Niedoczynność tarczycy a nadwaga, otyłość oraz odchudzanie

Niedoczynność tarczycy to schorzenie coraz częściej spotykane. Według danych statystycznych cierpi na nie niemal 20 procent społeczeństwa polskiego. Wśród objawów tej choroby, najczęściej wymienia się wzrost tkanki tłuszczowej |2|. Czy jednak zawsze niedoczynność tarczycy oznacza walkę z nadprogramowymi kilogramami? Czy mimo tego możliwe jest utrzymanie prawidłowej masy ciała?

Niedoczynność tarczycy – przyczyny tycia

Zwiększenie masy ciała u chorych na niedoczynność tarczycy to zazwyczaj objaw niewyrównanego poziomu hormonów. Jeżeli schorzenie to jest leczone, poprzez zażywanie odpowiednich leków, wówczas poziom hormonów wyrównuje się |1|. Jest to pierwszy krok do osiągnięcia prawidłowej masy ciała. Niestety zjawiskiem powszechnym u osób z problemami tarczycy jest niezwracanie uwagi na sposób żywienia |6|.

Nieodpowiednio skomponowana dieta również jest przyczyną pojawienia się dodatkowych kilogramów. Jest to jednak aspekt, o którym większość chorych zapomina. Wzrost masy ciała tłumaczony jest przez nich, wyłącznie jako skutek uboczny zaburzeń hormonów tarczycy |6|. Tymczasem w wielu przypadkach to dodatni bilans kaloryczny, a nie choroba powoduje zwiększenie tkanki tłuszczowej. 

Jak schudnąć ze zdiagnozowaną niedoczynnością?

Wielu pacjentów cierpiących na zaburzenia w funkcjonowaniu tarczycy na własną rękę podejmuje próby zgubienia zbędnych kilogramów |5|. Najczęściej stosowane są diety odchudzające o bardzo niskiej wartości energetycznej. W efekcie metabolizm staje się wolniejszy i dochodzi do nasilenia objawów chorobowych |3|.

Aby tempo chudnięcia było optymalne, należy wdrożyć odpowiednią dietę redukcyjną. Ważne, aby ilość dostarczanej energii nie była zbyt niska. Należy dostosować ją do indywidualnego przypadku, biorąc pod uwagę etap choroby oraz pomiary antropometryczne |6|.  Najlepiej, aby jadłospis składał się z około pięciu niewielkich objętościowo posiłków.

Dieta redukcyjna przy niedoczynności tarczycy

Redukcja masy ciała wymaga zastosowania deficytu energetycznego oraz ograniczenia spożycia niektórych produktów. Dotyczy to szczególnie żywności wysokoprzetworzonej, bogatej w tłuszcz, cukier i sól. Zaleca się także zastąpienie węglowodanów prostych, złożonymi |6|.

W przebiegu niedoczynności tarczycy może dochodzić do zaburzenia gospodarki węglowodanowej |4|. Z tego względu zaleca się spożywanie pokarmów charakteryzujących się niskim indeksem glikemicznym |7|.

W związku z występowaniem zaburzeń hormonalnych istnieje ryzyko zaburzenia mikroflory jelitowej |3|. Obniża to przyswajalność składników odżywczych oraz wpływa na trawienie. Korzystnym rozwiązaniem będzie, więc wzbogacenie jadłospisu w błonnik oraz naturalne probiotyki |7|.

Znaczenie aktywności fizycznej

Podstawę redukcji masy ciała stanowi jadłospis o kaloryczności mniejszej, niż wynosi całkowita przemiana materii. Wielokrotnie udowodniono jednak, że połączenie diety oraz aktywności fizycznej pozwala osiągnąć znacznie skuteczniejsze rezultaty |5|. W przypadku chorych na niedoczynność tarczycy można, a nawet powinno się wdrażać odpowiednie ilości ruchu. 

Kluczowy jest rodzaj podejmowanej aktywności. Nie powinno się wykonywać treningów, podczas których mięśnie wykonują krótką, ale intensywną pracę. Wskazane jest natomiast stosowanie planu treningowego uwzględniającego, ćwiczenia aerobowe np. marsz, bieg czy pływanie |8|.  

Podsumowanie

Niedoczynność tarczycy w wielu przypadkach oznacza ryzyko wzrostu masy ciała. Jest to wynik zwolnionego tempa metabolizmu. Jednak wbrew powszechnym mitom nie oznacza to bezskutecznej walki z dodatkowymi kilogramami. Z niedoczynnością tarczycy da się schudnąć. Kluczem do osiągnięcia prawidłowej masy ciała jest uregulowanie poziomu hormonów oraz odpowiednia dieta. Często to właśnie pokarmy, które chory spożywa w nadmiarze, przyczyniają się do tycia bardziej, niż sama choroba. 

Bibliografia: 

1. Chiovato, L., Magri, F. & Carlé, A. Hypothyroidism in Context: Where We’ve Been and Where We’re Going. Adv Ther 36, 47–58 (2019). https://doi.org/10.1007/s12325-019-01080-8
2. Sanyal D, Raychaudhuri M. Hypothyroidism and obesity: An intriguing link. Indian J Endocrinol Metab. 2016 Jul-Aug;20(4):554-7. doi: 10.4103/2230-8210.183454.
3. Tamer G, Meral Mert, Tamer I, Mesci B, Kılıc D, Arık S. Effects of thyroid autoimmunity on abdominal obesity and hyperlipidaemia. Endokrynol Pol. 2011;62(5):421-428
4. Ruhla S., Weickert M.O., Arafat A.M. i wsp. A high normal TSH is associated with the metabolic syndrome. Clin. Endocrinol. (Oxf). 2009 Sep 10.
5. Tonstad, S., Nathan, E., Oda, K., & Fraser, G. (2013). Vegan Diets and Hypothyroidism. Nutrients, 5(11), 4642–4652. MDPI AG. Retrieved from http://dx.doi.org/10.3390/nu5114642
6. Ostrowska, L., Gier, D., & Zyśk, B. (2021). The Influence of Reducing Diets on Changes in Thyroid Parameters in Women Suffering from Obesity and Hashimoto’s Disease. Nutrients, 13(3), 862.
7. Ihnatowicz, P., Drywień, M., Wątor, P., & Wojsiat, J. (2020). The importance of nutritional factors and dietary management of Hashimoto’s thyroiditis. Annals of agricultural and environmental medicine, 27(2).
8. Lankhaar, J., Kemler, E., Hofstetter, H., Collard, D., Zelissen, P., Stubbe, J. H., & Backx, F. (2021). Physical activity, sports participation and exercise-related constraints in adult women with primary hypothyroidism treated with thyroid hormone replacement therapy. Journal of sports sciences, 39(21), 2493–2502. https://doi.org/10.1080/02640414.2021.1940696