W jednym z najnowszych raportów (październik 2017), powstałym dzięki współpracy WHO i Imperial College London, opublikowano dane dotyczące zjawiska otyłości i nadwagi wśród dzieci i młodzieży w wieku 5-19 lat. Zebrane dane ukazują zmiany m.in. wskaźnika BMI na przestrzeni lat 1975-2016. Okazuje się, że liczba otyłych w wieku 5-19 lat, na przestrzeni czterech dekad, wzrosła 10-krotnie. Odsetek otyłych dzieci i młodzieży w roku 1975 był na poziomie poniżej 1% (11 milionów), podczas gdy w 2016 sięgał 6% i 8% (124 miliony), odpowiednio wśród dziewczynek i chłopców. Co więcej, obecnie jest także około 213 milionów dzieci z nadwagą.
pixabay, cc0
W 1975 roku średnie BMI wśród dzieci w wieku 5-19 lat wynosiło około 17kg/m2, w bogatych anglojęzycznych krajach sięgało ponad 19kg/m2. Na przestrzeni kilkunastu lat zanotowano wzrost wskaźnika BMI o 0,32 kg/m2 na dekadę wśród dziewczynek i o 0,40 kg/m2 na dekadę wśród chłopców. W 2016 roku średnie BMI wynosiło około 18,6%. Chociaż na przestrzeni lat zanotowano wzrost otyłości wśród dzieci i młodzieży to w ostatnim czasie, szczególnie w północnozachodniej Europie i bogatych anglojęzycznych krajach, obserwuje się zmniejszenie tempa wzrostu otyłości.
Otyłość w Europie
W Europie największy odsetek otyłych chłopców jest w Grecji (16,7%), a dziewczynek na Malcie (11,6%). Najmniej otyłych dzieci w wieku 5-19 lat znajdziemy w Mołdawii, 3,2% dziewczynek i 5,0% chłopców. Biorąc pod uwagę wysokość wskaźnika BMI wśród: dziewczynek to Wielka Brytania plasuje się na 6 miejscu w Europie (73 na Świecie), chłopców plasuje się na 18 miejscu (84 miejsce na Świecie). Polska nie wypada najgorzej, ze średnim BMI na poziomi 19,3 kg/m2 co daje jej 103 miejsce na Świecie. Wśród bogatych państw najwięcej otyłych dzieci w wieku 5-19 lat mieszka w Stanach Zjednoczonych.
Tabela. Zmiany BMI dzieci w wieku 5-19 lat na przestrzeni 1975-2016r. w wybranych państwach.
| państwo | średnie BMI [kg/m2] | Miejsce w światowym rankingu (1 miejsce-najwyższy wskaźnik BMI) | ||
| 1975 rok | 2016 rok | 1975 rok | 2016 rok | |
| Samoa | 18,7 | 24,3 | 44 | 1 |
| Samoa Amerykańska | 21,2 | 23,6 | 1 | 6 |
| USA | 19,3 | 21,6 | 12 | 17 |
| Grecja | 18,5 | 21,0 | 57 | 29 |
| Malta | 19,0 | 20,6 | 31 | 37 |
| Włochy | 19,3 | 20,1 | 15 | 65 |
| Hiszpania | 18,6 | 20,0 | 48 | 68 |
| Kanada | 18,8 | 19,9 | 37 | 69 |
| Niemcy | 18,8 | 19,9 | 41 | 72 |
| Portugalia | 18,8 | 19,8 | 40 | 78 |
| Słowenia | 18,1 | 19,8 | 80 | 79 |
| Belgia | 19,0 | 19,7 | 27 | 83 |
| Cypr | 18,1 | 19,7 | 84 | 84 |
| Austria | 17,9 | 19,6 | 102 | 86 |
| Chorwacja | 17,9 | 19,5 | 99 | 91 |
| Szwajcaria | 18,6 | 19,5 | 47 | 95 |
| Francja | 18,1 | 19,5 | 83 | 96 |
| Norwegia | 18,8 | 19,3 | 42 | 102 |
| Polska | 17,8 | 19,3 | 108 | 103 |
| Szwecja | 18,5 | 19,2 | 53 | 110 |
| Ukraina | 18,2 | 19,1 | 77 | 115 |
| Holandia | 18,6 | 19,0 | 49 | 119 |
| Słowacja | 17,7 | 18,7 | 110 | 143 |
| Mołdawia | 18,0 | 18,7 | 93 | 141 |
Niepokojący trend wzoru BMI wśród dzieci i młodzieży w wieku 5-19 lat to jeden z efektów reklamowania tzw. śmieciowego jedzenia, jak również polityki wielu państw, gdzie pełnowartościowa żywność jest droższa i często nieosiągalna dla biedniejszych rodzin czy też całych społeczeństw. Należy pamiętać, że prawidłowe żywienie dzieci i utrzymanie przez nie prawidłowej masy ciała zmniejsza ryzyko otyłości w wieku dorosłym, a także pojawienia się chorób takich jak np. cukrzyca. Jak pokazuje przytoczone badanie, nadal pozostaje wiele do zrobienia i aby odwrócić trend potrzebne jest wprowadzenie odpowiednich programów żywieniowych oraz uregulowanie dostępności żywności m.in. zawierającej duże ilości cukrów prostych czy tłuszczów trans.
Bibliografia:
NCD Risk Factor Collaboration:Worldwide trends in body-mass index, underweight, overweight, and obesity from 1975 to 2016: a pooled analysis of 2416 population-based measurement studies in 128·9 million children, adolescents, and adult. Lancet 2017, 390: 2627-42.
http://www.who.int/mediacentre/news/releases/2017/increase-childhood-obesity/en/
