Według nowych badań przeprowadzonych przez Imperial College London i Światową Organizację Zdrowia (WHO) liczba otyłych dzieci i nastolatków (w wieku od 5 do 19 lat) na całym świecie wzrosła dziesięciokrotnie w ciągu ostatnich czterech dekad. Jeśli obecne tendencje utrzymają się, do 2022 roku więcej dzieci i młodzieży będzie otyłych niż z niedowagą.

Charakterystyka badania:

Badanie zostało opublikowane w „The Lancet”. Przeanalizowano pomiary antropometryczne  130 milionów osób w wieku powyżej 5 lat (31,5 miliona osób w wieku od 5 do 19 lat i 97,4 miliona w wieku 20 lat i starszych). Do badania włączyło się ponad 1000 naukowców, którzy posługując się 2416 badaniami populacyjnymi przeanalizowali wartości wskaźników masy ciała (BMI) i zmiany w zakresie występowania otyłości na całym świecie w latach 1975-2016.

Wyniki analizy:

Wskaźniki otyłości u dzieci i nastolatków na świecie wynosiły mniej niż 1% (5 milionów dziewcząt i 6 milionów chłopców) w 1975 roku, a w 2016 roku  6% u dziewcząt (50 milionów) i prawie 8% u chłopców (74 miliony). Łącznie liczba osób otyłych w wieku od 5 do 19 lat wzrosła ponad dziesięciokrotnie na całym świecie, z 11 milionów w 1975 r. do 124 milionów w 2016 r. Dodatkowo, 213 miliony miało nadwagę w 2016 r. W ciągu ostatnich czterech dekad wskaźniki otyłości wśród dzieci i nastolatków wzrosły na całym świecie i nadal rosną w krajach o niskich i średnich dochodach narodowych oraz ustabilizowały się w krajach o wyższych dochodach.

Te niepokojące trendy odzwierciedlają wpływ marketingu i polityki żywnościowej na całym świecie. Często zdrowa żywność jest zbyt kosztowna dla ubogich rodzin. Ten trend przewiduje, że młode pokolenie będzie otyłe, ale należy także pamiętać o niedożywieniu.  Autorzy twierdzą, że jeśli tendencje po roku 2000 utrzymają się, globalny poziom otyłości wśród dzieci i młodzieży przewyższy liczbę przypadków z niedożywieniem dla tej samej grupy wiekowej do 2022 roku. Niemniej jednak duża liczba dzieci i młodzieży z niedowagą (75 milionów dziewcząt i 117 milinów chłopców w 2016 roku) nadal stanowi poważne wyzwanie dla zdrowia publicznego, zwłaszcza w najbiedniejszych częściach świata.

Dzieci i młodzież gwałtownie przeszły ze stanu niedowagi do otyłości w wielu krajach o średnim dochodzie narodowym, w tym w Azji Wschodniej, Ameryce Łacińskiej i na Karaibach. Autorzy twierdzą, że może to odzwierciedlać wzrost spożycia żywności o dużej gęstości energetycznej, zwłaszcza wysokoprzetworzonych produktów, które prowadzą do przyrostu masy ciała.

Dane na temat występowania otyłości:

Wzrost występowania otyłości wśród dzieci i młodzieży w krajach o niskim i średnim dochodzie narodowym, szczególnie w Azji, przyspieszył od 1975 r. Odwrotnie, wzrost w krajach o wysokim dochodzie zwolnił i ustabilizował się. Największy wzrost liczby otyłych dzieci i młodzieży odnotowano w Azji Wschodniej, regionie anglojęzycznym o wysokim dochodzie narodowym (USA, Kanada, Australia, Nowa Zelandia, Irlandia i Wielka Brytania) oraz na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej. W 2016 r. wskaźniki otyłości były najwyższe w ogólnej liczbie w Polinezji i Mikronezji, 25,4% u dziewcząt i 22,4% u chłopców. Największy wzrost występowania otyłości wśród dziewcząt zauważono w Nauru (33,4%), a na Wyspach Cooka – najwyższe wśród chłopców (33,3%). W Europie dziewczęta na Malcie i chłopcy w Grecji mieli najwyższe wskaźniki otyłości, odpowiednio 11,3% i 16,7% populacji. Dziewczęta i chłopcy w Mołdawii mieli najniższe wskaźniki otyłości, odpowiednio 3,2% i 5% populacji. Wśród krajów o wysokich dochodzie narodowym Stany Zjednoczone miały najwyższy wskaźnik otyłości wśród dziewcząt i chłopców.

Dane na temat wskaźnika BMI:

Największy wzrost wskaźnika BMI wśród dzieci i młodzieży od 1975 roku dotyczył Polinezji i Mikronezji dla obu płci, a w środkowej Ameryce Łacińskiej – dziewcząt. Najmniejszy wzrost wskaźnika BMI dzieci i młodzieży w ciągu czterech dekad objętych badaniem obserwowano w Europie Wschodniej. Krajem o największym wzroście wskaźnika BMI dla dziewcząt było Samoa, które wzrosło o 5,6 kg/m², a dla chłopców to Wyspy Cooka, które wzrosły o 4,4 kg/m².

Dane na temat niedożywienia:

W ciągu tych czterech dziesięcioleci w Indiach odnotowano najwyższą częstość występowania umiarkowanej i ciężkiej niedowagi w wieku poniżej 19 lat (24,4% dziewcząt i 39,3% chłopców miało umiarkowaną lub ciężką niedowagę w 1975 roku, a w 2016 – 22,7% i 30,7%). 97 milionów dzieci i młodzieży z umiarkowaną lub ciężką niedowagą żyło w Indiach w 2016 roku.

W związku z publikacją nowych danych dotyczących otyłości WHO opracowało podsumowanie planu realizacji Ending Childhood Obesity (ECHO). Plan przekazuje jasne wskazówki dotyczące skutecznych działań mających na celu ograniczenie otyłości u dzieci i młodzieży. WHO wydało także wytyczne dotyczące pracowników opieki zdrowotnej,  w jaki sposób rozpoznawać i leczyć dzieci nadwagą lub otyłością. Powinno dążyć się w szczególności do zmniejszenia spożycia tanich, wysokoprzetworzonych, ubogich w składniki odżywcze pokarmów. Należy promować także wzmożoną aktywność fizycznej poprzez aktywny wypoczynek i sport.

Źródło:

NCD Risk Factor Collaboration (NCD-RisC). Worldwide trends in body-mass index, underweight, overweight, and obesity from 1975 to 2016: a pooled analysis of 2416 population-based measurement studies in 128*9 million children, adolescents, and adults. The Lancet, 2017.