie 10 powtórzeń owocowało zwiększeniem ciężaru do 90% 1RM i ponownym wykonaniem 2-3 serii. Szczegółowy opis protokołu treningowego i wykaz ćwiczeń został zawarty w publikacji.
Do opracowania wyników posłużyły:
- Pomiary 1RM podczas wyciskania sztangi na ławce poziomej i wypychaniu nóg na suwnicy
- Pomiary wytrzymałości siłowej przy prostowaniu nóg na maszynie (ilość poprawnie wykonanych powtórzeń, trwających 4-5 s, z obciążeniem 70% 1 RM do odmowy)
- Pomiary ciśnienia tętniczego i pulsu
- Pomiary stężenia wolnego testosteronu, mleczanu, insuliny, IGF-1 w surowicy, pomiary antropometryczne, morfologia krwi, ALAT i ASPAT; pomiary wykonano przed rozpoczęciem badania i po jego zakończeniu
Wyniki
Pod koniec badania, mężczyźni z grupy GMCT mogli wycisnąć o niespełna 50% większy ciężar niż na początku i wypychali ciężar o prawie 40% większy. W grupie placebo wyniki kształtowały się na poziomie ok. 7% wzrostu ciężaru w obu ćwiczeniach. Największe zmiany miały miejsce między dniem 14 a 28.
W przypadku wyprostu nóg, w grupie GMCT badani wykonywali na koniec badania o około 6 powtórzeń więcej niż na początku i o 4 powtórzenia więcej niż osoby z grupy placebo.
Zwiększeniu uległ także obwód bicepsów (o 50% bardziej w grupie GMCT – przyrost o ok. 1 cm), beztłuszczowa masa ciała (+2,5 kg), a obniżeniu uległa masa tkanki tłuszczowej (-2,5 kg).
Spośród parametrów biochemicznych, poziom testosteronu uległ znaczącemu zwiększeniu w grupie GMCT i niewielkiemu w grupie placebo. Nie zaobserwowano istotnych zmian w stężeniu IGF-1, mleczanu i insuliny. Pozostałe parametry (morfologia, markery wątrobowe i inne) pozostawały w normie przez cały okres badania. Badani nie odczuwali żadnych niekorzystnych zmian, związanych ze stosowaniem preparatu.
Podsumowanie
Anaboliczny efekt mieszanki GMCT mógł wiązać się ze zwiększeniem liczby i polepszeniem funkcjonowania mitochondriów oraz ze zwiększoną syntezą białek, spowodowaną regulacją kinazy mTOR. W obu przypadkach przyczyniła się do tego zwiększona produkcja tlenku azotu – GMCT aktywowało endoterialną syntazę tlenku azotu (eNOS). Związki zawarte w mangostanie i cynamonowcu silnie zmiatały też wolne rodniki, w dużej ilości powstające przy wzmożonym treningu i mogące uszkadzać mitochondria. Obie rośliny mogą mieć zatem ogromne znaczenie w kontekście poprawy efektów treningowych.
O ile mangostan jest dosyć znany w Polsce i bez problemu można kupić proszek, ekstrakt a nawet całe, liofilizowane owoce, o tyle zdobycie liści cynamonowca może być już dużo cięższe. Zniechęcająca może być też cena – mając do wyboru sprawdzoną odżywkę czy przedtreningówkę w tej samej cenie, co egzotyczny specyfik, większość osób sięgnie chętniej po to, co znane. Warto jednak dać szansę naturze, a nowe badania być może zwiększą zainteresowanie sportowców i producentów żywności specjalistycznej.
Źródła:
[1] Dyakova E.Y. i wsp.: Physical exercise associated with NO production: signaling pathways and significance in health and disease., Frontiers in Cell and Developmental Biology 2015
[2] Peres V. i wsp.: Tetraoxygenated naturally occurring xanthones., Phytochemistry 2000
[3] Preety A, Sharma S., A brief review on Cinnamomum tamala (Buch.-ham.) Nees & Eberm.: an important medicinal tree., Int J Res Biol Sci. 2016
[4] Gill S. i wsp.: Phytochemical investigation of high altitude medicinal plants Cinnamomum tamala (Buch-ham) Nees and Eberm and Rhododendron arboreum smith., Am J Phytomed Clin Ther. 2015
[5] Konda M.R. i wsp.: Combined extracts of Garcinia mangostanafruit rind and Cinnamomum tamala leaf supplementation enhances muscle strength and endurance in resistance trained males., Journal of the International Society of Sports Nutrition 2018
