Prawidłowe przechowywanie w lodówce
Od tego, jak są rozmieszczone i zapakowane produkty znajdujące się w lodówce, zależy ich świeżość i jakość. Właściwe przechowywanie w lodówce jest niezmiernie istotne nie tylko z punktu widzenia zachowywania wartości odżywczej żywności oraz jej trwałości, lecz także bezpieczeństwa zdrowotnego jej konsumentów.
Jak prawidłowo przechowywać jedzenie w lodówce?
Dostosowanie temperatury
W różnych miejscach lodówki panuje odmienna temperatura. Żeby zapewnić optymalne warunki przechowywania poszczególnych typów jedzenia, trzeba wiedzieć, jakie mają one wymagania i który obszar je spełnia.
- Górna półka – temperatura tutaj wynosi ok. 8⁰ To idealne miejsce do przechowywania jogurtów, kefirów, śmietany, masła, a także dżemów.
- Środkowa półka – na niej powinny znaleźć się produkty, które szybciej się psują, więc potrzebują niższej temperatury (4-7⁰C): sery, twarogi, wędliny, gotowe dania, np. zupy.
- Dolna półka – to najzimniejsze miejsce w lodówce (2⁰C), idealne dla produktów bardzo szybko się psujących: surowego mięsa i ryb.
- Szuflady – panuje w nich większa wilgotność niż w pozostałych częściach lodówki, zaś temperatura wynosi ok. 10⁰ Warunki te doskonale nadają się do przechowywania warzyw i owoców.
- Drzwiczki – to miejsce do przechowywania produktów wymagających chłodzenia na poziomie 10-15⁰C: jajek, soków w kartonach, mleka, ketchupu, musztardy, majonezu, olejów (np. lnianego).
Odpowiednie opakowania
Przechowując produkty w chłodziarce, trzeba zadbać o odpowiednie ich opakowanie, co pozwoli zachować świeżość jedzenia, uchroni przed przenikaniem się zapachów, a także zapewni właściwy poziom higieny. Powietrze w lodówce jest dość suche, co sprzyja wysychaniu produktów. Godne polecenia są specjalne pojemniki (szklane, ceramiczne, silikonowe, plastikowe), również próżniowe. Wędlinę w plasterkach można zapakować w papier pergaminowy lub folię aluminiową. Dla wielu produktów, np. jajek, przetworów w słoikach, soków, borówek, najlepszym opakowaniem będzie to, w którym zostały zakupione. W przypadku jedzenia w puszkach, po otwarciu należy przełożyć je do innego pojemnika, żeby nie trzymać puszki w lodówce. Warto też zwrócić uwagę na sałatę – lepiej nie przechowywać jej w szczelnie zamkniętym pojemniku, bo grozi to wydzielaniem się szkodliwych azotynów.
Czas przechowywania
Nieotwarte produkty można przechowywać w lodówce tak długo, jak wskazuje na to ich termin przydatności do spożycia. Podobnie w przypadku jajek. Surowe mięso może znajdować się w lodówce maksymalnie dwa dni, zaś surowe ryby tylko jeden dzień. Otwarte produkty nabiałowe, wędliny i dania domowe wymagają spożywania na bieżąco. Warzywa i owoce z reguły zachowują świeżość do kilku dni. Soki w kartonach i mleko należy spożyć w przeciągu dwóch dni. Warto czytać etykiety produktów, ponieważ często widnieje na nich informacja o czasie przydatności do spożycia po otwarciu opakowania.
Zamrażanie
Zamrażanie stanowi popularną i skuteczną metodę przechowywania żywności, pozwalającą w dużej mierze zachować jej właściwości i wartość odżywczą. Istnieją jednakże produkty, które nie nadają się do mrożenia, ponieważ zmienia ono na niekorzyść ich strukturę i smak. Należą do nich m.in. niektóre warzywa i owoce (np. surowe ziemniaki, ogórek, arbuz, jabłka, sałata), całe jaja, sery, twarogi, śmietana. Żeby mrożenie było nie tylko efektywne, ale i bezpieczne, procesowi temu należy poddawać tylko produkty o wysokim poziomie świeżości. Ciepłe dania trzeba najpierw całkowicie ostudzić.
Żywność powinna być zapakowana w woreczki foliowe do mrożenia bądź inne, nadające się do tego celu pojemniki. Ważne, by usunąć z nich nadmiar powierza, które może wysuszać potrawy i wpływać na ich właściwości. Na opakowaniu warto napisać datę zamrożenia i opis zawartości, co ułatwi zachowanie porządku w zamrażalniku i przestrzeganie terminu spożycia.
Nigdy nie należy ponownie zamrażać produktów już raz rozmrożonych! Powtórne mrożenie grozi namnażaniem się chorobotwórczych mikroorganizmów, powodujących poważne zatrucia.
Warto dbać o regularne rozmrażanie zamrażarki, co zwiększa wydajność jej pracy i pozwala zaoszczędzić energię elektryczną. Na rynku dostępne są lodówki No Frost – nie wymagają one rozmrażania, jak i są w stanie ograniczyć powstawanie pleśni i nieprzyjemnych zapachów, dzięki systemowi blokującemu powstawanie szronu i redukującemu opary.
Na co zwrócić szczególną uwagę?
Produkty nie do lodówki
Niektórych produktów nie należy przechowywać w lodówce, ponieważ w niskich temperaturach tracą one swoje właściwości – zarówno odżywcze, jak i organoleptyczne. Należą do nich m.in.: pomidory, świeże ogórki, cebula, czosnek, awokado, rośliny strączkowe, cukinia, dynia, cytryna i inne owoce egzotyczne, jabłka, miód. W lodówce nie należy też trzymać owoców czy warzyw wymagających jeszcze dojrzenia – odpowiednia dla nich jest temperatura pokojowa. Chleb można przechowywać w warunkach chłodniczych, ale szybciej stanie się czerstwy.
Układ produktów
Produkty znajdujące się w lodówce powinny nie tylko leżeć we właściwych dla siebie miejscach, lecz także być ułożone w taki sposób, żeby miały zapewnione równomierne i efektywne chłodzenie. Nie warto więc przeładowywać wnętrza chłodziarki, umieszczać produktów jednych na drugich ani kłaść ich ciasno koło siebie, ponieważ utrudnia to swobodny przepływ powietrza.
Groźne bakterie
Zimno w lodówce nie chroni przed namnażaniem się wszystkich mikroorganizmów. W chłodziarce pojawia się niekiedy pleśń, mogą bytować też groźne bakterie, m.in. Salmonella czy Listeria monocytogenes. By nie dopuścić do rozwoju szkodliwych mikroorganizmów, należy przestrzegać zasad higieny i dbać o czystość w lodówce. Warto ją myć co najmniej raz na dwa tygodnie wodą z dodatkiem detergentu (np. płynu do mycia naczyń) lub octu. Nie można dopuścić, by w chłodziarce znajdowały się produkty zepsute i nieświeże. Szczególnie starannie należy przechowywać surowe mięso oraz jajka. Produkty te nie mogą mieć styczności z innymi artykułami spożywczymi, bo łatwo może dojść do przenoszenia się i namnażania bakterii.
Pojawienie się wody w lodówce
Ten objaw może wskazywać na kilka przyczyn. Najczęstszą jest zatkanie się odpływu, który odprowadza wodę na zewnątrz. Mogą się w nim zgromadzić np. okruchy żywności. Wystarczy wtedy udrożnić go za pomocą wykałaczki lub cienkiego druciku. Pojawienie się wody w lodówce może też świadczyć o zapchaniu się rurki odpływowej (znajduje się na tylnej ścianie za kratownicą) bądź o nieszczelności uszczelki drzwiowej. Zdarza się, że konieczna jest specjalistyczna naprawa lodówki – jeśli doszło do awarii układu chłodniczego lub obniżenia się poziomu czynnika chłodniczego, które również skutkować mogą zbieraniem się wody w chłodziarce.
Bibliografia
- FDA, Refrigerator Thermometes: Cold Facts about Food Safety, Washington 2011.
- FSIS-USDA, Kitchen Companion, February 2008.
- Storing Food Safety, Guide E-118, revised by C. Turner, NM State University 2011.
- Vossen van der W., Dooren van C., Storage of food. Fact sheet, Netherlandes Nutrition Centre 2016.
