PFAS w żywności – czy jest się czego obawiać?

Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (ang. FDA – Food and Drug Administration) potwierdziła, że ​​PFAS czyli związki perfluorowane – pochodne sulfonianu perfluorooktanu znajdują się w żywności.

W 2019 roku FDA publicznie uznała wstępne wyniki dochodzenia agencji na temat tego, w jaki sposób związki zostały wykryte w żywności, którą spożywamy.

Na temat dochodzenia

Wyniki dochodzenia FDA zostały początkowo przedstawione przez agencję podczas 29. dorocznego spotkania Society of Environmental Toxicology and Chemistry w Helsinkach w maju 2019 roku.

Ile PFAS jest w żywności?

FDA badała farmę mleczarską w pobliżu amerykańskiej bazy sił powietrznych, w której stosowano pianki gaśnicze zawierające PFAS. Naukowcy przeanalizowali 13 próbek z gospodarstwa mlecznego, w tym: wodę, paszę dla zwierząt i 5 próbek mleka. Wszystkie 13 próbek miało wykrywalne poziomy PFAS, które miały podobną strukturę chemiczną, jak piany gaśnicze.

FDA stwierdziła, że ​​próbki zostały „uznane za problem dla zdrowia ludzkiego, a mleko z gospodarstwa zostało wycofane”. FDA zauważyła, że ​​nawet po tym, jak krowy nie były narażone na wodę lub paszę skażoną PFAS, nagromadzone związki chemiczne mogą pozostać w ich organizmie. Zaledwie 30 dni spożywania skażonej żywności i wody wymagałoby 1,5 roku, aby z organizmu krowy zniknęły te szkodliwe związki.

FDA przeanalizowała również próbki z gospodarstw w pobliżu zakładu produkcyjnego PFAS. Produkty sprzedawano na lokalnych targowiskach. Według FDA wiadomo, że studnie wodne z tego obszaru są zanieczyszczone PFAS znanym jako GenX. Z 20 przetestowanych próbek, 16 było warzywami liściastymi, takimi jak sałata, kapusta, kapusta włoska i kapusta włoska. Wśród 15 wykazało wykrywalny poziom PFAS. Według FDA „próbki zostały określone jako mało prawdopodobne, aby stanowiły zagrożenie dla zdrowia ludzkiego”.

Agencja przetestowała również 91 próbek żywności zebranej w ramach badania Total Diet Study FDA 2017. Badanie jest ciągłym programem FDA, który monitoruje około 800 zanieczyszczeń i składników odżywczych, które są w przeciętnej amerykańskiej diecie. W ramach tego programu Centrum Bezpieczeństwa Żywności i Żywienia FDA kupuje, przygotowuje i analizuje około 280 różnych produktów spożywczych i napojów z całego kraju cztery razy w ciągu roku. Według strony internetowej 10 z 91 przetestowanych produktów spożywczych miało wykrywalne poziomy PFAS, ale w stopniu, który nie został uznany za zagrażające zdrowiu ludzkiemu.

PFAS również w owocach morza

🔎 Badanie wśród mieszkańców New Hampshire wskazało na potencjalne narażenie na substancje per- i polifluoroalkilowe (PFAS) [5]. Około 95% dorosłych respondentów zjada owoce morza, co może stanowić ryzyko zdrowotne związane z występowaniem PFAS w najczęściej spożywanych gatunkach takich jak krewetki czy homary, zwłaszcza dla osób o wysokim poziomie konsumpcji.

PFAS w słomkach papierowych

🔎 Interesujące i niepokojące badanie przeprowadzono w Belgii w 2023 roku [3]. W badaniu oceniono zawartość PFAS w 39 markach słomek do picia dostępnych na belgijskim rynku, wykonanych z pięciu materiałów (m.in. papier, bambus, szkło, stal nierdzewna i plastik). Stwierdzono obecność PFAS w prawie wszystkich rodzajach słomek z wyjątkiem tych wykonanych ze stali nierdzewnej. PFAS były częściej wykrywane w materiałach roślinnych, takich jak papier i bambus. Obecność PFAS w słomkach roślinnych wskazuje, że niekoniecznie są one biodegradowalne i mogą przyczyniać się do ekspozycji ludzi i środowiska na PFAS. Zidentyfikowane ilości nie były duże i ciężko ocenić jednoznacznie związane z tym ryzyko.

Wpływ PFAS na zdrowie

Choroby nowotworowe

🔎 Badanie przeprowadzone w ramach BioMe population z Icahn School of Medicine at Mount Sinai w Nowym Jorku [4] wykazało, że ekspozycja na substancje PFAS zwiększa ryzyko zachorowania na raka tarczycy o 56% przy podwojeniu intensywności n-PFOS w osoczu. Wyniki potwierdziły się również dla pacjentów z rakiem brodawkowatym tarczycy, co wskazuje na globalne znaczenie PFAS jako potencjalnego czynnika ryzyka rozwoju raka tarczycy.

Podsumowanie

PFOS i PFOA są dwoma najczęściej badanymi substancjami chemicznym i zostały uznane przez United States Environmental Protection Agency (Agencja Ochrony Środowiska) za zanieczyszczenia o rosnącym znaczeniu. PFOS został dobrowolnie wycofany z produkcji w Stanach Zjednoczonych przez 3M, jego głównego producenta, począwszy od 2000 r. W 2006 r. PFOA również zaczęto wycofywać. PFOA i PFOS nie są już produkowane ani importowane do USA, ale m.in. GenX, pozostają w obiegu.

FDA zobowiązała się do lepszego rozumienia roli PFAS w żywności. Strona odnotowuje, że w tym roku powołała wewnętrzną grupę roboczą do oceny tego problemu i współpracuje z partnerami w celu ustanowienia większej liczby lokalnych laboratoriów badawczych.

Bibliografia:

1. https://edition.cnn.com/2019/06/03/health/pfas-food-supply-fda/index.html
2. https://www.fda.gov/food/chemicals/and-polyfluoroalkyl-substances-pfas
3. Boisacq, P., De Keuster, M., Prinsen, E., Jeong, Y., Bervoets, L., Eens, M., … & Groffen, T. (2023). Assessment of poly-and perfluoroalkyl substances (PFAS) in commercially available drinking straws using targeted and suspect screening approaches. Food Additives & Contaminants: Part A, 1-12.
4. van Gerwen, M., Colicino, E., Guan, H., Dolios, G., Nadkarni, G. N., Vermeulen, R. C., … & Petrick, L. M. (2023). Per-and polyfluoroalkyl substances (PFAS) exposure and thyroid cancer risk. EBioMedicine, 97.
5. Crawford, K. A., Gallagher, L. G., Giffard, N. G., Gardiner, C. L., Keirns, T., Fernando, S., … & Romano, M. E. (2024). Patterns of Seafood Consumption Among New Hampshire Residents Suggest Potential Exposure to Per-and Polyfluoroalkyl Substances. Exposure and Health, 1-17.

• Data pierwotnej publikacji: 19.06.2019
• Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 15.04.2024