Obecność naturalnych cukrów w 100% sokach owocowych sprawia, że nieraz pojawiają się wątpliwości, czy pod względem oddziaływania na zdrowie nie kwalifikować ich po prostu jako słodkich napojów. Jednak nowe dowody naukowe wskazują, że 100% sok owocowy ma pozytywny bądź neutralny wpływ na masę ciała, kontrolę poziomu glukozy we krwi oraz podaż składników odżywczych.
Wpływ 100% soku owocowego na masę ciała
Istnieje przekonanie, że spożywanie 100% soku owocowego przyczynia się do wzrostu masy ciała, jednak nie jest ono poparte żadnymi wynikami badań interwencyjnych o wysokiej jakości. Dla kontrastu, warto przytoczyć wyniki ostatnich badań, które wykazały, że codzienne spożywanie 100% soku owocowego ma neutralny bądź nawet pozytywny wpływ na masę ciała. We wspomnianym badaniu [1] udział wzięło 78 osób otyłych, które zostały przydzielone do 2 grup. W grupie badanej przez 12 tygodni stosowano dietę redukcyjną wraz z 500 ml soku pomarańczowego a w grupie kontrolnej stosowano standardową dietę niskokaloryczną bez soku. W niniejszym badaniu stwierdzono, że dodanie soku pomarańczowego do diety odchudzającej nie wpływa na utratę masy ciała wywołaną przez dietę, dodatkowo nie zwiększa poziomu glukozy w surowicy krwi, za to poprawia wrażliwość na insulinę i markery stanu zapalnego. W grupie badanej zwiększyło się również spożycie witaminy C i folianów odpowiednio o 62% i 39%, co nie miało miejsca w grupie kontrolnej. Zatem umiarkowane spożycie soku pomarańczowego zapewnia korzyści związane z interwencją odchudzającą i nie ma niekorzystnego wpływu na masę ciała i parametry metaboliczne u otyłych pacjentów.
Inne randomizowane badanie naprzemienne [2] przeprowadzone w Niemczech miało na celu sprawdzenie najbardziej korzystnego czasu, z punktu widzenia metabolizmu, na spożywanie 100% soków owocowych. Wbrew powszechnemu przekonaniu wyniki badania wykazały, że spożywanie 100% soku pomarańczowego wraz z posiłkami skutkowało nieznacznym spadkiem netto średniej masy tkanki tłuszczowej wynoszącym 0,3 kg (p<0,05). To potwierdza, że regularne spożywanie 100% soku owocowego nie przyczynia się do wzrostu masy ciała lub otyłości.
Porównanie 100% soku owocowego z innymi napojami
Nowe randomizowane badanie naprzemienne [3] pozwoliło zbadać wpływ 100% soku pomarańczowego oraz napojów słodzonych na różne parametry metaboliczne. Wyniki wykazały, że codzienne spożywanie 100% soku pomarańczowego prowadzi do poprawy kontroli glikemii, najprawdopodobniej ze względu na zaskakująco niski indeks glikemiczny w porównaniu z napojami słodzonymi, tj. 50 dla soku pomarańczowego w porównaniu z 63 dla napojów słodzonych. Poziom stężenia potasu, wpływającego na utrzymanie prawidłowego ciśnienia krwi, pozostał niezmieniony. Średni poziom stężenia kwasu moczowego we krwi zmniejszył się, co wpłynęło na redukcję ryzyka wystąpienia dny moczanowej. Prof. Dr Reinhold Carle z Uniwersytetu Hohenheim skomentował wyniki następująco – Przypuszczamy, że te zaskakujące rezultaty są efektem złożonej matrycy składników odżywczych, zawartych w 100% soku pomarańczowym. Oprócz wysokiego poziomu potasu i kwasu foliowego, sok pomarańczowy ma wysoką zawartość witaminy C i jest cennym źródłem flawonoidów, hesperydyny i narirutyny.
Aby lepiej zrozumieć, w jaki sposób 100% sok owocowy i napoje słodzone oddziałują na organizm, w ramach niewielkiej liczby wcześniejszych badań dokonano porównania 100% soku owocowego z napojami kontrolnymi (zazwyczaj napojami słodzonymi) w zakresie ryzyka wystąpienia cukrzycy typu 2, stężenia lipidów we krwi oraz wzrostu masy ciała. Metaanaliza [4] czterech kohort osób dorosłych wykazała, że spożywanie napojów z dodatkiem cukru w znaczącym stopniu wiązało się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2 (RR=1,28), natomiast takie ryzyko nie występowało w przypadku spożywania 100% soków owocowych (RR=1,03, p=0,62), gdyż zgodnie z obowiązującymi regulacjami, 100% sok owocowy nigdy nie zawiera cukrów dodanych. Inne badanie [5] wykazało, że 100% sok pomarańczowy może wspomagać transfer cholesterolu do lipoproteiny wysokiej gęstości (HDL), co jest korzystne dla prawidłowego funkcjonowania serca. Ponadto, w ramach 8-tygodniowego badania [6] ochotnicy codziennie spożywali 100% sok z czerwonych pomarańczy (który zawiera likopen). W porównaniu z grupą kontrolną, spożywanie 100% soku pomarańczowego prowadziło do istotnego statystycznie obniżenia ciśnienia krwi i oporności na insulinę – skomentował dr hab. n. med. Michał Kukla.
Wyjaśnienie różnic
W ogólnej świadomości panuje błędne przekonanie, że 100% soki owocowe zawierają cukry dodane, podczas gdy europejskie prawo [7] całkowicie zabrania dodawania do nich słodzików i cukrów. To prowadzi do niesłusznego stawiania 100% soków owocowych w tej samej kategorii produktów, co słodzone napoje. Badania Hohenheima są o tyle istotne, szczególnie w dziedzinie dietetyki i prawidłowego żywienia, że dostarczają rzetelnych dowodów obalających przekonanie o przyczynianiu się 100% soków owocowych do występowania otyłości. Potwierdzeniem ich prozdrowotnych właściwości jest fakt, że 100% soki owocowe, w przeciwieństwie do napojów słodzonych, mają niezwykle zróżnicowane matryce odżywcze. 100% sok owocowy jest zdecydowanie bogatszy w mikroskładniki, takie jak potas, witamina C czy kwas foliowy, a także w bioaktywne flawonoidy (hesperydyna i narirutyna), mające pozytywny wpływ na zdrowie – dodaje dr hab. inż., lek. med. Dariusz Włodarek.
Najnowsze dowody naukowe potwierdzają powyższe tezy i ukazują zaskakujące właściwości zdrowotne 100% soku pomarańczowego.
Więcej informacji: https://fruitjuicematters.pl/pl/nauka-a-soki/surprising-new-evidence-about-100-orange-juice
Zastrzeżenie: Dołożono wszelkich starań w zakresie weryfikacji powyższych informacji i dbałości o ich rzetelność. Informacje kierowane są do specjalistów z dziedziny zdrowia i nie mają charakteru komercyjnego. Nie są przeznaczone bezpośrednio dla konsumentów. AIJN, Europejskie Stowarzyszenie Soków Owocowych nie ponosi żadnej odpowiedzialności, jeśli informacje te zostaną wykorzystane lub przedstawione w celach promocyjnych lub handlowych. Informacje podane w niniejszym dokumencie nie stanowią porady dietetycznej.
[1] Ribeiro C et al. (2017) Orange juice allied to a reduced-calorie diet results in weight loss and ameliorates obesity-related biomarkers: A randomized controlled trial. Nutrition 38:13-19.
[2] Hägele FA et al. (2018) High orange juice consumption with or inbetween three meals a day differently affects energy balance in healthy subjects. Nutr Diab 8: 19-27.
[3] Büsing FA et al. (2018) High intake of orange juice and cola differently affects metabolic risk in healthy subjects. Clin Nutr: in press https://www. clinicalnutritionjournal.com/article/S0261-5614(18)30093-1/fulltext.
[4] Xi B et al. (2014) Intake of fruit juice and incidence of type 2 diabetes: a systematic review and meta- analysis. PLoS ONE 9: e93471.
[5] Cesar TB et al. (2010) Orange juice decreases low-density lipoprotein cholesterol in hypercholesterolemic subjects and improves lipid transfer to high-density lipoprotein in normal and hypercholesterolemic subjects. Nutr Res 30(10):689-94.
[6] Silveira JQ et al. (2015) Red-fleshed sweet orange juice improves the risk factors for metabolic syndrome. Int J Food Sci Nutr 66(7):830-6.
[7] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/12/WE z dnia 19 kwietnia 2012 odnosząca się do soków owocowych oraz Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 8 lutego 2013 r. – Dz.U. 2013 poz. 327.
