Por

Por. Zapomniany członek rodziny cebuli i czosnku

Por jest rośliną z rodziny czosnkowatych i pochodzi z Azji Mniejszej. Pierwsze wzmianki o tej roślinie pojawiły się już w Biblii. Do Polski dotarł wraz z królową Boną. Por z początku był pożywieniem ludzi ubogich, dopiero później odkryto jego zdrowotne właściwości. Niestety do tej pory, roślinę to pomijano i badano głównie jej rodzinę – czosnek i cebulę, dlatego istnieje niewiele doniesień na temat jego konkretnego działania.

Por i jego właściwości oraz wartości odżywcze

Por jest niskokaloryczny i obfituje w korzystny dla naszego zdrowia błonnik. Oprócz podstawowych składników znajdziemy w tym warzywie, również witaminy tj. A, C oraz witaminy z grupy B. Mikroelementy, obecne w porze to wapń, potas, fosfor i wiele innych – lecz już w mniejszych ilościach.

	/ 100g
Energia	29 kcal
Białko	2g
Węglowodany	5,7g
Tłuszcze	0,3g
Błonnik	2,7g

Allicyna

Roślina ta obfituje w charakterystyczny związek o nazwie allicyna, która uwalniana jest po uszkodzeniu  (zgniecenie, przekrojenie) tkanek. To dzięki niej por, cebula  i czosnek posiadają specyficzny, drażniący zapach.

Wpływ na zdrowie

Por jako krewniak cebuli i czosnku ma działanie bardzo podobne do nich. Za prozdrowotny wpływ odpowiada głównie allicyna. Udowodniono, że wpływa ona korzystnie na zmniejszenie ciśnienia tętniczego krwi, jak również istnieją doniesienia, że zmniejsza stężenie trójglicerydów we krwi. Kardioprotekcyjne działanie wykazuje również jeden z wielu flawonoidów występujących w porze – kemferol.

Kwas foliowy

Warto wspomnieć, że por, zarówno jego jadalna część, jak i liście, które używane są do wywarów warzywnych,  jest dobrym źródłem kwasu foliowego. Witamina ta wspomaga utrzymanie homocysteiny na prawidłowym poziomie. Zbyt wysoki poziom wspomnianego związku przyczynia się do powstawania chorób serca, nadciśnienia oraz udarów.

Kwas foliowy jest szczególnie ważny w diecie kobiet ciężarnych, ponieważ zapewnia prawidłowy rozwój płodu. Jeżeli tylko więc por nie powoduje u niej skutków ubocznych tj. zgaga, wzdęcia to warto jego umiarkowane ilości wdrożyć do diety.

Polifenole

Por obfituje w polifenole, które istotne są w zwalczaniu wolnych rodników. Dla przykładu, omawiane warzywo zawiera więcej polifenoli (33mg/100g) niż papryka czerwona (27mg/100g). Uważa się że, dzięki nim por wpływa korzystnie na niektóre rodzaje nowotworów m.in. raka okrężnicy i odbytnicy.

Pozostałe właściwości

Niektóre źródła zalecają por jako środek w kuracjach odtruwających m.in. niektórymi grzybami, związkami ołowiu, nieświeżym pokarmem.

Ze względu na związki w nim zawarte, por sprzyja zmniejszaniu stanom zapalnym w chorobach takich jak cukrzyca typu 2, reumatyczne zapalenie stawów oraz stany zapalne górnych dróg oddechowych.

CIEKAWOSTKA:

• Bulion z porów stosowany jest w leczeniu kaca!
• Por według niektórych doniesień działa jak afrodyzjak i zwiększa płodność u mężczyzn!

Przeciwwskazania

Osoby, które tego typu warzyw ze względu m.in. na silne olejki eteryczne nie powinny spożywać, to osoby z pewnymi dolegliwościami tj.:

• Wzdęcia
• Zgaga
• Wrzody
• Zaburzenia funkcji wątroby

Uważać powinny również na spożycie surowego pora kobiety w ciąży i kobiety karmiące.

Jak stosować?

Jak kupować pora i jak przechowywać?

Począwszy od zakupu, najlepiej wybierać pory mniejsze, gdyż są mniej włókniste. Kupione warzywo, najlepiej jeszcze nie umyte i w całości, przechowywać w lodówce, gdzie przetrwać może nawet do 2 tygodni w stanie niezmienionym. Blanszowany por można zamrozić, jednak straci on częściowo swoje walory smakowe.

Z omawianego warzywa można wykonać wiele rodzajów potraw. Od leczniczego syropu do pysznego obiadu.

Przepisy z porem

Syrop z porów na kaszel

• por
• 2 łyżki miodu
• woda

Ścieramy białą część pora, dodajemy miód i szklankę wody. Gotujemy miksturę na wolnym ogniu. Następnie napój przecedzamy i umieszczamy w słoiku lub butelce.

Krem z pora

• 20 g masła
• 1,5 pora
• 0,5 cebuli
• 170 g ziemniaków
• 400 ml bulionu
• 1 łyżka oliwy

Oczyszczone i umyte pory pokroić na plasterki. Ziemniaki i cebulę obrać i pokroić w kostkę. Tak przygotowane warzywa podsmażyć na maśle w garnku do zmięknięcia. Dolać bulion, i gotować na wolnym ogniu, aż ziemniaki zmiękną. Doprawić i zmiksować. Można podawać z grzankami czosnkowymi.

Zapiekanka ziemniaczana z porem

• 8 średnich ziemniaków
• cebula
• por
• ser mozzarella
• olej
• śmietana
• 2 jaja

Obrane ziemniaki lekko podgotować by trochę zmiękły. Cebulę i pora pokroić w plasterki, podsmażyć. Ziemniaki pokrojone włożyć do naczynia żaroodpornego i naprzemiennie z cebulą i porem ułożyć. Zalać śmietaną i rozbełtanymi jajami z przyprawami. Podpiec przez 15 -20 minut w temp. 180 st. C. Na koniec posypać startym serem i jeszcze trochę podpiec.

Bibliografia

1. Kulczyński B., Gramza – Michałowska A. Znaczenie wybranych przypraw w chorobach sercowo – naczyniowych. Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej 70/2016, s. 1131- 1141
2. http://www.whfoods.com/genpage.php?tname=foodspice&dbid=26
3. Kraczkowska S., Suchocka Z., Pachecka J. Podwyższone stężenie homocysteiny we krwi jako wskaźnik zagrożenia zdrowia. Biuletyn Farmacji 3/2005, s. 19-24
4. https://www.spirulina.pl/rosliny-swiata/por-allium-ampeloprasum/por-wlasciwosci-zastosowanie-i-przeciwwskazania.html
5. https://www.kwestiasmaku.com/zielony_srodek/pory/zupa_porowo_ziemniaczana/przepis.html
6. http://www.pasjasmaku.com/zapiekanka-ziemniaczana-z-porem/#