Yerba Mate, jest naparem, który jest przyrządzany z liści i gałązek ostrokrzewu paragwajskiego. To drzewo jest cały czas zielone, a w stanie dzikim osiąga wysokość 6-8 metrów, ale spotykane są drzewa o wysokości nawet 15 metrów.
Występuje jedynie na niewielkim obszarze pomiędzy Oceanem Atlantyckim a rzeką Paraguay, na terenie Argentyny, Paragwaju, Brazylii i Urugwaju. W tych krajach jest również uprawiane i eksportowane na cały świat.
Spis treści:
- Właściwości prozdrowotne
- Szkodliwe substancje
- Jak pić napar z yerba mate?
- Czy można pić yerba mate w ciąży?
- Czy można pić yerba mate w trakcie karmienia piersią?
- Bibliografia
Jakie właściwości prozdrowotne przypisuje się Yerba Mate?
- Jest bogatym źródłem kwasu chlorogenowego, mikroelementów (m.in. sód, magnez, wapń, krzem, żelazo, potas) i witamin A, B1, B2, C, E, biotyny.
- Powoduje uczucie sytości i zmniejsza apetyt [11]
- Przyspiesza przemianę materii [12]
- Usuwa zmęczenie [8]
- Dzięki zawartości kofeiny poprawia sprawność psychofizyczną i koncentrację [6].
- Wzmacnia układ immunologiczny [13]
- Obniża poziom cholesterolu LDL, a zwiększa HDL.
- Chroni serce [14].
- Wzmacnia kości i zęby.
- Wzmacnia skórę, włosy i paznokcie.
- Ma działanie antydepresyjne.
- Eliminuje stany nerwowe.
- Odtwarza zniszczone ściany żołądka i jelit.
- Nie wypłukuje magnezu z organizmu.
Yerba Mate – pozostałe właściwości
- Przeciwnowotworowe
- Przeciwcukrzycowe
- Przeciwpasożytnicze [9]
- Przeciwgrzybicze [10]
- Przeciwzapalne
- Przeciwreumatyczne
Wpływ na choroby cywilizacyjne
Istnieje wiele badań dotyczących tego, jak yerba mate wpływa na masę ciała i ryzyko otyłości. Więcej na ten temat możesz przyczytać w tym artykule: https://dietetycy.org.pl/yerba-mate-w-walce-z-otyloscia/
🔎 Codzienne picie trzech porcji yerba mate przez 8 tygodni obniżyło w badaniu klinicznym [17] ciśnienie krwi, poziom cytokin zapalnych i chemokin u zdrowych oraz z podwyższonym cholesterolem. U osób zdrowych dodatkowo zmniejszył się poziom LDL-C i tkanki tłuszczowej, bez wpływu na masę ciała. Spadły też poziomy greliny i GIP, co może mieć znaczenie w kontroli apetytu i metabolizmu glukozy.
Szkodliwe substancje w Yerba Mate
🔎 Zarówno gorące, jak i zimne napary z yerba mate zawierają wysokie stężenia wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, w tym benzopirenu, znanego związku rakotwórczego. Sugeruje to, że regularne spożywanie napojów z yerba mate może wiązać się z podwyższonym ryzykiem wystąpienia nowotworów przełyku, gardła i innych narządów. Zaleca się zwrócenie uwagi na jakość spożywanych produktów i ewentualne ograniczenie ich spożycia w grupach szczególnie narażonych [15].
Jak pić napar z Yerba Mate?
Yerbę serwuje się w naczynkach, zwanych mate, wykonanych z tykwy, ceramiki lub drewna. Zioło wsypuje się do 3/4 objętości naczynia, wkłada bombillę, czyli rurkę przeznaczoną do picia, i zalewa się gorącą, ale nie wrzącą wodą. Należy pić napar odrobinę przestudzony.
🔎 Ma to znaczenie nie tylko dla smaku. Jeszcze w 1991 roku gorąca Yerba Mate była klasyfikowana jako karcenogen, podnosząc ryzyko zachorowania na raka przełyku. Obecnie wiemy, że dotyczy to nie tylko tego napoju lecz wszystkich napojów – nie powinniśmy ich spożywać, gdy są jeszcze gorące [16].
Czy można pić yerba mate w ciąży?
Należy pamiętać, że yerba mate zawiera kofeinę. Dlatego też nie jest to napój wskazany do picia w trakcie ciąży szczególnie w większych ilościach [7] – przyp. redakcji
Czy można pić yerba mate w trakcie karmienia piersią?
Badanie przeprowadzone w Argentynie [5] wskazuje, że yerba mate nie wpływa na skład mleka kobiecego. W efekcie może być bezpiecznie spożywana w trakcie karmienia piersią. Co więcej, to także źródło bardzo korzystnych dla zdrowia polifenoli. W badanej grupie yerba mate stanowiła źródło aż 35% polifenoli w diecie kobiet – przyp. redakcji
Bibliografia:
- https://dobreziele.pl
- http://yerbamateinfo.pl
- Reis, E. D. M., Neto, F. W. S., Cattani, V. B., Peroza, L. R., Busanello, A., Leal, C. Q., … & Fachinetto, R. (2014). Antidepressant-like effect of Ilex paraguariensis in rats. BioMed research international, 2014.
- da Veiga, D. T. A., Bringhenti, R., Copes, R., Tatsch, E., Moresco, R. N., Comim, F. V., & Premaor, M. O. (2018). Protective effect of yerba mate intake on the cardiovascular system: a post hoc analysis study in postmenopausal women. Brazilian Journal of Medical and Biological Research, 51(6).
- Scotta, A. V., Cortez, M. V., Orosz, L., Miranda, A. R., & Soria, E. A. (2022). La yerba mate como fuente segura de polifenoles durante la lactancia humana [Yerba mate as a safe polyphenolic source during human lactation]. Revista medica del Instituto Mexicano del Seguro Social, 60(5), 524–532.
- Nehlig, A., Daval, J. L., & Debry, G. (1992). Caffeine and the central nervous system: mechanisms of action, biochemical, metabolic and psychostimulant effects. Brain Research Reviews, 17(2), 139-170.
- Chen, L. W., Wu, Y., Neelakantan, N., Chong, M. F. F., Pan, A., & van Dam, R. M. (2014). Maternal caffeine intake during pregnancy is associated with risk of low birth weight: a systematic review and dose-response meta-analysis. BMC medicine, 12(1), 1-12.
- Hodgson, A. B., Randell, R. K., & Jeukendrup, A. E. (2013). The metabolic and performance effects of caffeine compared to coffee during endurance exercise. PloS one, 8(4), e59561.
- Heck, C. I., & De Mejia, E. G. (2007). Yerba Mate Tea (Ilex paraguariensis): a comprehensive review on chemistry, health implications, and technological considerations. Journal of food science, 72(9), R138-R151.
- Filip, R., Davicino, R., & Anesini, C. (2010). Antifungal activity of the aqueous extract of Ilex paraguariensis against Malassezia furfur. Phytotherapy Research: An International Journal Devoted to Pharmacological and Toxicological Evaluation of Natural Product Derivatives, 24(5), 715-719.
- Kang, Y. R., Lee, H. Y., Kim, J. H., Moon, D. I., Seo, M. Y., Park, S. H., … & Oh, H. G. (2012). Anti-obesity and anti-diabetic effects of Yerba Mate (Ilex paraguariensis) in C57BL/6J mice fed a high-fat diet. Laboratory animal research, 28(1), 23-29.
- Martinet, A., Hostettmann, K., & Schutz, Y. (1999). Thermogenic effects of commercially available plant preparations aimed at treating human obesity. Phytomedicine, 6(4), 231-238.
- Puangpraphant, S., & De Mejia, E. G. (2009). Saponins in yerba mate tea (Ilex paraguariensis A. St.-Hil) and quercetin synergistically inhibit iNOS and COX-2 in lipopolysaccharide-induced macrophages through NFκB pathways. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 57(19), 8873-8883.
- Schinella, G., Fantinelli, J. C., & Mosca, S. M. (2005). Cardioprotective effects of Ilex paraguariensis extract: evidence for a nitric oxide-dependent mechanism. Clinical Nutrition, 24(3), 360-366.
- Kamangar F, Schantz MM, Abnet CC, Fagundes RB, Dawsey SM. High levels of carcinogenic polycyclic aromatic hydrocarbons in mate drinks. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2008 May;17(5):1262-8. doi: 10.1158/1055-9965.EPI-08-0025. PMID: 18483349.
- Loomis, D., Guyton, K. Z., Grosse, Y., Lauby-Secretan, B., El Ghissassi, F., Bouvard, V., … & Straif, K. (2016). Carcinogenicity of drinking coffee, mate, and very hot beverages. The Lancet Oncology, 17(7), 877-878.
- Bravo L, Martínez-López S, Sierra-Cinos JL, Mateos R, Sarriá B. Yerba Mate (Ilex paraguariensis St. Hill.) Tea May Have Cardiometabolic Beneficial Effects in Healthy and At-Risk Subjects: A Randomized, Controlled, Blind, Crossover Trial in Nonhabitual Consumers. Mol Nutr Food Res. 2025 Apr 22:e70065. doi: 10.1002/mnfr.70065. Epub ahead of print. PMID: 40263915.
- Data pierwotnej publikacji: 11.04.2019
- Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 24.04.2025
