Technolog żywności — jak nim zostać, czym się zajmuje

Nauka o żywności to spójny zbiór wiedzy o żywności oraz jej zachowaniu w różnych warunkach. Jedną z dziedzin tej nauki jest technologia żywności. Naukę tę wykorzystuje się do praktycznego przetwarzania żywności – tak, aby sprostać wymaganiom konsumenta [1].

Kim jest technolog żywności?

Technolog żywności zajmuje się [2]:

• dbaniem, organizacją i odpowiednim przetwarzaniem surowców spożywczych
• udoskonalaniem i wdrażaniem nowych technologii
• dbaniem o bezpieczeństwo 
• dbaniem o higienę żywności
• monitorowaniem przebiegu całego procesu przetwórstwa żywności 

Jak zostać technologiem żywności?

Aby zostać technologiem żywności, należy ukończyć szkołę ponadpodstawową lub studia wyższe na tym kierunku. Technologia żywności to dziedzina nauki, która ciągle się rozwija. Wymaga to od pracowników szkoleń oraz aktualizowania swojej wiedzy.

Szkoły ponadpodstawowe, które oferują naukę na kierunku Technologia Żywności.

Edukację na kierunku Technologia Żywności i Żywienie Człowieka oferują szkoły ponadpodstawowe. Po zakończeniu edukacji absolwent otrzymuje miano technika technologii żywności. Taki tytuł daje możliwości podjęcia pracy w sektorze spożywczym. Program nauczania nie jest jednak wystarczający i absolwenci tego kierunku bardzo często kontynuują naukę na studiach. Osoby bez wykształcenia wyższego, mogą otrzymywać niższe wynagrodzenie w pracy i mieć mniejsze możliwości awansu. Szkoły ponadpodstawowe, które oferują naukę na tym kierunku, znajdziecie pod linkiem – https://szkolnictwo.pl/szukaj,technik_technologii_%C5%BCywno%C5%9Bci.

Uczelnie wyższe, które oferują studia na kierunku Technologia Żywności.

Technologię Żywności i Żywienie Człowieka można studiować na niżej wymienionych uczelniach [3]:

• Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy
• Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży
• Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Sulechowie
• Politechnika Koszalińska
• Politechnika Łódzka
• Politechnika Opolska
• Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
• Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
• Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie
• Uniwersytet Rzeszowski
• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Wyższa Szkoła Gospodarcza w Przemyślu
• Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Turystyki w Częstochowie
• Wyższa Szkoła Społeczno-Gospodarcza w Przeworsku
• Wyższa Szkoła Suwalsko-Mazurska im. Papieża Jana Pawła II w Suwałkach
• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

W jakim trybie można studiować?

Studia na kierunku Technologia Żywności i Żywienie Człowieka są w trybie stacjonarnym (dziennym) i niestacjonarnym (zaocznym). Wybór formy studiów uzależniony jest od konkretnej uczelni oraz preferencji studentów.

Ile trwają studia?

Studia stacjonarne I stopnia trwają 3,5 roku, czyli 7 semestrów. Studia niestacjonarne I stopnia trwają 4 lata – 8 semestrów. Po ukończeniu studiów I stopnia absolwent uzyskuje tytuł zawodowy inżyniera. 

Po ukończeniu studiów I stopnia inżynier, może kontynuować naukę na studiach II stopnia. 

Studia stacjonarne i niestacjonarne II stopnia trwają 1,5 roku, czyli 3 semestry. Po ukończeniu studiów II stopnia absolwent otrzymuje tytuł zawodowy magistra.

Jaką specjalizację można zdobyć podczas studiów?

Podczas studiów pierwszego i drugiego stopnia studenci mają możliwość wyboru specjalizacji. Specjalizacje różnią się pomiędzy uczelniami i nie każda oferuje tak szerokie możliwości w każdym roku akademickim. Przykładowe specjalizacje to [3]:

• technologia żywności,
• żywienie człowieka,
• biotechnologia żywności,
• zarządzanie jakością żywności,
• dietetyka,
• inżynieria żywności,
• żywienie człowieka i bezpieczeństwo żywności,
• analiza i ocena żywności,
• chemia żywności,
• analityka żywności i środowiska wodnego,
• bioinżynieria żywności i środowiska wodnego,
• technologia i żywienie,
• technologia żywności pochodzenia wodnego,
• żywienie człowieka i dietetyka.

Czego nauczą nas studia?

Początek studiów realizuje wiele przedmiotów związanych z matematyką, fizyką i chemią ogólną. Kolejne semestry skupiają się bardziej na szczegółowych technologiach. Każdy student może określić swoje zainteresowania i wybrać specjalizację. Przykładowe przedmioty znajdujące się w programie nauczania [4]:

• mikrobiologia ogólna
• polska żywność tradycyjna
• surowce żywnościowe różnych regionów świata
• podstawy dietetyki
• klasyczna analiza chemiczna
• analiza żywności
• mikrobiologia żywności
• koloidy w żywności
• aparatura przemysłu spożywczego
• higiena produkcji żywności
• inżynieria procesowa
• automatyzacja i elektrotechnika w przemyśle spożywczym
• ocena jakości żywności
• prawo żywnościowe
• technologia przetwórstwa mięsa
• technologia mleczarstwa
• technologia węglowodanów
• technologia przetwórstwa owoców i warzyw
• technologie gastronomiczne.

Jakie umiejętności miękkie powinien posiadać dobry technolog żywności?

Przemysł spożywczy jest największym pojedynczym sektorem gospodarczym w Unii Europejskiej. Niestety europejski przemysł spożywczy odbiega pod względem innowacji od światowego rynku. Jedną z przyczyn jest: brak szkoleń pracowników oraz trudności w dostosowaniu się do zmieniających się trendów. Od marca 2010 roku do sierpnia 2011 odbyło się 16 warsztatów w 16 krajach. Szkolenia miały na celu ocenę umiejętności, kompetencji oraz wiedzy obecnie zatrudnionych naukowców i technologów żywności. Najbardziej pożądane cechy osobowościowe technologów żywności są uzależnione od miejsca pracy i stanowiska zatrudnienia. Z przeanalizowanych umiejętności wykazano, że najbardziej pożądanymi cechami  są [5]:

• komunikacja
• myślenie 
• rozwiązywanie problemów
• wykazywanie pozytywnych postaw i zachowań

Zalety i wady pracy w zawodzie technologa żywności

Każda praca ma swoje wady i zalety. W pracy technologa żywności do największych zalet należą [6]:

• ciągła możliwość dokształcania się i podnoszenia swoich kwalifikacji
• realny wpływ na rozwój przemysłu spożywczego w Polsce i na świecie.

Niedogodnościami w pracy, z jakimi możemy się mierzyć to [6]:

• praca zmianowa (również w nocy) 
• warunki pracy np. praca w chłodniach 

Jakie są perspektywy zawodowe dla absolwentów technologii żywności?

Przemysł spożywczy jest dziedziną gospodarki szybko się rozwijającej. W związku z tym rośnie zapotrzebowanie na wykwalifikowanych pracowników. Ilość ofert pracy może być bardzo zróżnicowana na konkretnych obszarach kraju. Jednak nie powinno nas to zniechęcać do edukacji i podejmowania prób znalezienia pracy w tym zawodzie. Po zakończeniu edukacji technolog żywności może pracować m.in. w [7]:

• zakładach produkcji żywności
• laboratoriach badawczych
• stacjach sanitarno-epidemiologicznych
• halach produkcyjnych
• chłodniach specjalizujących się w przechowywaniu żywności.

Przyszłość technologii żywności

W 2018 roku przeprowadzono badania ankietowe skierowane do technologów żywności, inżynierów produkcji oraz naukowców. Badania miały określić kierunki rozwoju nauki w najbliższych latach. W badaniu wzięli udział respondenci m.in.: ze środowisk akademickich, prywatnych instytutów badawczych oraz przemysłu. Łącznie 317 specjalistów wskazało, że w najbliższych latach do najbardziej rozwojowych dziedzin nauki będą należeć [8]:

• bezpieczeństwa żywności i zarządzanie odpadami,
• zdrowie, dobre samopoczucie, funkcjonowanie przewodu pokarmowego i mikrobom,
• żywność funkcjonalna i biodostępność żywności

Ile można zarabiać jako technolog żywności?

Zarobki technologa żywności są uzależnione od: stażu pracy, wykształcenia, wielkości firmy oraz województwa. Technik technologii żywności średnio zarabia 3380 zł netto (dane na styczeń 2021 rok) [9]. Technolog żywności po ukończeniu studiów wyższych przeciętnie zarabia 3966 zł netto [10].

Czy technolog żywności może być dietetykiem?

W świetle aktualnych przepisów zawód dietetyka nie jest prawnie uregulowany. Brak regulacji prawnych pozwala każdej osobie otworzyć swój gabinet dietetyczny. Tym samym technolog żywności, również może otworzyć taką działalność gospodarczą. Kierunek Technologia Żywności jest związany z żywieniem człowieka. Program nauczania nie obejmuje jednak dietoterapii konkretnych schorzeń, z jakimi zmagają się pacjenci. Dlatego, żeby pomagać, a nie szkodzić warto pomyśleć o dodatkowych studiach i szkoleniach dla dietetyków. 

Podsumowanie

Praca technologa żywności jest bardzo ciekawa i zarazem wymagająca. Nie każdy odnajdzie się na takim stanowisku. Przed wyborem studiów warto się zastanowić, czy to jest kierunek, który nas interesuje? Jeśli tak, to nigdy nie będziecie się nudzić w swojej pracy!

Bibliografia:

1. Blanchfield J.R. (1966). The evolution of the food technologist. Journal of Food Technology, 3, 88-97.
2. Mota M., Empis J. (2000). Novel foods and food ingredients: what is the mission of scientists and technologists? Trends in Food Science & Technology, 11 (4-5), 161-168.
3. https://studiowac.pl/7307/kierunek-technologia-zywnosci/
4. https://opinieouczelniach.pl/kierunki-studiow/technologia-zywnosci-i-zywienie-czlowieka/
5. k., Wahnstrom E., Popa M., Ruiz-Bejarano B., Quintas M. A. C. (2013). Ideal skills for European food scientists and technologists: Identifying the most desired knowledge, skills and competencies. ScienceDirect, 18, 246-255.
6. https://ukbut.ru/pl/professiya-tehnologiya-obshchestvennogo-pitaniya-professiya-tehnolog-kto-takoi.html
7. https://www.praca.pl/poradniki/rynek-pracy/technolog-zywnosci-na-czym-polega-praca,wymagania,zakres-obowiazkow,zarobki_pr-2391.html
8. Saguy S., Roos Y. H., Cohen E. (2018). Food engineering and food science and technology: Forward-looking journey to future new horizons. Innovative Food Science & Emerging Technologies, 47, 326-334.
9. https://wynagrodzenia.pl/moja-placa/ile-zarabia-technik-technologii-zywnosci
10. https://zarobki.pracuj.pl/stanowiska/inzynieria/technolog