HFCS – Dlaczego nie zaleca się spożycia HFCS?

Soki i napoje komercyjne zawierające syrop glukozowo-fruktozowy. Dlaczego nie zaleca się spożycia HFCS?

Syrop glukozowo-fruktozowy zdominował przemysł spożywczy, zwłaszcza przemysł sokowniczy. Dlaczego stał się bardziej popularny niż cukier biały?

Odkąd zauważono, że nadmierne spożycie cukru predysponuje do powstania m.in. nadwagi, otyłości, cukrzycy, próchnicy, zaczęto poszukiwać zamienników cukru, uwagę naukowców zwróciła fruktoza. Stwierdzono, że skoro nie powoduje wzrostu poziomu insuliny pobudzającej lipogenezę, to nie powinna przyczyniać się do kumulowania tkanki tłuszczowej. Fruktoza, została uznana za „bezpieczną” oraz „nietuczącą” substancją słodzącą. Aktualnie, sacharozę w produktach spożywczych, zastępuje się w dużym stopniu syropem glukozowo-fruktozowym zwanym także wysoko fruktozowym syropem kukurydzianym (high-fructose corn sweetener, HFCS).  Zawartość monosacharydów tj. glukozy i fruktozy w HFCS jest zróżnicowana (Ryc.1).

Ryc. 1. Skład węglowodanowy syropów wysokofruktozowych

W zależności od przewagi monosacharydu, HFCS przybiera nazwę: syrop glukozowo- fruktozowy, bądź fruktozowo-glukozowy. Syrop glukozowo-fruktozowy, posiada właściwości wypełniające, wiążące, zaliczany jest do stabilizatorów smaku oraz zapachu. Na rynku polskim syrop HFCA, w dużej mierze znajduje swoje zastosowanie w sokach i napojach komercyjnych [1, 2].

Skutki uboczne spożycia syropu HFCS

Istnieje wiele badań dowodzących, że duże spożycie fruktozy sprzyja hipertriglicerydemii oraz może powodować niealkoholowe stłuszczenie wątroby. Zaobserwowano, że fruktoza poprzez zwiększenie stężenia kwasu moczowego we krwi, może przyczynić się do powstania nadciśnienia tętniczego. Powoduje zmniejszoną wrażliwość organizmu na działanie insuliny, zakłóca funkcjonowanie hormonów leptyny i greliny. Insulina, leptyna, grelina są hormonami utrzymującymi równowagę energetyczną organizmu. Obniżony poziom insuliny, leptyny i podwyższony poziom greliny w ustroju, przyczyniają się do zwiększonej podaży wysokokalorycznych pokarmów. Fruktoza nie wpływa na pojawienie się poposiłkowej hiperinsulinemii, która stymuluje wydzielanie hormonu – leptyny. Leptyna nadaje uczucie sytości, gdy nie jest wydzielana to następuje wzmożony apetyt i w konsekwencji przyjmuje się więcej pożywienia do organizmu [3].

Niestety, spożycie fruktozy bezgranicznie wzrasta, co można zaobserwować przy zwiększonym spożyciu napojów bezalkoholowych [1]. HFCS jest produktem przemysłowym, koszt produkcji syropu glukozowo-fruktozowego jest niski, stąd cieszy się uznaniem wśród producentów żywności [1]. Aktualnie trudno jest oszacować zawartość w sokach i napojach komercyjnych syropu glukozowo-fruktozowego. Dzieje się tak za sprawą braku regulacji prawnych w Polsce, zobowiązujących producenta do umieszczania na etykietach swoich towarów  informacji o składzie poszczególnych węglowodanów. Dane nie są dostępne nawet w „Tabelach składu i wartości odżywczej żywności” [4]. Świadomi niekorzystnego wpływu HFCS konsumenci, często nie są w stanie wykluczyć go z diety.

Tymczasem przeprowadzono badanie na zawartość cukrów prostych w świeżych i komercyjnych sokach owocowych. Wystarczy spojrzeć na tabelę poniżej, aby uświadomić sobie jak bardzo dosładzane są soki znanych wytwórców.

Zawarość fruktozy g/ 100ml w świeżych i komercyjnych sokach.

Producenci stale kontrolują potrzeby klientów, prześcigają się wśród konkurencji w coraz to nowszych pomysłach, tylko po to, by zwiększyć zyski. Konsekwencją dosładzania produktów jest wzrost poziomu energii pochodzącej z cukrów dodanych. Nie ma potrzeby podaży soków i napojów komercyjnych zawierających cukry dodane, ponieważ glukoza potrzebna dla mózgu, może być pozyskiwana z cukrów naturalnie występujących w surowcach.

Eksperci ze Światowej Organizacji Zdrowia oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa proponują, aby zawartość cukrów dodanych w diecie nie była większa niż 10% zapotrzebowania energetycznego diety.

Bibliografia

[1] Banaś E., Kaleta M.,  Książyk J.: Woda i napoje w żywieniu dzieci. Klinika Pediatryczna, 2011,19 ( 5), 5010-5015.

[2] Sadowska J., Rygielska M.: Technologiczne i zdrowotne aspekty stosowania syropu wysokofruktozowego do produkcji żywności. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2014, 3 (94), 14 – 26.

[3] Kretowicz M., Goszka G. , Brymora A., Flisiński M., Odrowąż-Sypniewska G., Manitius J.: Czy istnieje związek pomiędzy dziennym spożyciem fruktozy a wartościami ciśnienia tętniczego i stężeniem kwasu moczowego u chorych z przewlekłą chorobą nerek bez cukrzycy? Nadciśnienie tętnicze, 2011, 15 (6), 341-346.

[4] Jabłońska-Ryś E., Zalewska-Korona M., Sławińska A., Radzki W., Michalak-Majewska M., Gustaw W. i in.: Analiza wybranych aspektów jakościowych syropów malinowych. Bezpieczeństwo zdrowotne żywności. Aspekty mikrobiologiczne, chemiczne i ocena towaroznawcza, Wydawnictwo Naukowe PTTŻ, Kraków, 2015.

[5] Lebiedzińska A., Czaja J., Brodowska K., Woźniak A., Szefer P.: Zawartości cukrów prostych i sacharozy w sokach owocowych z wykorzystaniem HPLC.  Bromat. Chem. Toksykol., 2011,  44 (3) , 326-330 .

[6] Koszowska A, Dittfeld A, Nowak J: Cukier – czy warto go zastąpić substancjami słodzącymi? Nowa Medycyna 2014, 1, 36-41.