Probiotyk na wiosnę

Wiosna w pełni i zbliżające się wakacje to doskonały moment na zmianę stylu życia. Oprócz motywacji ważny jest efekt czyli zgrabna sylwetka osiągnięta poprzez wdrożenie właściwej diety i aktywności fizycznej. Przy wprowadzaniu każdej zmiany najtrudniejsze są zawsze początki.  Eksperci zalecają, by wprowadzając takie zmiany w stylu życia sięgnąć po dobrze przebadane preparaty probiotyczne.

Powszechnie wiadomo, że uwarunkowania genetyczne odpowiadają za nadmiar kilogramów jedynie w części przypadków. Nadmierna masa ciała to przede wszystkim spożywanie kalorii w liczbie przewyższającej zapotrzebowanie organizmu na energię [^1]. Wyniki badań naukowych wskazują, że ekosystem jelitowy, bogaty w bakterie, wirusy i grzyby, aktywnie uczestniczy w przemianach metabolicznych będąc istotnym czynnikiem regulującym ilość tkanki tłuszczowej [^2]. Probiotykoterapia wprowadzająca do przewodu pokarmowego korzystne szczepy bakterii przywraca równowagę mikrobiologiczną w tym narządzie, co pozwala w pełni korzystać z kolejnych właściwości prozdrowotnych  mikrobioty. Bakterie jelitowe rozkładają bowiem niestrawione składniki pokarmowe – jest to ich główna funkcja biologiczna [^3]. Jednak produkty tych przemian, np. krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe,  są źródłem energii dla kolonocytów [^4].  Co więcej, bakterie probiotyczne pomagają w regulacji stężenia lipidów we krwi [^5] i zmniejszają insulinooporność [^6], ograniczając tym samym zaburzenia metaboliczne przekładające się na problemy z utrzymaniem właściwej masy ciała.

Udział bakterii jelitowych w patogenezie otyłości potwierdziły badania eksperymentalne na modelach zwierzęcych – kiedy myszom szczupłym przeszczepiono bakterie jelitowe myszy otyłych zaobserwowano u nich bardziej wydajne pozyskiwanie energii z pożywienia [^7]. Literatura naukowa donosi, że w jelitach osób szczupłych znajduje się mniej pożytecznych bakterii rodzajów Bacteroides i Bifidobacterium, więcej zaś Firmicutes i Mollicutes. Te ostatnie ułatwiają wchłanianie cukrów prostych z diety oraz rozkładają roślinne polisacharydy (np. błonnik) [^8], sprawiając że dzienny odzysk energii z diety może być nawet 200 kcal większy w porównaniu do osób szczupłych [^9]. Dodatkowo w jelitach osób z nadwagą mogą znajdować się bakterie domagające się cukrów prostych i tłuszczów, po spożyciu których produkują wydajnie serotoninę wprowadzającą w stan dobrego samopoczucia oraz gatunki, które zaburzają wytwarzanie leptyny – hormonu sytości – co przekłada się na niepohamowane uczucie głodu.

Zmieniając styl życia,  należy również wdrożyć aktywność fizyczną. Ruch nie tylko wpływa na masę tkanki tłuszczowej, ale również na szlaki immunoregulacyjne, za pośrednictwem których początkowo dochodzi do stymulacji produkcji cytokin prozapalnych, ale następnie stopniowego wytłumiania odpowiedzi zapalnej i w konsekwencji immunosupresji [^10],[11]. Co więcej, wysiłek fizyczny zwiększa przyswajalność składników odżywczych oraz mineralnych z pożywienia, choć zbyt intensywny trening stanowi źródło niekorzystnych zjawisk w układzie pokarmowym. W trakcie intensywnych ćwiczeń, krew dystrybuowana jest głównie do mięśni oraz serca. Niedokrwiony przewód pokarmowy otrzymuje za mało tlenu i w konsekwencji składników odżywczych. Intensywne ćwiczenia rozszczelniają połączenia pomiędzy komórkami jelita, co wywołuje napływ antygenów z jego światła do krwiobiegu i powoduje kolejno aktywację układu immunologicznego i produkcję czynników zapalnych oraz reaktywnych form tlenu uszkadzających barierę jelitową. Wszystko to sprawia, że po zbyt intensywnym wysiłku pojawiać się mogą bóle brzucha, biegunki, nudności i wymioty [^12]. Co równie istotne, wydzielane nadmiernie podczas intensywnego wysiłku hormony (np. kortyzol, adrenalina) wywołują sekrecję mediatorów zapalnych co oddziałuje niekorzystnie na kompozycję mikroflory jelitowej i integralność bariery jelitowej [^13]. Ponadto, związki te uczestniczą w komunikacji pomiędzy jelitem a mózgowiem. co wpływa na kontrolę emocji, a tym samym rzutuje na nastrój [^14]. Na rynku znajdują się już dobrze przebadane preparaty probiotyczne, które ograniczają nadmierną przepuszczalność jelitową wywołaną wysiłkiem fizycznym wraz z wszystkimi tego następstwami [^15], tj. wzrostem ryzyka rozwoju infekcji dróg oddechowych, produkcją hormonów stresu i mediatorów zapalnych zmniejszających integralność bariery jelitowej. Co więcej, równowaga mikroekologiczna przywrócona w drodze probiotykoterapii wspomaga jelitową produkcję serotoniny, a tym samym poprawia nastrój [^16].

Współczesna dieta oparta o produkty wysoce przetworzone, bogate w tłuszcze i węglowodany, a ubogie w błonnik nie sprzyja wiosennej redukcji masy ciała. Taki sposób odżywiania prowadzi bowiem do zmian w składzie mikrobioty jelitowej określanych jako dysbioza. Dlatego przy wiosennych postanowieniach warto sięgnąć po dobrze przebadane suplementy, które pomogą w trawieniu i zmianie nawyków żywieniowych oraz pozwolą w pełni wykorzystać korzyści płynące z aktywności fizycznej.

Bibliografia

1. Huang, T. & Hu, F. B. Gene-environment interactions and obesity: recent developments and future directions. BMC Med Genomics 8, S2 (2015).
2. Shabana, null, Shahid, S. U. & Irfan, U. The gut microbiota and its potential role in obesity. Future Microbiol 13, 589–603 (2018).
3. Jandhyala, S. M. et al. Role of the normal gut microbiota. World J Gastroenterol 21, 8787–8803 (2015).
4. Morrison, D. J. & Preston, T. Formation of short chain fatty acids by the gut microbiota and their impact on human metabolism. Gut Microbes 7, 189–200 (2016).
5. Ghazalpour, A., Cespedes, I., Bennett, B. J. & Allayee, H. Expanding Role of Gut Microbiota in Lipid Metabolism. Curr Opin Lipidol 27, 141–147 (2016).
6. Caricilli, A. M. & Saad, M. J. A. The Role of Gut Microbiota on Insulin Resistance. Nutrients 5, 829–851 (2013).
7. Turnbaugh, P. J. et al. An obesity-associated gut microbiome with increased capacity for energy harvest. Nature 444, 1027–1031 (2006).
8. Turnbaugh, P. J., Backhed, F., Fulton, L. & Gordon, J. I. Marked alterations in the distal gut microbiome linked to diet-induced obesity. Cell Host Microbe 3, 213–223 (2008).
9. Harris, K., Kassis, A., Major, G. & Chou, C. J. Is the gut microbiota a new factor contributing to obesity and its metabolic disorders? J Obes 2012, 879151 (2012).
10. Walsh, N. P. et al. Position statement. Part one: Immune function and exercise. Exerc Immunol Rev 17, 6–63 (2011).
11. Tilz, G. P. et al. Increased immune activation during and after physical exercise. Immunobiology 188, 194–202 (1993).
12. Clark, A. & Mach, N. Exercise-induced stress behavior, gut-microbiota-brain axis and diet: a systematic review for athletes. J Int Soc Sports Nutr 13, 43 (2016).
13. Allen, J. M. et al. Voluntary and forced exercise differentially alters the gut microbiome in C57BL/6J mice. J. Appl. Physiol. 118, 1059–1066 (2015).
14. Rea, K., Dinan, T. G. & Cryan, J. F. The microbiome: A key regulator of stress and neuroinflammation. Neurobiol Stress 4, 23–33 (2016).
15. Lamprecht, M. et al. Probiotic supplementation affects markers of intestinal barrier, oxidation, and inflammation in trained men; a randomized, double-blinded, placebo-controlled trial. J Int Soc Sports Nutr 9, 45 (2012).
16. Strasser, B. et al. Probiotic Supplements Beneficially Affect Tryptophan–Kynurenine Metabolism and Reduce the Incidence of Upper Respiratory Tract Infections in Trained Athletes: A Randomized, Double-Blinded, Placebo-Controlled Trial. Nutrients 8, (2016).