Wapń dla dzieci. Podaż dzieciom przedszkolnym/wczesnoszkolnym mleka i mlecznych produktów, w kontekście zapotrzebowania na wapń.
Normy spożycia, funkcje, źródła wapnia
Wapń stanowi podstawowy materiał budulcowy kości i zębów. Poza układem kostnym, wapń odgrywa kluczową rolę w układzie nerwowym, bierze udział w kurczliwości mięśni, uczestniczy w krzepnięciu krwi, aktywuje niektóre enzymy, wspiera pracę serca i układu naczyniowego.
Dobrym źródłem wapnia jest mleko i produkty mleczne. Duże ilości wapnia znajdują się także w konserwach rybnych (szczególnie, gdy są spożywane wraz z drobnymi/miękkimi ościami). Wapń zawarty w produktach roślinnych przyswajalny jest w najmniejszym stopniu, bo w zaledwie 10-13%, natomiast wapń z mleka i produktów mlecznych przyswaja są w 30%.
Istotny jest fakt, że budowa szczytowej masy kostnej trwa do około 30. roku życia, dlatego niedobór wapnia, szczególnie w diecie dzieci przedszkolnych/wczesnoszkolnych, jest bardzo niebezpieczny, gdyż może prowadzić do powstania kości o osłabionej strukturze, podatnych na złamania i urazy.
W fazie intensywnego wzrostu i rozwoju, należy zadbać o odpowiednie spożycie produktów obfitujących w wapń.
Wapń dla dzieci przedszkolnych/wczesnoszkolnych – normy spożycia wapnia wg RDA
| Wiek | Wapń [mg] |
| 1-3 | 700 |
| 4-6 | 1000 |
| 7-9 | 1000 |
| 10-12 | 1300 |
Przykładowy jadłospis pokrywający zapotrzebowanie na wapń dla dzieci w posiłkach przedszkolnych/szkolnych
Poniżej znajduje się prawidłowo zbilansowany jadłospis dzieci w wieku przedszkolnym (3-7 lat), pokrywający zapotrzebowanie na wapń. Zgodnie z zaleceniami racjonalnego żywienia, przyjmując, że dziecko spożywa 3 posiłki w przedszkolu, zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze pokryte jest w ok. 75% całodziennego zapotrzebowania [2].
| Rodzaj i godzina posiłku | Posiłek | Ilość wapnia [mg] |
| Śniadanie 9:00 | Chleb żytni (50 g), z masłem (10g), pastą jajeczną na jogurcie (40g), szczypiorkiem i pomidorem (5 g+20 g)
Kakao (250 ml) |
337 |
| Obiad 12:30 | Zupa krem z soczewicy na śmietanie z natką pietruszki (250 ml)
Miruna panierowana (100 g) z warzywami po grecku (80 g) i ziemniakami (120g), kompot truskawkowy (200 ml) |
65 |
| 1 kanapka (chleb graham z masłem, pastą twarogowo-rzodkiewkową, kawa zbożowa | 290 |
Z powyższego jadłospisu wynika, że najwięcej wapnia znajduje się w posiłkach zawierających duże porcje mleka. Nie można zapomnieć o tym, że dziecko przed wyjściem do przedszkola/szkoły musi spożyć śniadanie – najlepiej zawierające mleczne produkty. Zaleca się spożywać 3-4 porcje produktów mlecznych w ciągu dnia.
W przypadku nietolerancji mleka i produktów mlecznych, dobrym źródłem wapnia są wody mineralne, szprotki, fortyfikowane mleko ryżowe.
Niedobór wapnia, nadmiar wapnia
Konsekwencją niedoboru wapnia w diecie dzieci jest krzywica, a w późniejszym okresie życia osteomalacja i osteoporoza. Mała ilość wapnia w organizmie prowadzić może do zwiększenia pobudliwości organizmu, zaburzeń neurologicznych, tężyczki, wzrostu ciśnienia tętniczego krwi.
Hiperkalcemia czyli nadmiar wapnia w standardowej diecie nie występuje. Stosowanie preparatów farmaceutycznych zawierających powyżej 3-4g/d wapnia, może wywołać niepożądane efekty np. choroba nerek (kamica, zespół mleczno-alkaliczny, niewydolność) oraz zaburzone wchłanianie innych składników mineralnych np. cynku, żelaza, magnezu.
Źródła:
[1] Jarosz M., Bułhak- Jachymczyk B., Chabros E., Charzewska J., Chwojnowska Z., Figurska K. i in.: Normy żywienia człowieka. Podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2011.
[2] Kunachowicz H.: Dieta bezglutenowa – co wybrać? Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Wydanie 2, Warszawa 2015.
[3] Cichocka A., Jaczewska-Schuetz J., Mojska H.: Jadłospisy dla dzieci w wieku przedszkolnym (śniadania, obiady, podwieczorki) opracowane zgodnie z zasadami prawidłowego żywienia. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2011.
[quiz-cat id=”31550″]
